Από την έντυπη έκδοση
Του Βέρνερ Χόγερ,
πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων
Με τις εθνικιστικές τάσεις που κάνουν την εμφάνισή τους σήμερα σε όλο τον κόσμο, η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή των ζητημάτων που έχουν μεγαλύτερη σημασία. Από την προώθηση του εμπορίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έως τον μετριασμό των ασθενειών και της κλιματικής αλλαγής, η Ευρώπη μπορεί να αποτελέσει παγκόσμιο φάρο, προωθώντας το είδος της πολυμέρειας που βρίσκεται στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όπως το έθεσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο, η Ευρώπη πρέπει να συμμετάσχει στην «οικοδόμηση νέων λύσεων, γιατί δεν πρέπει να καταδικαστούμε σε ένα παιχνίδι εξουσίας που θα μας μετέτρεπε σε απογοητευμένους παρατηρητές μιας συλλογικής παρακμής».
Ένας ισχυρός παγκόσμιος ρόλος απαιτεί ισχυρή πολιτική συνοχή στην προσέγγιση της Ε.Ε. για την ανάπτυξη. Η κρίση του κορονοϊού έχει εκτροχιάσει τους παγκόσμιους αναπτυξιακούς στόχους και θα μπορούσε να ωθήσει 100 εκατομμύρια επιπλέον ανθρώπους παγκοσμίως σε ακραία φτώχεια, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Επομένως, μια ισχυρή ευρωπαϊκή φωνή για την ανάπτυξη αποτελεί μια ηθική επιτακτική ανάγκη. Ο καταστροφικός αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες απαιτεί από την Ευρώπη να ενισχύσει τον διεθνή της ρόλο. Γνωρίζουμε ότι μόνο οι ευρωπαϊκές δράσεις δεν θα αλλάξουν την κατεύθυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Εξάλλου, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη είναι λιγότερες από το ένα τρίτο των εκπομπών της Ασίας. Για να αντιμετωπίσουμε τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να ξεπεράσουμε τα σύνορά μας, να πάρουμε μαθήματα, να μοιραστούμε την τεχνογνωσία μας και να συνεργαστούμε με τους πράσινους επενδυτές παντού. Μια συνεκτική στρατηγική για το κλίμα πρέπει να αποτελεί το βασικό δομικό στοιχείο μιας αποτελεσματικής ευρωπαϊκής αναπτυξιακής στρατηγικής.
Η Ε.Ε. πρέπει να μιλήσει δυνατά -όπως έχουν ήδη κάνει άλλες παγκόσμιες δυνάμεις. Η Κίνα όχι μόνο ίδρυσε την Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων για Υποδομές, αλλά επίσης αύξησε μαζικά τους πόρους και τις δεσμεύσεις του διμερούς αναπτυξιακού της ιδρύματος, της Αναπτυξιακής Τράπεζας της Κίνας. Είναι ανησυχητικό, ενώ η Κίνα έχει εισαγάγει ορισμένους περιορισμούς στην επένδυση ορυκτών καυσίμων στο εσωτερικό, οι επενδύσεις στο εξωτερικό να δείχνουν έντονη τάση χρηματοδότησης σε έργα άνθρακα και φυσικού αερίου. Έτσι, ενώ η Κίνα ανοίγει αγορές για τις κινεζικές εταιρείες, άλλοι παγκόσμιοι προμηθευτές με λύσεις καθαρής τεχνολογίας πιέζονται.
Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν ακολουθήσει την πολιτική «Αμερική Πρώτη» υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, φέρνουν σε επαφή διάφορα ιδρύματα υπό την αιγίδα της Διεθνούς Οικονομικής Εταιρείας Ανάπτυξης των ΗΠΑ, για την ενίσχυση των διμερών αναπτυξιακών δραστηριοτήτων της. Εάν η Ε.Ε. θέλει να εξισορροπήσει τους όρους ανταγωνισμού -και να αποτρέψει τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015 και τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών να υποβαθμιστούν στην παγκόσμια ατζέντα - πρέπει να ενισχύσει τις δραστηριότητες για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης.
Πολλοί θεωρούν από καιρό την ίδρυση μιας αναπτυξιακής τράπεζας της Ε.Ε. ως απαραίτητο και κατάλληλο βήμα για την ενίσχυση του παγκόσμιου ρόλου της. Είναι πλέον καιρός για τα κράτη-μέλη να παρακολουθήσουν και να δημιουργήσουν ένα τέτοιο ίδρυμα υπό τη σκέπη της ΕΤΕπ, αξιοποιώντας έτσι ένα περιουσιακό στοιχείο που έχουν ήδη δημιουργήσει μαζί.
Μια ευρωπαϊκή αναπτυξιακή τράπεζα θα είχε άμεσο, σημαντικό και αποδοτικό πόρο. Θέτοντας τους Ευρωπαίους υπουργούς Εθνικής Ανάπτυξης στη θέση του οδηγού, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα υπουργεία Οικονομικών θα έχουν μια συνολική επίβλεψη, το νέο θεσμικό όργανο θα έφερε μια συντονισμένη, διαφανή και ευρωπαϊκή προσέγγιση στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, που μέχρι στιγμής λείπει. Επιπλέον, ένας ισχυρός ρόλος διακυβέρνησης για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα εγγυάται ότι η στρατηγική της τράπεζας και όλα τα μεμονωμένα έργα της εξυπηρετούν τους στόχους της αναπτυξιακής πολιτικής της Ε.Ε. από την πρώτη ημέρα.
Αυτό το νέο θεσμικό όργανο δεν θα αντικαταστήσει τη συμμετοχή της Ευρώπης στις παγκόσμιες και περιφερειακές πολυμερείς τράπεζες, ούτε θα αποδυναμώσει την ισχυρή και ποικιλόμορφη δομή των εθνικών αναπτυξιακών οργανισμών. Αντίθετα, ο ρόλος της θα ήταν να δώσει στην Ε.Ε. ισχυρότερη φωνή, σε ζητήματα όπου τα κράτη-μέλη μοιράζονται μια κοινή φιλοδοξία που δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο, όπως η υποστήριξη της κοινωνικής αντοχής στις ευάλωτες χώρες και η προώθηση της δράσης για το κλίμα.
Προκειμένου να αξιοποιήσουν πλήρως τον πλούτο των υφιστάμενων ευρωπαϊκών αναπτυξιακών εργασιών, όλες οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και οργανισμοί θα πρέπει να έχουν την επιλογή να συμμετέχουν στη νέα αναπτυξιακή τράπεζα της Ε.Ε. -χωρίς, φυσικά, να στερηθούν την αυτονομία τους, τις εθνικές τους εντολές ή την πρόσβαση στη χρηματοδότηση από τα όργανα της Ε.Ε. Αυτό θα επιτρέψει επιτέλους τη σύνδεση των χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων για την ανάπτυξη σε επίπεδο Ε.Ε. και σε εθνικό επίπεδο και θα εξασφαλίσει μια διαφανή κατανομή των καθηκόντων.
Η Ε.Ε. πρέπει να καθορίσει μια νέα πορεία για την ανάπτυξη και να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να διαδραματίσει τον ρόλο της στον κόσμο. Η ιστορία, οι αρχές και οι φιλοδοξίες μας δεν απαιτούν τίποτε λιγότερο.
