Μετά από πέντε σχεδόν χρόνια και μακρά περίοδο κρίσης και ψυχροπολεμικού κλίματος ξεκίνησαν σήμερα στο γραφείο του προέδρου Ερντογάν στα ανάκτορα του Ντολμάμπαχτσε οι διερευνητικές επαφές Ελλάδας και Τουρκίας.
Η επιλογή του χώρου ήταν μια συμβολική κίνηση που αποφάσισε ο ίδιος ο Ερντογάν στην ευρεία σύσκεψη εξωτερικής πολιτικής που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της επιστροφής του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Τσαβούσογλου από τις Βρυξέλλες.
Ήταν μια συνειδητή επιλογή όχι μόνο για να προσδώσει πιο επίσημο χαρακτήρα στη συνάντηση των διπλωματών, αλλά γιατί εκεί είχε υποδεχθεί για τελευταία φορά σχεδόν ολόκληρη την ελληνική κυβέρνηση. Στο τελευταίο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών που είχε πραγματοποιηθεί στην Τουρκία.
Οι σειρήνες της καχυποψίας
Η συμμετοχή του Ιμπραχίμ Καλίν, του έμπιστου εκπροσώπου του Ταγίπ Ερντογάν και συνομιλητή της Σουρανή, δεν ήταν τυχαία όπως και το μήνυμα που ανήρτησε ο ίδιος αμέσως μετά στο τουίτερ. Έγκυρες διπλωματικές πηγές της DW στην Άγκυρα θεωρούν ότι ο 61ος γύρος ολοκληρώθηκε θετικά.
Πριν οι σειρήνες ξεκινήσουν να μας καλούν θελκτικά στο μονοπάτι της καχυποψίας, που μπορεί να έχει και κάποια βάση, εφόσον η τουρκική στάση μπορεί να ερμηνευθεί ως ένδειξη καλής θέλησης με την πρόθεση να απομακρυνθεί και η παραμικρή πιθανότητα αναφοράς σε κυρώσεις τον Μάρτιο στις Βρυξέλλες.
Ιδιαίτερα μετά την πίεση που ασκούν στην Άγκυρα οι κυρώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Και πολύ περισσότερο μετά την εκλογή Μπάιντεν και τη διαμόρφωση του επιτελείου του, που αναλαμβάνει την Μέση Ανατολή και την ασφάλεια. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαιρέτισε άμεσα την έναρξη των διερευνητικών.
Από τη βούληση ως τη σύγκλιση
Όμως η ουσία βρίσκεται στην πρόταση του κ. Καλίν στο μήνυμα που ανήρτησε στο τουίτερ, όπου επισημαίνει ότι “η Άγκυρα έχει την πλήρη βούληση για επίλυση όλων των προβλημάτων”. Το εύκολα εξαγόμενο και χιλιοειπωμένο είναι ότι η Τουρκία θέλει να βάλει στο τραπέζι όλα τα θέματα και τις διεκδικήσεις της.
Ούτως ή άλλως όμως αυτό δεν γινόταν στις διερευνητικές επαφές, που δεν είναι διαπραγμάτευση και δεν είναι δεσμευτικές; Οι δύο πλευρές παρέθεταν για 60 ολόκληρους γύρους τις θέσεις, διεκδικήσεις και προτάσεις τους για να διαπιστώσουν σε ποιά από αυτές θα μπορούσε να υπάρξει κάποια σύγκλιση. Είναι δεδομένο ότι κάποια από τα θέματα οδηγούσαν και θα οδηγούν σε αδιέξοδο.
Είναι όμως γνωστό ότι υπήρξε χρονική στιγμή που οι διπλωμάτες των δυο χωρών είχαν φτάσει αρκετά κοντά, σε σημαντικό ποσοστό σύγκλισης, για πολλά θέματα που απασχολούν τις δύο χώρες τις τελευταίες δεκαετίες στο Αιγαίο.
Το τόλμημα της Χάγης
Αν η βούληση λοιπόν που εκφράζεται δια του μηνύματος Καλίν αποδειχθεί ειλικρινής και βρει ανταπόκριση σε βάθος χρόνου, η πρόοδος των διερευνητικών δύναται να οδηγήσει τις δύο πλευρές να πιάσουν το νήμα από εκεί που είχε μείνει. Τότε και μόνο θα καταστεί δυνατός ένας πραγματικός διάλογος που ίσως να δείξει στον ορίζοντα τη Χάγη.
Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας είχε την τόλμη να δείξει την Χάγη. Γνωρίζοντας ότι θα υπάρξει πολιτικό κόστος για την όποια κυβέρνηση που θα το επιχειρήσει, οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Στην παρούσα φάση και η Άγκυρα δεν φαίνεται να απορρίπτει την πιθανότητα αυτή.
Φυσικά δεν πρόκειται για εύκολη διαδικασία καθώς πέρα από την βούληση που πρέπει να αποδειχθεί όχι μόνο αληθινή αλλά και ακλόνητη, θα χρειαστεί να ξεπεραστούν πολλά εμπόδια, εμμονές, διεκδικήσεις και παγιωμένες αντιλήψεις. Ένα δύσβατο μονοπάτι ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, πάντα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που επικαλούνται τελευταία και οι δύο πλευρές και όχι μόνο η Ελλάδα. Πόσο δύσκολο είναι όμως να προχωρήσουν χωρίς προκαταλήψεις, κι αυτό μόνο για να συμφωνήσουν σε τί διαφωνούν για να το πάνε στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης.
Αν αυτό επιτευχθεί, τότε πράγματι θα σημαίνει ότι όλοι θα έχουν καταλάβει και θα εννοούν ειλικρινά ότι “η σταθερότητα και η ειρήνη στην περιοχή είναι προς όφελος όλων”. Όπως ακριβώς αναφέρει στο μήνυμά του ο έμπιστος του Προέδρου Ερντογάν Ιμπραχίμ Καλίν.
