Σύμμαχος του Ισραήλ την εποχή του Σάχη, το Ιράν μετατράπηκε μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979 σε υπ΄αριθμόν 1 εχθρό του εβραϊκού κράτους

Από τη συμμαχία στη ρήξη

Λίγο μετά την ίδρυση του Ισραήλ το 1948, ο σάχης του Ιράν διατηρεί στενές σχέσεις με το νέο κράτος. Στο Ιράν κατοικεί τότε η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα της Μέσης Ανατολής.

Το Ισραήλ διαθέτει στο Ιράν σημαντική διπλωματική αντιπροσωπεία, εισάγει το 40% των αναγκών του σε πετρέλαιο και εξάγει όπλα, προϊόντα τεχνολογίας και αγροτικά προϊόντα.

Η περιώνυμη Savak (η πολιτική αστυνομία του ιρανικού καθεστώτος) ιδρύεται το 1957 με την βοήθεια της αμερικανικής CIA και της ισραηλινής Μοσάντ.

Το 1979, με την εγκαθίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, το Ιράν διακόπτει κάθε επίσημη σχέση με το Ισραήλ, το οποίο άλλωστε δεν αναγνωρίζεται επισήμως από την Τεχεράνη. Ωστόσο, διατηρούνται ανεπισήμως οι εμπορικές σχέσεις.

Το 1980, η Ισλαμική Τζιχάντ, ιρανικής έμπνευσης, εξελίσσεται στην μεγαλύτερη ισλαμιστική παλαιστινιακή οργάνωση που παίρνει τα όπλα κατά του Ισραήλ.

Ομως, κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ (1980-88), το Ισραήλ παραδίδει στην Τεχεράνη περί τους 1.500 πυραύλους. Η συναλλαγή αποκαλύπτεται στο πλαίσιο της υπόθεσης πώλησης αμερικανικών όπλων στο Ιράν (Irangate), με στόχο την απελευθέρωση των αμερικανών ομήρων που κρατούνται στον Λίβανο.

Η οργάνωση Χεζμπολάχ, το οπλισμένο χέρι του Ιράν

Το 1982, το Ισραήλ εισβάλλει στον Λίβανο για να σταματήσει τις παλαιστινιακές επιθέσεις. Οι Φρουροί της Επανάστασης, ιδεολογικός στρατός της Ισλαμικής Δημοκρατίας, βοηθούν στην δημιουργία της Χεζμπολάχ, σιιτικού κινήματος που εγκαθίσταται στον νότιο Λίβανο και διεξάγει ένοπλο αγώνα κατά του Ισραήλ.

Το Ιράν και η Χεζμπολάχ κατηγορούνται από το Ισραήλ για ανάμειξη σε πολλές επιθέσεις κατά ισραηλινών ή εβραϊκών συμφερόντων στο εξωτερικό: Στην Αργεντινή (29 νεκροί το 1992, 85 νεκροί το 1994) και στην Βουλγαρία (6 νεκροί το 2012).

Το Ιράν εξοπλίζεται, το Ισραήλ σε συναγερμό

Το 1998, το Ιράν ανακοινώνει ότι προχώρησε για πρώτη φορά σε δοκιμή πυραύλου εδάφους-εδάφους, του Chahab-3, με βεληνεκές 1.300 χιλιομέτρων, ικανού να πλήξει το ισραηλινό έδαφος.

Το 2005, ο υπερσυντηρητικός ιρανός πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ δηλώνει ότι το Ισραήλ «πρέπει να διαγραφεί από τον χάρτη», χαρακτηρίζοντας ταυτόχρονα «μύθο» το Ολοκαύτωμα.

Τον ίδιο χρόνο, το Ιράν επαναλαμβάνει τις δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου στο Ισπαχάν.

Τον Ιούλιο 2015, το Ιράν συνομολογεί συμφωνία με τις μεγάλες δυνάμεις για τον έλεγχο του πυρηνικού του προγράμματος.

«Το Ισραήλ δεν δεσμεύεται από την συμφωνία αυτή... διότι το Ιράν εξακολουθεί να επιδιώκει την καταστροφή μας», είχε δηλώσει τότε ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Το Ισραήλ υποστηρίζει τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, όταν ανακοινώνεται η αποχώρηση της Ουάσινγκτον από την συμφωνία.

Η Συρία, θέατρο συγκρούσεων

Επισήμως σε κατάσταση πολέμου με την Συρία, το Ισραήλ δηλώνει ότι φροντίζει να μείνει στο περιθώριο της σύρραξης που μαίνεται στην γειτονική του χώρα από το 2011.

Ομως, από το 2013, βλέπει με κακό μάτι την στρατιωτική επέμβαση της Χεζμπολάχ και του ιρανού της προστάτη για την στήριξη του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ.

Το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει από την αρχή του πολέμου εκατοντάδες επιχειρήσεις με στόχο τις στρατιωτικές δυνάμεις του συριακού καθεστώτος, τις ιρακινές δυνάμεις και τις δυνάμεις της Χεζμπολάχ.

Συμμαχία κατά του Ιράν

Τον Νοέμβριο 2017, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου κάνει λόγο για « αποδοτική και μυστική συνεργασία» του Ισραήλ με αραβικές χώρες, σε μία συγκυρία ανησυχιών για την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στην Μέση Ανατολή.

Τον Σεπτέμβριο 2020, τα Εμιράτα και το Μπαχρέιν, σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας, που συμμερίζονται με το εβραϊκό κράτος την εχθρότητα προς το Ιράν, υπογράφουν συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ισραήλ.

Επιθέσεις

Στις 27 Νοεμβρίου 2020, το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ ότι έπαιξε ρόλο στην επίθεση κατά του ιρανού πυρηνικού επιστήμονα Μόχσεν Φαχρίζαντεχ.

Την 1η Μαρτίου 2021, το Ισραήλ κατηγορεί το Ισραήλ ότι ευθύνεται για την έκρηξη σε ισραηλινό πλοίο στον Κόλπο του Ομάν, κατηγορίες που διαψεύσθηκαν από την Τεχεράνη.

Δύο εβδομάδες αργότερα, το Ιράν δηλώνει ότι «όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά» έπειτα από επίθεση κατά του ιρανικού πλοίου στην Μεσόγειο και για την οποία όλα παραπέμπουν, στο Ισραήλ, σύμφωνα με την Τεχεράνη.

Στις 6 Απριλίου, έκρηξη άγνωστης προέλευσης σημειώνεται σε ιρανικό πλοίο στην Ερυθρά Θάλασσα. Πληροφορίες στον τύπο κάνουν λόγο για ισραηλινή επίθεση αντιποίνων.

Στις 12 Απριλίου, η Τεχεράνη κατηγορεί το Ισραήλ για σαμποτάζ στον σταθμό εμπλουτισμού ουρανίου της Νατάνζ και υπόσχεται να εκδικηθεί και να ενισχύσει τις δραστηριότητες εμπλουτισμού του ουρανίου. Στις 13 Απριλίου, η Τεχεράνη ανακοινώνει ότι ξεκινά τον εμπλουτισμό κατά 60% ουρανίου.

Ισραηλινά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν ότι ισραηλινό πλοίο έγινε στόχος επίθεσης κοντά στις ακτές των Εμιράτων, ανοικτά του Ιράν.

Πηγή: ΑΜΠΕ