Το πόνημα «Η κατοχική πείνα, μέσα από προφορικές μαρτυρίες: Η περίπτωση της Χίου, της Σύρου και της Μυκόνου» της Βιολέττας Χιονίδου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Σε μια εποχή που η προφορική ιστορία έχει αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ελληνική ιστοριογραφία, το βιβλίο αυτό φέρνει κάτι διαφορετικό στην ανάγκη να καταλάβουμε τον κατοχικό λιμό, αλλά και το πώς αλλάζει η μνήμη ιστορικών γεγονότων. Το βιβλίο προσφέρει τις –τελευταίες ίσως– προφορικές ιστορίες ανθρώπων που έζησαν τον λιμό ως ενήλικες. Οι συνεντεύξεις αυτές, που ελήφθησαν από τη συγγραφέα πριν από μια εικοσαετία στη Μύκονο, τη Σύρο και τη Χίο, μας βοηθούν να κατανοήσουμε την εποχή του λιμού, την καθημερινότητα της ζωής των ανθρώπων και τους τρόπους με τους οποίους ανταποκρίθηκαν στις συνθήκες που αντιμετώπισαν. Οι εμπειρίες του λιμού των τριών νησιών ήταν πολύ διαφορετικές μεταξύ τους –και όλες διαφορετικές από εκείνη της Αθήνας. Οι συνεντεύξεις μάς υπενθυμίζουν ότι η επίσημη μνήμη του λιμού είναι αυτή της Αθήνας, μνήμη που αγνοεί τις ριζικά διαφορετικές εμπειρίες των επαρχιών. Είκοσι χρόνια μετά την πραγματοποίηση των συνεντεύξεων και μετά την οικονομική κρίση που έστρεψε την προσοχή της ιστοριογραφίας στην Κατοχή, οι συνεντεύξεις αυτές αποκτούν μια περαιτέρω χρησιμότητα –μας δίνουν τις απόψεις αυτοπτών μαρτύρων της Κατοχής και του λιμού, προτού αυτοί βιώσουν την κρίση της τελευταίας δεκαετίας, προσφέροντάς μας μαρτυρίες ανεπηρέαστες από την οικονομική κρίση και από την πολιτική «χρήση» της Κατοχής.

Διαβάζουμε στην Εισαγωγή του βιβλίου: «Όταν έγιναν οι συνεντεύξεις δεν υπήρχε ούτε κρίση ούτε μνημόνιο, αλλά ήταν μια εποχή ευημερίας για τους Έλληνες, αν και όχι για όλους. Ήταν μια εποχή αφθονίας για την Ελλάδα, και ίσως αυτός να ήταν και ένας λόγος που οι πληροφορητές μού ανοίχτηκαν και μου είπαν τις ιστορίες για τη μιζέρια και την πείνα, από τις οποίες υπέφεραν στην Κατοχή: “Τώρα που είναι η κοιλιά μας γεμάτη, θυμόμαστε τι έγινε”. Οι ιστορίες αυτές είναι ριζικά διαφορετικές από το τι λέγεται σήμερα για την κατοχική πείνα και γι’ αυτό δημοσιεύονται. Οι συνεντεύξεις αυτές αποτελούν τον λόγο αυτών που έζησαν την πείνα ως ενήλικες και επομένως είχαν πλήρη συναίσθηση των γεγονότων της εποχής και της επιρροής αυτών στην καθημερινότητά τους».

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]