Της Πέπης Γρηγοριάδου

[email protected]

Σε φθίνουσα πορεία φαίνεται να βρίσκονται τα ακροδεξιά - εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης στην εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού, τα οποία μία πενταετία πριν - όπου κυριαρχούσε η μεταναστευτική κρίση - ήταν δυναμικά στο πολιτικό προσκήνιο με σημαντική εκπροσώπηση στα κοινοβούλια ή ακόμη και συμμετέχοντας σε κυβερνητικούς συνασπισμούς. Η ελληνική Χρυσή Αυγή έφτασε στο 13% το 2013, με κάτω από 2% λίγες ημέρες πριν. Στην Αυστρία, όπου αύριο οι πολίτες προσέρχονται στις κάλπες της Βιέννης, το FPO - Κόμμα των Ελευθέρων, από το 34% του 2016 κατέχει μόλις 12%. Στη Γερμανία το AfD - Ενναλλακτική για τη Γερμανία από τρίτο κόμμα στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2017 και πρώτο στη Σαξονία με 27% - πάνω και από το CDU της Μέρκελ - σήμερα συγκεντρώνει μόλις 10%. Στην Ιταλία η Λέγκα του Βορρά συγκέντρωνε το 13% των πολιτικών προτιμήσεων των Ιταλών το 2013 για να αγγίξει το 37% όταν συγκυβερνούσε και σήμερα να έχει πέσει στο 25%. Στη Γαλλία το 2015 μεσουρανούσε δημοσκοπικά το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν με ποσοστά κοντά στο 30%, που σήμερα βρίσκεται στο 25% διατηρώντας ωστόσο τη δυναμική του καθώς συναγωνίζεται με το πρώτο κόμμα του Μακρόν.

Ελλάδα - Χρυσή Αυγή

Ο Λαϊκός Σύνδεσμος - Χρυσή Αυγή, συχνά αποκαλούμενος απλά ως Χρυσή Αυγή ιδρύθηκε το 1980 από τον Νίκο Μιχαλολιάκο ως οργάνωση με ναζιστική ιδεολογία, προσανατολισμένη γύρω από την έκδοση ομώνυμου περιοδικού. Ανέπτυξε τη δράση της στις αρχές της δεκαετίας του 1990, περίοδο έντασης του Μακεδονικού ζητήματος.

Έκτοτε καταγγέλθηκαν δεκάδες βίαιες επιθέσεις της οργάνωσης εναντίον μεταναστών και Ελλήνων. Από τη δεκαετία του '90 οι εκπρόσωποι της ΧΑ έχουν παύσει τις αναφορές στο ναζισμό και αυτοπροσδιορίζονται συστηματικά ως «εθνικιστές».

Το 1993 ιδρύθηκε ως κόμμα, αλλά η συμμετοχή της σε εκλογές ήταν ανεπιτυχής.

Από το 2009 η ΧΑ ανέπτυξε τη δράση της σε γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, όπως ο Άγιος Παντελεήμονας, και στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010 κέρδισε μία έδρα στο δημοτικό συμβούλιο του δήμου Αθηναίων. Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2012 εισήλθε για πρώτη φορά στο κοινοβούλιο, παίρνοντας ποσοστό σχεδόν 7%, το οποίο διατήρησε στις βουλευτικές εκλογές των επόμενων τριών χρόνων (τον Ιούνιο του 2012 και τον Ιανουάριο και το Σεπτέμβριο του 2015), αν και ο αριθμός των ψήφων που έλαβε μειώθηκε. Το 2013 έφτασε δημοσκοπικά το 13%, το οποίο έχει καταγραφεί ως το υψηλότερο ποσοστό.

Στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019 η ΧΑ ήρθε πέμπτη με ποσοστό 4,87% και στις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου δεν ξεπέρασε το όριο του 3%, μένοντας έτσι εκτός Βουλής. Η απώλεια βουλευτικών εδρών οδήγησε σε αποχώρηση πολλών στελεχών, όπως αυτή του Ηλία Κασιδιάρη, αλλά και οριστικό κλείσιμο των κεντρικών γραφείων του κόμματος.

Στις 7 Οκτωβρίου 2020, η Χρυσή Αυγή κρίθηκε ομόφωνα ως εγκληματική οργάνωση από το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων, επτά χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και πεντέμισι χρόνια έπειτα από την έναρξη της πολύκροτης δίκης στις 20 Απριλίου 2015. Τη Δευτέρα αναμένονται οι ποινές.

Η απόφαση του Δικαστηρίου για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τη δράση της Χρυσής Αυγής μεταδόθηκε στον ευρωπαϊκό τύπο σε εξέχουσα θέση. Ιδιαίτερες αναφορές έγιναν στα γερμανικά ΜΜΕ. Για την «σκληρότερη απόφαση σε ομαδική δίκη από τη Δίκη των Συνταγματαρχών» έκανε λόγο το δεύτερο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ZDF αναφερόμενο σε απόφαση «πιο σκληρή από το αναμενόμενο».

Αυστρία - Κόμμα των Ελευθέρων

Αύριο στη Βιέννη διεξάγονται οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Εκεί προηγείται εδώ και σχεδόν 100 χρόνια το κόμμα των Σοδιαλδημοκρατών το SPO. Μάλιστα, φαίνεται πιθανή, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, μία απόλυτη πλειοψηφία εδρών.

Στη δημοσκόπηση ινστιτούτου, που πραγματοποιεί τακτικά έρευνες για το Λαϊκό Κόμμα - OVP, οι Σοσιαλδημοκράτες εμφανίζονται με ποσοστό 43% έως 44% (39,6% στις τελευταίες εκλογές του Οκτωβρίου 2015), το οποίο, εάν το πετύχουν και στην κάλπη την Κυριακή, σημαίνει μία απόλυτη πλειοψηφία στο σύνολο των 100 εδρών του δημοτικού συμβουλίου που είναι ταυτόχρονα και η τοπική Βουλή στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βιέννης.

Ας σταθούμε όμως για λίγο στα «καταστροφικά» αποτελέσματα τριών δημοσκοπήσεων για το ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων, FPO, το οποίο το 2015 είχε αναδειχθεί δεύτερο κόμμα μετά τους Σοσιαλδημοκράτες αποσπώντας 31%, ενώ τώρα το ποσοστό του βρίσκεται στο 11-12%, στο 9% και στο 9%, αντίστοιχα.

Το FPO συγκυβερνούσε με το OPV μέχρι τις ευρωεκλογές τον Μάιο του 2019, οπότε το σκάνδαλο Ίμπιζα που ενέπλεκε τον τότε αρχηγό του Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε σε μυστική συνεννόηση με Ρώσους, οδήγησε στη διάσπαση του κυβερνητικού συνασπισμού. Η πορεία του FPO έκτοτε ήταν πτωτική. Σήμερα σε εθνικό επίπεδο καταλαμβάνει ποσοστό 12%, όταν το 2016 έφτασε να είναι πρώτη δύναμη δημοσκοπικά με ποσοστό 34%.

Η απομάκρυνση του Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε από το FPO γέννησε ένα νέο κόμμα το Team HC Strache - Alliance for Austria.

Για το πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα του πρώην αρχηγού των Ελευθέρων και πρώην αντικαγκελάριου της Αυστρίας Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε το ποσοστό για τις δημοτικές εκλογές της Βιέννης είναι 5-6% στη δημοσκόπηση του Λαϊκού Κόμματος, 4% (δηλαδή, κάτω από το εκλογικό μέτρο του 5%) σε εκείνη της Der Standard 4%, και επίσης 4% στη δημοσκόπηση ATV-Heute.

Γερμανία - Εναλλακτική για τη Γερμανία

Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (Alternative für Deutschland, AfD) είναι γερμανικό ευρωσκεπτικιστικό, φιλελεύθερο και συντηρητικό πολιτικό κόμμα. Έχει θεωρηθεί από πολλούς ακροδεξιό κόμμα λόγω της αντιμεταναστευτικής πολιτικής του ατζέντας.

Το κόμμα ιδρύθηκε το 2014 από τον Μπερντ Λούκε, καθηγητή

Το κόμμα τάσσεται κατά του ευρώ, αλλά υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άλλες εξαγγελίες του AfD είναι η παρεμπόδιση της επανένωσης των οικογενειών των προσφύγων που βρίσκονται ήδη στη Γερμανία, η αφαίρεση της γερμανικής υπηκοότητας από τους μετανάστες που έχουν ποινικές καταδίκες αλλά και η κήρυξη του ισλάμ ως ασύμβατου με τη γερμανική κουλτούρα.

Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2017 ήταν τρίτο κόμμα σε εθνικό επίπεδο. Στο κρατίδιο της Σαξονίας αναδείχτηκε πρώτο κόμμα ξεπερνώντας το CDU της Άνγκελα Μέρκελ, συγκεντρώνοντας 27% έναντι 26,9% του CDU. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο που κατέγραψε η AfD σε όλη τη γερμανική επικράτεια στις ομοσπονδιακές βουλευτικές εκλογές.

Ωστόσο αρκετά εσωκομματικά προβλήματα που ξέσπασαν λίγο μετά την εμφάνιση της πανδημίας οδήγησαν σε πτωτική πορεία τα ποσοστά του. Στην τελευταία δημοσκόπηση σε όλη τη γερμανική επικράτεια καταγράφει μόλις 10%.

Το κόμμα συμμετείχε για πρώτη φορά στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2013, όπου και έλαβε το 4,7% των ψήφων, ποσοστό οριακά μικρότερο από το 5% που απαιτείται για την εκπροσώπηση κάποιου κόμματος στην Μπούντεσταγκ.

Στις ευρωεκλογές του 2014 έλαβε το 7,1% των ψήφων και κέρδισε 7 από τις 96 έδρες που αντιστοιχούν στη Γερμανία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ οι ευρωβουλευτές του προσχώρησαν στην κοινοβουλευτική ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών.

Ακόμα, η Εναλλακτική για τη Γερμανία εκπροσωπείται και σε διάφορα κοινοβούλια κρατιδίων της Γερμανίας, έχοντας κερδίσει στις αντίστοιχες εκλογές το 9,7% των ψήφων στη Σαξονία, το 12,2% των ψήφων στο Βρανδεμβούργο, το 10,6% των ψήφων στη Θουριγγία, το 6,1% των ψήφων στο Αμβούργο και το 5,5% στη Βρέμη.

Ιταλία - Λέγκα του Βορρά

Στη γειτονική Ιταλία δεσπόζει ως εθνικιστικό το κόμμα του Ματέο Σαλβίνι, η Λέγκα του Βορρά. Το κόμμα είναι αντίθετο με την παράνομη μετανάστευση, ιδίως την εμπλεκόμενη με μη Ευρωπαίους και μουσουλμάνους. Υπό την ηγεσία του Σαλβίνι, το κόμμα αναπροσανατολίστηκε με επίκεντρο το τελευταίο θέμα. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τον ευρωσκεπτικισμό και άλλα λαϊκίστικα θέματα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Βόρεια Λέγκα έχει προσχωρήσει στο Κόμμα Ταυτότητας και Δημοκρατίας.

Στις γενικές εκλογές του 2018, η Λέγκα ήταν το τρίτο κόμμα πίσω από το Κίνημα Πέντε Αστέρων (M5S) και το Δημοκρατικό Κόμμα (PD), ενώ στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2019 κέρδισε την πρώτη θέση.

Το 2015 κατείχε ποσοστό μόλις 13%, ενώ τον Ιούλιο του 2019 έφτασε στο απώγειο της δημοτικότητάς του με ποσοστό 37%. Ακολούθησε έρευνα για διαφθορά έπειτα από δημοσιεύματα του Τύπου που υποστήριζαν ότι η Λέγκα του Βορρά, επιδίωξε να λάβει εκατομμύρια ευρώ μέσω μιας μυστικής συμφωνίας για την πώληση ρωσικού πετρελαίου, κάτι που ο Σαλβίνι αρνήθηκε.

Τον Αύγουστο διαλύθηκε ο κυβερνητικός συνασπισμός με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και προκηρύχθηκαν πρόωρες εκλογές. Το αποτέλεσμα ήταν το κυβερνών Κίνημα 5 Αστέρων να αλλάξει κυβερνητικό εταίρο, παραμένοντας στην εξουσία χωρίς τη Λέγκα του Σαλβίνι. Από τότε η Λέγκα του Σαλβίνι ακολούθησε πτωτική πορεία έως το σημερινό 25%.

Ως υπουργός Εσωτερικών ο Ματέο Σαλβίνι, επικεφαλής της ακροδεξιάς Λέγκα στην Ιταλία, απειλούσε όσους τολμούν να διασώζουν μετανάστες στη Μεσόγειο. Τώρα ο ίδιος βρίσκεται στη θέση του κατηγορούμενου για τους χειρισμούς του στο μεταναστευτικό.

Το καλοκαίρι κατά την επίσκεψη του Σαλβίνι σε συνοικία βόρεια της Νάπολης στην οποία είχε επιβληθεί καραντίνα οι κάτοικοι «υποδέχτηκαν» τον επικεφαλής της Λέγκας του Βορρά με αυγά και μπουκάλια με νερό.

Γαλλία - Εθνικό Μέτωπο

Στη Γαλλία στην εθνικιστική πτέρυγα δεσπόζει το κόμμα της Μαρίν Λε Πεν, το Εθνικό Μέτωπο.

Το πρόγραμμά της περιλαμβάνει την αποχώρηση της Γαλλίας από την ΕΕ, οικονομικό προστατευτισμό, κράτος πρόνοιας μόνο για τους Γάλλους πολίτες, αντιμονοπωλιακά μέτρα, περικοπή των περιττών εξόδων του κρατικού μηχανισμού, καλύτερη αστυνόμευση, δημοψήφισμα για την αποκατάσταση της θανατικής ποινής ως μέτρο παραδειγματισμού.

Η Μαρίν Λε Πεν θεωρεί τον εαυτό της συνεχιστή της πολιτικής του Ντε Γκωλ. Έχει διαρρήξει τις σχέσεις της με τον Ζαν-Μαρί Λε Πεν ο οποίος, αν και επίτιμος πρόεδρος του Κόμματος, διεγράφη.

Τον Ιούλιο του 2013, αποφασίστηκε άρση της ασυλίας της ως ευρωβουλευτού από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το αίτιο της απόφασης αυτής ήταν να ανοίξει ο δρόμος για τη δίωξή της από τις γαλλικές αρχές, για ρατσιστικές δηλώσεις της εναντίον των μουσουλμάνων το 2010.

Στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών του 2015, το Εθνικό Μέτωπο ήρθε πρώτο στις 6 από τις 13 περιφέρειες, αλλά στο δεύτερο γύρο ο συσχετισμός των δυνάμεων ανετράπη.

Ωστόσο το Εθνικό Μέτωπο που το 2015 κατέγραφε ποσοστό κοντά στο 30% έχει χάσει μικρό μέρος από τη δυναμική του με 25% στις τελευταίες δημοσκοπήσεις και μία ανάσα από το κυβερνών κόμμα του Μακρόν.