«Η κυβέρνηση στήριζε την υγιή επιχειρηματικότητα πριν χτυπήσει η πανδημία, τη στηρίζει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, θα τη στηρίξει κι όταν με το καλό αφήσουμε πίσω μας την πανδημία. Και η εστίαση, προφανώς, είναι ένας κρίσιμος κλάδος, και ως προς την απασχόληση, και ως προς την ανταγωνιστικότητα, και ως προς την προβολή της χώρας στο εξωτερικό, διότι συνδέεται άμεσα με το τουριστικό μας προϊόν» ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συζήτηση που είχε με επαγγελματίες του κλάδου της εστίασης.
Μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι «έχει έρθει η ώρα να συνεργαστούμε ακόμα πιο στενά, για να στηρίξουμε ειδικά τον κλάδο της εστίασης. Θα ήθελα, λοιπόν, να μοιραστώ μαζί σας κάποια ακόμα δέσμη μέτρων για το επόμενο διάστημα, όπου πιστεύω ότι θα ανακουφίσει όχι μόνο τον κλάδο της εστίασης, αλλά σίγουρα και τον κλάδο της εστίασης:
1) Διατηρείται και για τον Μάρτιο η πλήρης απαλλαγή από την καταβολή ενοικίων για τα καταστήματά σας.
2) Το μισθολογικό κόστος θα παραμείνει μηδενικό, καθώς οι εργαζόμενοι σε αναστολή θα εξακολουθούν να αποζημιώνονται από την Πολιτεία.
3) Διατηρείται ο μειωμένος Φ.Π.Α. σε καφέ και μη αλκοολούχα ποτά έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2021. Θα επεκταθεί και στις μεταφορές, στα θέατρα, στους κινηματογράφους, όταν αυτοί θα λειτουργήσουν, αλλά και στο τουριστικό πακέτο ως και τον Δεκέμβριο.
4) Τέταρτον, το κράτος θα καλύψει, όπως έχουμε ήδη ανακοινώσει, πάγιες δαπάνες των επιχειρήσεων που χτυπήθηκαν από την περασμένη άνοιξη».
O Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε πως «η εστίαση το 2019 έκανε συνολικά τζίρο 6,4 δισεκατομμύρια, έπεσε στα 4,2 δισεκατομμύρια συνολικά το 2020, μειώθηκε δηλαδή κατά 35%, μία αναμφίβολα πολύ σημαντική μείωση, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι ο κλάδος που χτυπήθηκε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον από τον κορωνοϊό. Δαπανήσαμε σχεδόν 2 δισεκατομμύρια για την εστίαση, για την ακρίβεια περίπου 1,93 δισ. Μιλάμε συνολικά για κάθε επιχείρηση - αυτά είναι διαφορετικά στο ποσοστό του τζίρου που χάθηκε και βέβαια αυτές οι πρωτοβουλίες πλαισιώθηκαν κι από άλλες οι οποίες λειτούργησαν συνδυαστικά».
Ο πρωθυπουργός έφερε ως παράδειγμα ότι ένα κλασικό εστιατόριο με μηνιαίο τζίρο γύρω στα 13.000 ευρώ και με εννέα υπαλλήλους από τους οποίους οι πέντε μπήκαν για κάποιο διάστημα στην αναστολή, ενισχύθηκε συνολικά με 42.000 ευρώ, περίπου 20.000 από την επιστρεπτέα προκαταβολή, 15.000 ως μέση αποζημίωση των εργαζόμενων, άλλα 8.200 ευρώ για την κάλυψη των εισφορών. Ένα μικρό κατάστημα με σουβλάκια ή σάντουιτς με τρεις εργαζόμενους, με τζίρο 4.685 ευρώ έλαβε συνολική ενίσχυση 14.929 ευρώ, είπε.
Επιπλέον, τόνισε ότι «οι μειώσεις φόρων και εισφορών που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα είναι μόνιμες μειώσεις φόρων. Δε θα επιστρέψουμε μετά την πανδημία σε αυξημένο φόρο εισοδήματος, ούτε πρόκειται να αυξηθούν και πάλι οι εργοδοτικές εισφορές. Η πρόθεσή μας είναι τις εργοδοτικές εισφορές να δούμε πώς μπορούμε να τις μειώσουμε κι άλλο, γιατί γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή προσθέτουν σημαντικό κόστος ειδικά σε κλάδους οι οποίοι είναι εντάσεως εργασίας. Αλλά θα πρέπει πάντα να ξέρετε και να κρατήσετε στο μυαλό σας ότι, όταν βρισκόμαστε μπροστά σε μία κρίση που έρχεται μία φορά τα 100 χρόνια, γι’ αυτό μιλάμε σήμερα, μία συρρίκνωση του Α.Ε.Π. παντού στην Ευρώπη της τάξεως του 9 με 10%, όλοι θα βγούμε λίγο λαβωμένοι. Το ερώτημα είναι να επιμερίσουμε δίκαια το κόστος της κρίσης και να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας όταν με το καλό ξαναπάρει μπροστά η οικονομία, αυτή η ανάπτυξη να αφορά όλους και να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες» επισήμανε.
Ο πρωθυπουργός σημείωσε, ακόμη, ότι «παρά τις δυσκολίες, οι οποίες παραμονεύουν και που δεν αποκλείουν στοχευμένες -ακόμα και άλλες στοχευμένες- παρεμβάσεις, νομίζω ότι τα χειρότερα πια βρίσκονται πίσω μας. Η οικονομία, η αγορά, η εστίαση άντεξαν και βρήκαν τρόπους να αντιμετωπίσουν την κρίση. Η προοπτική του εμβολίου δείχνει το ξημέρωμα που θα ακολουθήσει τη νύχτα και είναι πολύ σημαντικό να φτάσουμε έως εκεί με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες. Αύριο, άλλωστε, για εσάς οι καλύτεροι πελάτες θα είναι οι υγιείς πολίτες. Απασχολείτε συνολικά ως κλάδος εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένων με πολλές και συχνές επαφές κι αυτό έχει τη σημασία του ιδίως ενόψει του καλοκαιριού που είμαι σίγουρος ότι φέτος θα έχει και πολύ μεγαλύτερη κίνηση και πολύ περισσότερους επισκέπτες. Ήδη έχετε διαπιστώσει ότι η ιδέα αυτή, για την οποία πρώτος εγώ μίλησα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ιδέα ενός κοινού ευρωπαϊκού διαβατηρίου εμβολιασμού, πιστοποιητικού εμβολιασμού, που θα διευκολύνει τα ταξίδια, ειδικά το καλοκαίρι, αρχίζει και αναπτύσσει μεγάλη δυναμική. Κι αυτό μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τις προοπτικές της τουριστικής περιόδου για την άνοιξη αλλά ιδίως για το καλοκαίρι με ακόμα μεγαλύτερη αισιοδοξία» ανέφερε ο πρωθυπουργός.
Οι εστιάτορες
Η Κυριακή Οικονόμου, ιδιοκτήτρια εστιατορίου στο Μοσχάτο, εκφράζοντας τις δικές της ανησυχίες, μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι «τα τελευταία χρόνια υποστήκαμε μία υπερβολική φορολόγηση, ο κλάδος της εστίασης. Δυστυχώς, καλούμαστε, λαϊκά να το αναφέρω, να «πληρώνουμε ακόμα και τώρα τα σπασμένα», για να μπορούμε να λειτουργήσουμε και να μπορούμε να σταθούμε. Δυστυχώς, ο δικός μας τζίρος εξαρτάται πάρα πολύ από την κίνηση της αγοράς, από τη λειτουργία της αγοράς και από την ελευθερία κίνησης των πολιτών. Θα συμφωνήσω ότι πρέπει να παρθούν μέτρα για την αντιμετώπιση όλου αυτού που συμβαίνει στη χώρα μας, δυστυχώς όμως οι επιχειρήσεις μας έχουν ένα δυσοίωνο μέλλον. Για να είμαι ειλικρινής, δε μπορώ να σκεφτώ τι θα μπορούσε αυτή τη στιγμή να δώσει μία οριστική λύση» σημείωσε.
Ο Κώστας Μπρέλλας, ιδιοκτήτης επιχείρησης στη Λάρισα, στη δική του παρέμβαση σημείωσε πως ο κλάδος της εστίασης χρειάζεται περισσότερη βοήθεια. «Κάνατε μεγάλες προσπάθειες, δεν περίμενα από την Ελλάδα θα δούμε κάτι τέτοιο, κι όμως το είδαμε. Αλλά θα χρειαστούμε κι άλλη στήριξη» ανέφερε, καταθέτοντας στη συνέχεια τις προτάσεις του.
Ο Θανάσης Καραΐνδρος , ιδιοκτήτης εστιατορίου στην Άνω Γλυφάδα, μεταξύ άλλων, πρότεινε να υπάρξει μακροχρόνια ρύθμιση για οφειλές έτσι ώστε να μπορέσουν οι επιχειρήσεις πραγματοποιήσουν δυναμική επανεκκίνηση και να ανταπεξέλθουν σημειώνοντας πως η δική του επιχείρηση δεν βρίσκεται σε λειτουργία την περίοδο που διανύουμε. Τόνισε, ωστόσο, πως η επιστρεπτέα προκαταβολή ήταν σημαντικό όφελος.
Η Καλλιόπη Καβαλέρου, η οποία έχει αναλάβει τη διεύθυνση της οικογενειακής επιχείρησης εστίασης στο Μοσχάτο τα τελευταία δέκα χρόνια, υπογράμμισε πως αυτή ήταν και μια δύσκολη δεκαετία. «Νιώθω ότι έχω ζήσει τα πάντα. Ζω ένα καρδιογράφημα, με πολύ ευχάριστες και πολύ δυσάρεστες στιγμές. Έτσι ακριβώς. Αυτή τη στιγμή νιώθω ότι η εστίαση είναι σαν ασθενής στην Εντατική και χρειαζόμαστε οξυγόνο» είπε.
Ο διακεκριμένος chef και ιδιοκτήτης επιχείρησης Λευτέρης Λαζάρου, εστίασε, μεταξύ άλλων, στη μείωση του ΦΠΑ, που, όπως είπε, αφορά και τις ξενοδοχειακές μονάδες. «Όταν θα βγούμε από τη μεγάλη κρίση, θα βγει και η Ευρώπη ταυτόχρονα, και η Ιταλία και η Ισπανία και η Γαλλία, η Νότια, κι αν πάνε καλά και οι συζητήσεις μας με την Τουρκία, θα χτυπήσουν και εκείνοι πολύ χαμηλά πακέτα. Εκεί πρέπει να είμαστε λίγο ανταγωνιστικοί για να φέρουμε το προϊόν στη χώρα μας, όπως ξέραμε κι όπως ξέρουμε να τους περιποιηθούμε, και να δουν κάποια πράγματα που μπορούν να μη τα διαθέτουν οι άλλες χώρες, οι ανταγωνιστικές μας. Εκεί θα παίξει έναν σημαντικό ρόλο, λοιπόν, ο Φ.Π.Α., ένας ενιαίος Φ.Π.Α., για να μπορέσει να λειτουργήσει και ο πρωτογενής τομέας και με εμάς, και με τον τουρισμό. Θεωρώ ότι θα ήταν απαραίτητη προϋπόθεση να δούμε την επιστρεπτέα προκαταβολή 1, 2, 3 αν υπάρχει εκεί κάποια μείωση και κάποια πρόβλεψη για να βοηθηθούν όλες οι επιχειρήσεις με μία ανάσα και με μία ρευστότητα. Επίσης, ένα πρόβλημα που θα βρούμε μπροστά μας είναι ότι όλοι πήγανε στην αναστολή, αλλά είναι ίδια η αναστολή για όλους, ακόμα για τους ανειδίκευτους, ακόμα και για τους εξειδικευμένους, ακόμα και για τους οικογενειάρχες και ακόμα γι’ αυτούς που ζουν μόνοι τους. Κάποια παιδιά από αυτά που έρχονται στα εστιατόριά μας και κάνουν ένα μεταπτυχιακό και τους δίνουμε γνώση και τους χρειαζόμαστε για το τουριστικό μας προϊόν, επέστρεψαν στα πατρικά τους σπίτια γιατί ήταν αδύνατο να ζήσουν πληρώνοντας 200-250 ευρώ ενοίκιο. Είναι δύσκολο να τους ξαναφέρουμε. Κάπου έχουν βολευτεί τα πράγματα και εκεί θα ήθελα να δούμε αν θα μπορούσαμε να ενισχύσουμε αυτούς τους ανθρώπους στην επανεκκίνηση με κάποιο κίνητρο για να τους φέρουμε πίσω, για να ξαναβρούμε τους ειδικευόμενους ανθρώπους που έχουμε εκπαιδεύσει, να τους βρούμε μπροστά μας, για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε και να ξανακάνουμε την επανεκκίνηση. Στοχευμένο πρόγραμμα ΕΣΠΑ για την εστίαση. Νομίζω ότι είναι ένα σημαντικό κομμάτι που πρέπει οπωσδήποτε να το λάβουμε υπόψη μας» επισήμανε.
Ο Γιώργος Μητράκος, ιδιοκτήτης επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, υποστήριξε ότι η υιοθέτηση ενός Ψηφιακού Πιστοποιητικού Εμβολιασμού, πρόταση που έγινε από τον πρωθυπουργό, θα βοηθήσει πολύ για την επόμενη ημέρα της πανδημίας, συμπληρώνοντας πως η εστίαση χρειάζεται δομικές αλλαγές, συνοδεία μια μεγάλης μεταρρύθμισης, ακολουθώντας νέα οικονομικά μοντέλα. Πρότεινε δε τη δημιουργία ενός επιμελητηρίου για την εστίαση, που θα μπορούσε να λειτουργήσει συμβουλευτικά.
Ο Παύλος Μακρής, ιδιοκτήτης εστιατορίου στην Πετρούπολη, σημείωσε, μεταξύ άλλων, πως «είμαστε ένας πολύ δύσκολος κλάδος που κρινόμαστε κάθε στιγμή. Από τη στιγμή που θα μπει κάποιος μέσα στο μαγαζί», τόνισε για να συμπληρώσει πως η βιωσιμότητα της επιχείρησής του ακολουθούσε το δίπτυχο: «εισπράττουμε - πληρώνουμε». Εξέφρασε δε την ανησυχία του για το μέλλον. «Υπάρχουν μαγαζιά που για να επιβιώσουν αντιμετωπίζουν τρομερά προβλήματα. Είμαστε το επάγγελμα που όντως έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη» είπε.
Ο Γιάννης Βουλγαράκης, ιδιοκτήτης επιχειρήσεων στο Παλαιό Φάληρο, περιέγραψε το δικό του προσωπικό βίωμα, καθώς το 2019 μπήκε, όπως είπε, στη διαδικασία ανοίγματος ενός τέταρτου εστιατορίου, το οποίο προετοίμαζε έναν ολόκληρο χρόνο και θα ξεκινούσε τη λειτουργία του στις 20 Μαρτίου 2020. Την περίοδο εκείνη ανακοινώθηκε lockdown, με αποτέλεσμα να του μείνουν και οι προμήθειες χωρίς να μπορέσει να τις αξιοποιήσει. Ωστόσο, πρόσθεσε, πως κατάφερε το καλοκαίρι η νέα επιχείρηση να λειτουργήσει καλά, καταφέρνοντας μάλιστα να καλύψει το κενό που άφησαν οι υπόλοιπες τρεις. Τόνισε δε πως οι επιστρεπτέες προκαταβολές λειτούργησαν συμπληρωματικά.
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, στη δική του παρέμβαση, μεταξύ άλλων, τόνισε πως «ως υπουργείο Οικονομικών, με τον κλάδο της εστίασης επικοινωνούμε σε μηνιαία βάση και το γνωρίζουν. Έχουμε ενσωματώσει στο οπλοστάσιό μας αρκετές από τις προτάσεις που ακούσαμε, λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά δεδομένα της αγοράς. Η πραγματικότητα είναι ότι ο κλάδος είναι ένας από τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας που πλήττονται περισσότερο. Μαζί με τον Τουρισμό είναι οι δύο πιο σημαντικά πληττόμενοι κλάδοι στο σύνολό τους. Αλλά, επίσης, είναι αλήθεια ότι ένα 30% του κλάδου δηλώνει καλύτερη εικόνα το 2020 από το 2019. Αυτά δεν είναι δικά μας στοιχεία, είναι στοιχεία τα οποία δηλώνει ο ίδιος ο κλάδος στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες που υπάρχουν. Ενδεικτικά θα πω ότι στην 5η επιστρεπτέα 18.000 επιχειρήσεις του κλάδου δήλωσαν αύξηση τζίρου το τελευταίο τετράμηνο του 2020 σε σχέση με το 2019 ή και δεν μπόρεσαν να δηλώσουν 600 ευρώ τζίρο αναφοράς το τετράμηνο του 2019 αθροιστικά. Άρα, η εικόνα που έχουμε είναι ότι υπάρχει - θα χρησιμοποιούσα τον όρο - καταστροφή στα δύο τρίτα του κλάδου της εστίασης. Αυτό το κομμάτι είναι ευθύνη μας να βοηθήσουμε» τόνισε ο κ. Σταϊκούρας.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως «αυτή τη στιγμή είμαστε ακριβώς στη συζήτηση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ώστε στο νέο ΕΣΠΑ, άμεσα, να φτιάξουμε ένα ΕΣΠΑ επικεντρωμένο στην εστίαση. Το οποίο δεν μπορώ να σας πω αυτή τη στιγμή τα τεχνικά χαρακτηριστικά του, διότι ακόμα δεν έχουμε συμφωνήσει ποιες θα είναι οι επιλέξιμες δαπάνες. Το βέβαιο, όμως, είναι ότι έχετε λάβει και μας έχετε δώσει εσείς την εντολή, κ. πρόεδρε, και εμείς δουλεύουμε πάνω σε αυτό, να φτιάξουμε κι ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα για την εστίαση μέσω του ΕΣΠΑ, ώστε την ώρα που η οικονομία μας και η πανδημία θα επιτρέψει την επανεκκίνηση να είμαστε έτοιμοι για να δώσουμε και μία επιπλέον ανάσα ρευστότητας μέσω αυτού του εργαλείου σε επιχειρήσεις εστίασης. Κοινώς, πραγματικά, θέλω να το πιστέψετε, ασχολούμαστε πολύ με την εστίαση, μας ενδιαφέρει πάρα πολύ να αντέξει και να ξαναπάρει εμπρός».
Στη συζήτηση συμμετείχαν ο chef και ιδιοκτήτης επιχείρησης στον Πειραιά Λευτέρης Λαζάρου, ο ιδιοκτήτης εστιατορίου στην Πετρούπολη Παύλος Μακρής, ο ιδιοκτήτης εστιατορίου στη Λάρισα Κώστας Μπρέλλας, ο ιδιοκτήτης επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη Γιώργος Μητράκος, ο ιδιοκτήτης εστιατορίου στην Άνω Γλυφάδα Θανάσης Καραΐνδρος, η ιδιοκτήτρια εστιατορίου στο Μοσχάτο Κυριακή Οικονόμου, ο ιδιοκτήτης επιχειρήσεων εστίασης στο Παλαιό Φάληρο Γιάννης Βουλγαράκης και η ιδιοκτήτρια επιχείρησης εστίασης στο Μοσχάτο Καλλιόπη Καβαλέρου.
Παρών στη συνάντηση ήταν, επίσης, ο υφυπουργός παρα τω πρωθυπουργώ, αρμόδιος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, Άκης Σκέρτσος.
