Στο εσωτερικό του Salon Adel, οι καθρέφτες είναι σπασμένοι, ένας νιπτήρας έχει βαφτεί με αίμα και ορισμένα τμήματα της οροφής μοιάζουν να κρέμονται από μια κλωστή. Εξω από το κουρείο αυτό, που βρίσκεται στον πρώτο όροφο της δυτικής Βηρυτού, ο δρόμος είναι γεμάτος συντρίμμια από την έκρηξη μιας βόμβας την περασμένη Δευτέρα.
Η έκρηξη στο Βερντέν, μια σουνιτική μουσουλμανική γειτονιά, ήταν μέρος ενός νέου κύκλου βίας που ξεκίνησε πριν από δέκα μέρες ανάμεσα στο στρατό και μέλη της οργάνωσης Φατάχ αλ Ισλάμ στο προσφυγικό στρατόπεδο Ναρ αλ-Μπαρέντ, κοντά στην Τρίπολη. Είχε προηγηθεί, την Κυριακή, μια βομβιστική έκρηξη σε μια χριστιανική γειτονιά και ακολούθησε, την Τετάρτη, μια άλλη έκρηξη στο Αλέι, μια ορεινή πόλη των Δρούζων στα περίχωρα της Βηρυτού.
«Το καλοκαίρι τελείωσε, πολλοί φίλοι και πελάτες που ζουν στο εξωτερικό τηλεφώνησαν για να πουν ότι δεν θα επισκεφθούν φέτος τη χώρα», λέει στον ανταποκριτή των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς ο Νατζί Ζαχέρ, ο ιδιοκτήτης του κουρείου.
Στόχος των εκρήξεων δεν ήταν τόσο να σκοτωθούν άνθρωποι όσο να προκληθεί ένας γενικευμένος φόβος, την ώρα που ο στρατός πολεμά με τους ισλαμιστές στο βορρά. Το βέβαιο είναι ότι ο Λίβανος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα δεύτερο καλοκαίρι τρόμου, ύστερα από τις περυσινές συγκρούσεις ανάμεσα στη Χεζμπολάχ και το Ισραήλ.
Οι θεωρίες συνωμοσίας δίνουν και παίρνουν. Υποστηρικτές της κυβέρνησης λένε ότι ο νέος κύκλος της βίας εντάσσεται στην προσπάθεια της συριακής αντικατασκοπείας και λιβανικών οργανώσεων που πρόσκεινται στη Συρία να αποσταθεροποιήσουν το Λίβανο. Υποστηρικτές της Χεζμπολάχ ισχυρίζονται ότι οι εκρήξεις αποτελούν μέρος ενός σχεδίου δυτικών χωρών και αραβικών σουνιτικών κρατών να πλήξουν την ίδια.
Κι όμως, πριν από δύο μόλις εβδομάδες η κυβέρνηση και επιχειρηματικοί κύκλοι είχαν αρχίσει να ελπίζουν ότι έρχονταν καλύτερες ημέρες. Ο υπουργός Οικονομικών Τζιχάντ Αζούρ είχε δηλώσει μάλιστα στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς ότι η φετινή ανάπτυξη δεν θα ήταν 1%, όπως είχε υπολογιστεί, αλλά τουλάχιστον 3%. «Τώρα τα πράγματα άλλαξαν», λέει ο Αζούρ. «Αν καταφέρουμε να εξουδετερώσουμε γρήγορα αυτή την τρομοκρατική οργάνωση, τη Φατάχ αλ-Ισλάμ, η εμπιστοσύνη θα επιστρέψει». Προς το παρόν, πάντως, πολλά εστιατόρια και καταστήματα είναι άδεια και η πληρότητα των ξενοδοχείων έχει μειωθεί από 60-70% σε 10-20%.
«Ο κόσμος έχει κουραστεί με αυτή την κατάσταση», λέει ο Τζαντ, που άρχισε πριν από δύο μήνες να δουλεύει σε ένα εστιατόριο του Βερντέν. «Εδώ στο Λίβανο ο ένας κατηγορεί τον άλλο».
Η τελευταία κρίση, πάντως, φαίνεται να είναι αποτέλεσμα της συνειδητής προσπάθειας μιας «θυγατρικής» της αλ-Κάιντα να βάλει φωτιά στο Λίβανο. Σύμφωνα με τον Αλί Μουσταφά, έναν από τους 15.000 πρόσφυγες που αναγκάστηκαν να φύγουν τις τελευταίες μέρες από το Ναχάρ ελ Μπαρέντ και να καταφύγουν στο γειτονικό στρατόπεδο Μπαντάουι, οι ισλαμιστές της Φατάχ αλ-Ισλάμ άρχισαν να φτάνουν στο στρατόπεδο πριν από ένα χρόνο. «Κατέλαβαν κτίρια που ανήκαν στη Φατάχ αλ Ιντιφάντα, την οργάνωση από την οποία αποσχίστηκαν, και άρχισαν να αγοράζουν σπίτια που κόστιζαν 20.000 δολάρια στο τριπλάσιο της αξίας τους. Λίγο καιρό αργότερα, άρχισαν να κυκλοφορούν με μηχανές. Μερικοί παντρεύτηκαν γυναίκες από τον καταυλισμό, αλλά στην πραγματικότητα δεν ενσωματώθηκαν ποτέ, ήταν πάντα ξένοι. Εχουν πολλά λεφτά, είναι καλά οπλισμένοι και καλά εκπαιδευμένοι».
Οι 200 τρομοκράτες που ανέλαβαν τον έλεγχο του στρατοπέδου δεν είναι στην πλειοψηφία τους Παλαιστίνιοι και προέρχονται από χώρες όπως η Ιορδανία, η Συρία, η Υεμένη, το Σουδάν και η Σαουδική Αραβία. Πρόκειται για βετεράνους των πολέμων στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Αρκετοί είναι Λιβανέζοι. Αρχηγός τους είναι πάντως ένας Παλαιστίνιος, ο Σακέρ αλ Αμπσι. Γεννήθηκε στην Ιεριχώ, είναι πιλότος, εκπαιδεύτηκε στην ανατολική Ευρώπη και έχει επτά παιδιά. Καταδικάστηκε ερήμην στην Ιορδανία για συμμετοχή στη δολοφονία του αμερικανού διπλωμάτη Λόρενς Φόλεϊ, το 2002, στο Αμμάν. Στη δολοφονία εκείνη είχε εμπλακεί και ο Αμπού Μουσάντ αλ Ζαρκάουι, ο αρχηγός της αλ-Κάιντα στο Ιράκ, που σκοτώθηκε από αμερικανούς στρατιώτες το 2006. Από το 2003, και μέχρι πριν από έξι μήνες, ο αλ Αμπσι εξέτισε στη Συρία ποινή φυλάκισης για τρομοκρατία. Οταν αφέθηκε ελεύθερος, πέρασε στο Λίβανο.
Όπως δήλωσε στο αλ-Τζαζίρα ο Μαρουάν Μπισάρα, ειδικός για τη Μέση Ανατολή, η ιδεολογική επιρροή της αλ-Κάιντα στην οργάνωση Φατάχ αλ Ισλάμ είναι σαφής, αλλά οι ηγέτες της τελευταίας είναι αυτόνομοι. Κανείς δεν μπορεί πάντως να εξηγήσει γιατί η οργάνωση Φατάχ Αμπού Ομάρ, που πρόσκειται στη Φατάχ και ήταν υπεύθυνη για την ασφάλεια του στρατοπέδου, επέτρεψε στους «ξένους» τρομοκράτες να οπλιστούν μέχρι τα δόντια και να αναλάβουν τον έλεγχο του στρατοπέδου, κηρύσσοντας ουσιαστικά τον πόλεμο στη λιβανική κυβέρνηση.
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Financial Times, El Pais
