«Το βιβλίο των χελιών -Ένας πατέρας, ένας γιος και το πιο αινιγματικό ψάρι του κόσμου» του Πάτρικ Σβένσον κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση Αγγελικής Νάτση.
«…το χέλι ζει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του με την καφεκίτρινη περιβολή του, σε μια κατάσταση μεταξύ ενεργητικότητας και παθητικότητας, και δείχνει να μην έχει κάποιο ιδιαίτερο στόχο, εκτός από την καθημερινή αναζήτηση τροφής και στέγης. Λες και η ζωή είναι πρωτίστως η αναμονή, λες και το νόημα βρίσκεται στο μεσοδιάστημα ή σε ένα αφηρημένο μέλλον που μόνο η υπομονή μπορεί να επισπεύσει. Αυτή η ζωή είναι μεγάλη. Ένα χέλι που θα έχει την ευτυχία να μη βιώσει ασθένειες και ατυχήματα μπορεί να ζήσει πενήντα χρόνια στο ίδιο ακριβώς μέρος. Υπάρχουν σουηδικά χέλια που σε συνθήκες αιχμαλωσίας έζησαν πάνω από ογδόντα χρόνια. Υπάρχουν μύθοι και θρύλοι για χέλια που ξεπέρασαν κατά πολύ τα εκατό. Όσο δεν εκπληρώνει τον σκοπό της ύπαρξής του, δηλαδή την αναπαραγωγή, μπορεί θεωρητικά να ζήσει άπειρα χρόνια. Λες και θα μπορούσε να περιμένει για πάντα. Κάποια στιγμή όμως, συνήθως μετά τα δεκαπέντε και μέχρι τα τριάντα του χρόνια, το χέλι που ζει αυτή την άγρια ζωή αποφασίζει να αναπαραχθεί. Από πού πηγάζει αυτή η απόφαση δεν έχουμε ιδέα – όταν όμως ληφθεί, η παθητική ύπαρξη του χελιού τερματίζεται βίαια και η ζωή του παίρνει εντελώς διαφορετική τροπή. Αρχίζει να κατευθύνεται προς τη θάλασσα και παράλληλα υφίσταται την τελευταία του μεταμόρφωση». Το μυστήριο του χελιού απασχολεί εδώ και αιώνες επιστήμονες και φιλοσόφους. Ακόμα και στη σύγχρονη εποχή της αλματώδους τεχνολογικής και επιστημονικής ανάπτυξης, δεν έχει διαλευκανθεί: κανείς δεν έχει δει πώς αυτά τα ψάρια αναπαράγονται, ούτε μπορεί να εξηγήσει γιατί και πώς αφήνουν τις λίμνες και τα ποτάμια για να φτάσουν στα βάθη του ωκεανού.
Καθώς ανακαλεί τις παιδικές του αναμνήσεις όταν ψάρευε χέλια με τον πατέρα του και διερευνά τη θέση αυτού του αινιγματικού ψαριού στη λογοτεχνία, την ιστορία της επιστήμης και τη σύγχρονη θαλάσσια βιολογία, ο συγγραφέας σκιαγραφεί τη σχέση του με τον γονιό του, ενώ εκφράζει τον προβληματισμό -τον δικό του και του κάθε ανθρώπου- για το πεπρωμένο, το φως και το σκοτάδι, τη ζωή και τον θάνατο, μέσα από μια γραφή που συνδυάζει απομνημονεύματα και φυσιολατρία στην καλύτερη εκδοχή τους.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
