Αντισοβιετικοί Ρώσοι μετανάστες που ζούσαν στη Γιουκοσλαβία, ανάμεσά τους απόφοιτοι φοιτητικών σωματείων, μαθητές της στρατιωτικής σχολής της Ρωσικής Γενικής Στρατιωτικής Ένωσης καθώς και νέοι από τη ρωσική διασπορά στη Γιουγκοσλαβία συμμετείχαν σε τάγματα των ναζί, σύμφωνα με την FSB (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών) που αποχαρακτήρισε και δημοσίευσε τα σχετικά έγγραφα.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για το τάγμα ειδικού σκοπού SS και αργότερα για το εθελοντικό ειδικό σύνταγμα SS “Varyag”, που διοικούνταν από τον πρώην αξιωματικό του ρωσικού αυτοκρατορικού στρατού, Μιχαήλ Σεμιόνοφ, ο οποίος προήχθη σε Hauptsturmführer.
Ο «σχηματισμός ενός τιμωρικού» τάγματος ειδικού σκοπού SS, όπως μεταδίδει ο ανταποκριτής της ΕΡΤ στην Μόσχα, «δεν έγινε χωρίς τις ειδικές υπηρεσίες του Τρίτου Ράιχ, με το οποίο ο Σεμιόνοφ είχε στενή επαφή το 1941. Η εκπαίδευση του τάγματος πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του “Enterprise Zeppelin” του τμήματος C / Z (Zeppelin) της Διεύθυνσης VI (ξένη νοημοσύνη) της Κύριας Διεύθυνσης Αυτοκρατορικής Ασφάλειας (RSHA)», αναφέρεται στην ανακοίνωση της FSB. “Το Zeppelin” ήταν ένα σώμα αναγνώρισης και δολιοφθοράς της Ναζιστικής Γερμανίας που ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 1942 προκειμένου να δράσει στα μετόπισθεν της ΕΣΣΔ.
Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου που στρατολογήθηκαν στο τάγμα εκπαιδεύτηκαν σε στρατόπεδο υποδοχής και διανομής στην πόλη Σάντμπεργκ, ενάμιση χιλιόμετρο από το σιδηροδρομικό σταθμό Μπρέιτενμαρκτ στην Άνω Σιλεσία. Εκεί υπήρχαν διαρκώς έως και χίλιοι άνθρωποι, κυρίως πρώην στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού. Επισήμως, το στρατόπεδο ονομάστηκε “SS Sonder Camp Sandberg”, επικεφαλής ήταν ο SS Sturmbannfuehrer Γουόλτερ Κάρεκ ο οποίος από το 1942 έως το 1943 ηγήθηκε της κύριας ομάδας “Zeppelin-South”.
Όλοι οι πράκτορες χωρίστηκαν σε ομάδες εκπαίδευσης ανάλογα με την εθνικότητα και την εδαφική προέλευση: ο πρώτος αποτελείτο από Ρώσους, ο δεύτερος από Ουκρανούς, ο τρίτος από Κοζάκους του Ντον, ενώ οι υπόλοιποι ήταν εκπρόσωποι από εθνικοτήτες του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας.
Αρχικά, το «Τάγμα SS Ειδικού Σκοπού» αριθμούσε περίπου 600 άτομα και τελούσε υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο της διοίκησης της ομάδας στρατού της Βέρμαχτ στην Σερβία και των μεραρχιών στις οποίες ανήκε. Η προμήθεια πραγματοποιήθηκε μέσω της Κεντρικής Διεύθυνσης των SS. Ωστόσο, σε αντίθεση με το αρχικό σχέδιο, το τάγμα δεν στάλθηκε στο σοβιετογερμανικό μέτωπο, αλλά στη Γιουγκοσλαβία για ποινικές επιχειρήσεις.
Κομματικές δολοφονίες
Το τι ακριβώς έκανε το ειδικό σύνταγμα SS Varyag στα Βαλκάνια περιγράφεται λεπτομερώς στα υλικά από το αρχείο έρευνας του Γκιόργκι Μπουρμπέλο, ο οποίος εκπαιδεύτηκε στη δεύτερη (ουκρανική) ομάδα.
Με καταγωγή από αγρότες κουλάκ, ο Ουκρανός Μπουρμπέλο έζησε το 1941-1944 στην κατεχόμενη από τους Ναζί περιοχή του Κέρσον. Τον Φεβρουάριο του 1944, εντάχθηκε οικειοθελώς στο τάγμα ειδικού σκοπού των SS και από τον Αύγουστο του ίδιου έτους έλαβε μέρος σε τιμωρητικές επιχειρήσεις εναντίον των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων. Μετά τον πόλεμο, συνελήφθη από τις σοβιετικές δυνάμεις ασφαλείας.
«Το προσωπικό του τάγματος υπό τη διοίκηση του Σεμιόνοφ κατάκλεψε τους κατοίκους των χωριών που διατηρούσαν επαφή με τους παρτιζάνους. Με τη δύναμη των όπλων, βγάλαμε βοοειδή από τα χωριά, πήραμε τρόφιμα, ρούχα και πολύτιμα αντικείμενα από τους κατοίκους των οικισμών των οποίων τα ονόματα δεν θυμάμαι, στους οποίους βρήκαμε παρτιζάνους Τους καταστρέψαμε ολοκληρωτικά και κάψαμε τα σπίτια των οικογενειών των παρτιζάνων. Ο τοπικός πληθυσμός σε αυτές τις περιπτώσεις εκδιώχθηκε εντελώς από τους οικισμούς », είπε ο Μπουρμπέλο σε μια από τις ανακρίσεις.
Επιπλέον, οι «Βαράγγιοι» συμμετείχαν ενεργά στις δολοφονίες παρτιζάνων στη Σλοβενία. Ο Μπουρμπέλο κατέθεσε επίσης και για αυτό.
«Οι αντάρτες που αιχμαλωτίστηκαν πυροβολήθηκαν ή παραδόθηκαν στα Γερμανικά SS για αντίποινα. Είναι αλήθεια ότι προσωπικά δεν χρειάστηκε να πυροβολήσω τους αιχμαλωτισμένους αντάρτες και πόσοι αντάρτες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν από μένα κατά τη διάρκεια στρατιωτικών επιχειρήσεων, δυσκολεύομαι να πω επειδή ήταν αδύνατο να το λάβουμε υπόψη. Αρνούμαι ότι συμμετείχα στις μάχες εναντίον των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων περισσότερες από μία φορές » παραδέχτηκε ο Μπουρμπέλο.
Στις αρχές του 1945, το τάγμα ειδικού σκοπού μετατράπηκε σε τιμωρητικό εθελοντικό σύνταγμα ειδικού σκοπού “Varyag”. Το αρχηγείο του αποτελείτο από Ρώσους αξιωματικούς – Λευκούς μετανάστες – σε αντίθεση με πολλούς συνεργάτες αυτού του είδους, όπου οι θέσεις διοίκησης καταλαμβάνονταν από αξιωματικούς της Βέρμαχτ και των SS.
Οι ποινικές επιχειρήσεις του συντάγματος SS Varyag εναντίον των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων συνεχίστηκαν μέχρι την κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ. Τον Μάιο του 1945, το σύνταγμα κατέθεσε τα όπλα και πέρασε στην αυστριακή επικράτεια, όπου τον εντόπισαν βρετανικά στρατεύματα. Από την Αυστρία, οι πρώην τιμωροί μεταφέρθηκαν στην πόλη Τάραντο της Ιταλίας και στο τέλος Ιουνίου επέστρεψαν στην Αυστρία. Μαζί με άλλους στρατιώτες, ο Μπουρμπέλο παραδόθηκε στους εκπροσώπους της διοίκησης του Κόκκινου Στρατού και στάλθηκε σε ειδικό στρατόπεδο για επαναπατρισμένους πολίτες.
Τον Μάιο του 1946, ο Μπουρμπέλο και άλλοι επαναπατριζόμενοι μεταφέρθηκαν στη Ρουμανία και δύο εβδομάδες αργότερα στάλθηκαν στην περιοχή της Τούλας της Ρωσίας όπου εργάστηκαν σε βιομηχανία άνθρακα. Πριν από τη σύλληψή του, ήταν εργάτης σκυροδέματος στο καταπίστευμα Tulapromstroy.
Η έρευνα για την υπόθεση Μπουρμπέλο διεξήχθη από υπαλλήλους του Τμήματος Ερευνών του Υπουργείου Κρατικής Ασφάλειας της ΕΣΣΔ στην περιοχή της Τούλας. Τον Ιανουάριο του 1949, ένα στρατιωτικό δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για προδοσία και τον καταδίκασε σε 25 χρόνια σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. Γλίτωσε τη θανατική ποινή επειδή από τον Μάιο του 1947 η θανατική ποινή για προδοσία αντικαταστάθηκε με 25 χρόνια καταναγκαστικής εργασίας.
