Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Μετά από την επιτυχημένη πρεμιέρα στο Θέατρο Πέτρας και τη συγκινητική εξάντληση όλων των δελτίων εισόδου μέσα σε 24 ώρες για το Θέατρο της Ρεματιάς, η «Φαίδρα» σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη και μουσική Δημήτρη Μαραμή, ετοιμάζεται να ανέβει στο Θέατρο Βράχων για το τελευταίο ραντεβού με το θεατρόφιλο αθηναϊκό κοινό, την Τετάρτη 28 Ιουλίου, στις 9 το βράδυ.
Ταυτόχρονα, ξεκινά προετοιμασία για το ταξίδι της στη Σουηδία στις αρχές Σεπτεμβρίου, μετά από πρόσκληση σ’ ένα από τα μεγαλύτερα εθνικά θέατρα της περιφέρειας, το Östgötateatern. Στη δυναμική και ιδιαίτερη σκηνική σύνθεση -από τα κορυφαία κείμενα της αρχαίας ελληνικής και ευρωπαϊκής γραμματείας «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη και «Φαίδρα» του Ρακίνα στη μετάφραση του Στρατή Πασχάλη- αφηγούνται επί σκηνής, η αισθαντική ερμηνεύτρια Σαβίνα Γιαννάτου -στον ρόλο της θεάς Αφροδίτης, η πολύπειρη ηθοποιός Μίνα Αδαμάκη -στον ρόλο της Τροφού, ο Σπύρος Περδίου -στον ρόλο του Θησέα και ο Δημήτρης Τσίκλης -στον ρόλο του Ιππόλυτου.
Η Ραφίκα Σαουίς, με διεθνείς διακρίσεις στο ενεργητικό της στον χώρο της περφόρμανς, έχει αναλάβει τον ρόλο της Φαίδρας. Μίλησε μαζί μας.
Ποιος είναι ο μύθος της Φαίδρας που υποδύεστε στην παράσταση; «Η Φαίδρα, είναι κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης και αδελφή της Αριάδνης. Εξαιτίας θεϊκής οργής (του Ποσειδώνα), η Πασιφάη ερωτεύτηκε έναν ταύρο από τον οποίο προέκυψε ο μινώταυρος. Από ντροπή, τον μινώταυρο τον έκλεισαν σ’ έναν λαβύρινθο. Η Φαίδρα κουβαλάει τη μοίρα της μάνας της και όπως εκείνη έτσι και αυτή πέφτει θύμα ανόσιου έρωτα από τον οποίο και στο τέλος συντρίβεται. Η Φαίδρα κυριεύθηκε από σφοδρό έρωτα για τον ξακουστό για την ομορφιά γιο του Θησέα, τον Ιππόλυτο. Στη προσπάθειά της να τον σαγηνεύσει, εκείνος την απέκρουσε. Σε άλλη συνάντηση, η Φαίδρα δεν δίστασε να πέσει στα πόδια του και να τον παρακαλεί με δάκρυα να ανταποκριθεί στον παράφορο έρωτά της. Ο Ιππόλυτος την απέπεμψε σκαιότατα και η Φαίδρα, μέσα στην οργή της και για να σώσει το όνομά της και την αρετή της, διαβάλλει στον Θησέα τον Ιππόλυτο, ότι προσπάθησε να τη βιάσει. Ο Θησέας έδιωξε από τη χώρα τον Ιππόλυτο, ο οποίος φεύγοντας σκοτώθηκε καθώς τ’ άλογα του άρματός του αφήνιασαν στην αιφνίδια θέα ενός τέρατος που είχε εκβρασθεί από τη θάλασσα. Όταν η Φαίδρα έμαθε για τον θάνατο του Ιππόλυτου, αισθανόμενη ντροπή και ενοχές, αυτοκτόνησε δι’ απαγχονισμού».
Πόσο σημαντικός είναι ο έρωτας για τη ζωή μας; «Όσο και να αναπνέουμε. Όσο χτυπάει η καρδιά μας, τόσο θα ερωτευόμαστε. Ο μύθος της Φαίδρας, όμως, και το έργο δεν μιλάει για την ομορφιά του έρωτα αλλά για το πάθος. Ένα πάθος φλογερό που κινεί την ίδια την ηρωίδα να διαπράξει “αβρή” και να ερωτευτεί τον μικρό και αγνό ακόμα γιο του άντρα της. Ακόμα και σήμερα ένα τέτοιο πάθος θα σόκαρε».
Πώς συνδυάζονται τα κείμενα του Ρακίνα και του Ευριπίδη μέσα στο έργο; «Η σκηνική σύνθεση φωτίζει τον παθιασμένο φλογερό έρωτα όπως αυτός υπάρχει σε διαφορετικές γραφές στο πρόσωπο τις Φαίδρας μέσα στους αιώνες. Είναι το αμάγαλμα ενός προσώπου, ιδωμένο περιμετρικά από διαφορετικές γωνίες λήψης. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις πως ο παθιασμένος έρωτας είναι άχρονος και γι’ αυτό αιώνιος».
Πώς είναι η συνεργασία με τη Σαβίνα Γιαννάτου και την Μίνα Αδαμάκη, δύο εξέχουσες κυρίες της μουσικής και του Θεάτρου; «Είναι δώρο να συνυπάρχεις με αυτές τις δυο καλλιτέχνιδες που όχι απλά είναι εξαιρετικές στην τέχνη τους αλλά νομίζω ότι έχουν ήδη αφήσει το αποτύπωμά τους στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής μουσικής η Σαβίνα και στην ιστορία του σύγχρονου Θεάτρου η Μίνα. Έτσι και αλλιώς, πιστεύω ότι η ζωή και η τέχνη είναι δια βίου παιδεία, οπότε για εμένα η συνάντηση αυτή είναι πηγή έμπνευσης και γνώσης.
Εδώ πρέπει να προσθέσω ότι εκτός από τον καταπληκτικό για εμένα τρόπο που ερμηνεύουν και οι δυο τον ρόλο τους στη “Φαίδρα”, περνάμε και πολύ ωραία και γελάμε πολύ. Υπάρχει γενναιοδωρία, μοίρασμα και χαρά. Και έχουμε πολλή ανάγκη να είμαστε γενναιόδωροι και να δίνουμε το δικαίωμα της χαράς και να περνάμε όμορφα με όλα αυτά που συμβαίνουν στη ζωή μας και τις δυσκολίες που πρόσφατα και κοινά αντιμετωπίζουμε όλοι μαζί». Ασχολείστε χρόνια με την περφόρμανς; Ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες με την αμιγώς θεατρική πράξη; «Προέρχομαι από τον θεατρικό χώρο. Σπούδασα στο Εθνικό Θέατρο, δούλεψα εκεί. Δούλεψα στο ελεύθερο θέατρο. Όταν κάποια στιγμή δεν χτύπησε το τηλέφωνό μου αποφάσισα να πάρω το τιμόνι στα χέρια μου και με μια ομάδα ηθοποιών, εικαστικών και χορευτών δημιουργήσαμε δυο έργα, τα οποία, μάλιστα, περιόδευσαν και στο εξωτερικό. Αυτή η διακαλλιτεχνική εμπειρία με ενέπνευσε να προχωρήσω στην δημιουργία περισσότερων έργων διακαλλιτεχνικών δικών μου αλλά και στην περφόρμανς. Ποτέ, όμως, δεν άφησα την ιδιότητά μου ως ηθοποιός, η οποία μου είναι και πολύ σημαντική μέσα μου. Έχω επιλέξει σαν άνθρωπος να αφήσω πίσω μου τις ταμπέλες και να είμαι ελεύθερη στο δημιουργικό κομμάτι. Εξάλλου, τόσοι ηθοποιοί σκηνοθετούν, σκηνοθέτες παίζουν, χορευτές χρησιμοποιούν την εικαστική γλώσσα και εικαστικοί χορεύουν, παίζουν και ερμηνεύουν.
Η Τέχνη από μόνη της κυοφορεί πολλές ποιότητες και είναι σημαντικό να μπορούμε ελεύθερα να δοκιμάζουμε, να αποδομούμε, να δομούμε και να βρίσκουμε μέσα από αυτή τη διαδικασία ο καθένας έναν δρόμο που τον ευχαριστεί. Τώρα, η περφόρμανς γιατί και κάθε είδος έχει τους κανόνες του, στην εικαστική γλώσσα και ιδιαίτερα η μακράς διαρκείας που ασχολούμαι, ορίζεται από την αναμέτρηση με τον χρόνο, τα όρια και την αντοχή. Ο κοινός παρανομαστής είναι το σώμα. Σώμα δυνατό με μνήμες. Σώμα έτοιμο να λειτουργεί αυθόρμητα και οργανικά». 