Ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν μπορεί να μην επλήγη απευθείας από την έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που τον εμπλέκει στην άγρια δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι. Αλλά δεν βγήκε και αλώβητος.
Η αποχαρακτηρισμένη έκθεση, βασισμένη σε πληροφορίες της CIA, συμπεραίνει ότι ο πρίγκιπας διάδοχος και ντε φάκτο ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας ενέκρινε την επιχείρηση για την «σύλληψη ή τον φόνο» του Κασόγκι, ο οποίος δολοφονήθηκε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη το 2018.
Το περιεχόμενο της έκθεσης δεν αποτελεί αποκάλυψη. Δεν προσθέτει νέα στοιχεία στην υπόθεση. Επιβεβαιώνει μία γνωστή σε όλους εκτίμηση. Ομως η απόφαση του Τζο Μπάιντεν για την δημοσιοποίηση μίας έκθεσης που ο προκάτοχός του Τραμπ είχε βάλει στην άκρη, θυσία στον βωμό των προνομιακών σχέσεων του ιδίου και μελών της οικογενείας του με τον Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν, σημαίνει τον επανακαθορισμό της στάσης της Ουάσινγκτον απέναντι στο Ριάντ, απέναντι στις επιδόσεις του στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απέναντι στις αθρόες αγορές πολεμικού εξοπλισμού.
Δείχνοντας τον πρίγκιπα διάδοχο ως υπεύθυνο της δολοφονίας Κασόγκι, η Ουάσινγκτον δυσκολεύει εκτός των άλλων και τους δυτικούς της συμμάχους στις απευθείας σχέσεις τους μαζί του.
Αλλά την ώρα που μπορεί να θέλει να βάλει τον 35χρονο Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν στην θέση του, η Ουάσινγκτον γνωρίζει καλά ότι δεν μπορεί να διαρρήξει πλήρως τις σχέσεις της με τον παλαιότερο σύμμαχό της μεταξύ των αραβικών χωρών και κύριο αντίβαρο στο Ιράν στην περιοχή.
«Αυτό που κάναμε...δεν είναι να διαρρήξουμε την σχέση μας, αλλά να την αναπλαισιώσουμε ώστε να εναρμονισθεί περισσότερο με τα συμφέροντα και τις αξίες μας», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν.
Σύμφωνα με την Elisabeth Kendall, ερευνήτρια Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η έκθεση είναι «εξόχως ενοχλητική για την Σαουδική Αραβία» και «θέτει άλλους ηγέτες στην αμήχανη θέση να πρέπει να αποφασίσουν αν, πότε και πώς θα συνεχίσουν να έχουν σχέσεις με τον πρίγκιπα διάδοχο».
Τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο
Ο πρίγκιπας διάδοχος έχει αρνηθεί την εμπλοκή του στην δολοφονία Κασόγκι, για την οποία έχουν φυλακισθεί οκτώ άνθρωποι στην Σαουδική Αραβία, αλλά έχει πει ότι έχει την τελική ευθύνη διότι συνέβη υπό την ηγεσία του.
Η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε κυρώσεις σε 76 Σαουδάραβες, ανάμεσά τους και στενοί συνεργάτες του πρίγκιπα, αλλά δεν έπληξε τον ίδιο.
Αλλά ο Μπάιντεν είπε ότι θα εξετάσει ευρύτερα τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Σαουδική Αραβία, όπου ο Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν έχει συντρίψει, παραμερίσει ή φυλακίσει διαφωνούντες και ανταγωνιστές, ανάμεσά τους και στενούς συγγενείς, στην σύντομη διαδρομή του για την εδραίωση της κυριαρχίας του.
Ο Τζο Μπάιντεν κατέστησε χθες σαφές, σε τηλεφωνική του επικοινωνία με τον βασιλιά Σαλμάν, ότι οι φόνοι πολιτικών αντιπάλων δεν είναι αποδεκτοί και ότι η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να αντιμετωπισθεί.
Ηδη, δύο σαουδάραβες πολιτικοί ακτιβιστές με αμερικανική υπηκοότητα απελευθερώθηκαν με αναστολή εν αναμονή της δίκης τους. Η γνωστή ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών Λουζάιν αλ-Χατλούλ απελευθερώθηκε επίσης έπειτα από τρία χρόνια στην φυλακή, όπου, σύμφωνα με τους συγγενείς της βασανίσθηκε. Αυτό το αρνείται το Ριάντ.
Πηγή που γνωρίζει τον τρόπο σκέψης της σαουδαραβικής ηγεσίας δήλωσε ότι οι δύο κινήσεις εντάσσονται στην αναζήτηση νέων ισορροπιών στην σχέση με την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Το τηλεφώνημα προς το βασιλιά Σαλμάν δείχνει ότι ο Μπάιντεν ήθελε να δηλώσει ότι έχει την πρόθεση να ανατρέψει το πρόσφατο πρωτόκολλο, επικοινωνώντας με τον ίδιο τον βασιλιά και όχι με τον διάδοχό του που έχει επιβληθεί ως ντε φάκτο ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας.
«Είναι μία κίνηση με αρκετά συμβολική σημασία για να δείξει ότι ο Τραμπ τοποθέτησε τον πρίγκιπα Μοχάμαντ σε μία θέση που δεν του αξίζει, σε μία θέση που δεν είναι στα μέτρα του και ότι είναι καιρός να πάει πίσω στη θέση του», δήλωσε δυτικός διπλωμάτης στο Ριάντ.
Όπλα έναντι πετρελαίου
Ο Μπάιντεν όμως μπορεί να προχωρήσει πέραν του συμβολισμού, καθώς η κυβέρνησή του έχει προειδοποιήσει ότι πιθανόν να ακυρώσει τις πωλήσεις όπλων σε έναν από τους μεγαλύτερους αγοραστές της, εάν τίθενται ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ότι θα περιορίσει μελλοντικές συμφωνίες στην προμήθεια αποκλειστικά «αμυντικών όπλων».
Η Ουάσινγκτον ήρε επίσης την απαγόρευση Τραμπ στις σχέσεις με το κίνημα των φιλοϊρανών ανταρτών Χούτι στην Υεμένη, οι οποίοι εκδίωξαν την φιλοσαουδαραβική κυβέρνηση και βρίσκονται σε πόλεμο με τις σαουδαραβικές στρατιωτικές δυνάμεις και τους συμμάχους του Ριάντ.
Ο πόλεμος της Υεμένης έχει φέρει εκατομμύρια ανθρώπους στο χείλος της ανθρωπιστικής καταστροφής και η Ουάσινγκτον θέλει να τερματισθεί.
Αλλά ο Μπάιντεν πρέπει να βαδίσει με προσοχή. Ο βασιλιάς Σαλμάν είναι 85 ετών και καταβεβλημένος, ενώ ο γιος του είναι πιθανόν να είναι στην ηγεσία της κορυφαίας εξαγωγού πετρελαίου του κόσμου και ενός σημαντικού συμμάχου κατά του Ιράν για δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον Neil Quilliam του Chatham House, η έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών αποτελεί «ένα γερό χαστούκι», αλλά, ακόμη και με σχέσεις επανατοποθετημένες σε πιο επίσημη βάση, η Ουάσινγκτον θα παραμείνει βασικός αρωγός στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας του Ριάντ.
Η συμμαχία διαρκεί από το 1945, όταν ο πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ συναντήθηκε με τον σαουδάραβα βασιλιά Αμπντουλαζίζ Ιμπν Σαούντ σε αμερικανικό πολεμικό πλοίο και υποσχέθηκε στρατιωτική προστασία με αντάλλαγμα την αμερικανική πρόσβαση στα πετρελαϊκά αποθέματα του βασιλείου.
Ή όπως δήλωσε δυτικός διπλωμάτης στην περιοχή του Κόλπου, «κοινά συμφέροντα δεν διακυβεύονται».
Μπάιντεν: Τη Δευτέρα ανακοίνωση για το Ριάντ
Στο μεταξύ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε σήμερα ότι η κυβέρνησή του θα κάνει μία ανακοίνωση την Δευτέρα για την Σαουδική Αραβία, έπειτα από την δημοσίευση της έκθεσης των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με την οποία ο πρίγκιπας διάδοχος ενέκρινε την δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.
Οταν ερωτήθηκε για το ενδεχόμενο τιμωρίας του Μοχάμαντ Μπιν Σαλμάν, ο Τζο Μπάιντεν απάντησε: «Θα υπάρξει ανακοίνωση την Δευτέρα σχετικά με το τι θα κάνουμε με την Σαουδική Αραβία γενικά».
Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έδωσε περισσότερες πληροφορίες.
Πηγή: ΑΜΠΕ, Reuters
