Εντυπωσιακές ευρωπαϊκές και αμερικανικές μελέτες και έρευνες αποδεικνύουν ότι, όσο περισσότερες κατοικίες υπάρχουν κοντά σε ένα δάσος, τόσο περισσότερες και πιο επικίνδυνες είναι οι πυρκαγιές.
Ο καθηγητής Πιερ Καρεγκά, που διδάσκει χωροταξία στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας, στην Γαλλία, λίγο έλειψε να καεί μαζί με το σπίτι του, στις 31 Αυγούστου 2003 στην περιοχή Καν-σιρ-Μερ της νότιας Γαλλίας. Λίγο αργότερα, αποφάσισε να μελετήσει σε βάθος την πυρκαγιά που τον απείλησε -πυρκαγιά η οποία αποτέφρωσε 30.000 στρέμματα δάσους, απείλησε 1.000 σπίτια και τελικώς έκαψε 12 από αυτά.
«Μελέτησα την πυρκαγιά αυτή από πολλές πλευρές και κατέληξα στο βασικό συμπέρασμα ότι η ύπαρξη κατοικιών και ζωνών χωρίς δένδρα δεν βοήθησε στην αντιμετώπιση της προόδου της φωτιάς, που είχε σύμμαχό της έναν ισχυρό ανατολικό άνεμο. Από την άλλη μεριά, η μεγάλη πλειοψηφία των πυροσβεστών κινητοποιήθηκε για την προστασία των κατοικιών και έτσι ελάχιστα μπόρεσε να δώσει μάχη εναντίον της προόδου των φλογών» (σ.σ.: κάτι παρόμοιο συνέβη και στην Πάρνηθα), επισημαίνει στην μελέτη του ο Γάλλος καθηγητής. Υπογραμμίζει δε ότι, όσο πιο κατοικημένες είναι οι δασικές περιοχές, τόσο συχνότερες και πιο απειλητικές είναι οι πυρκαγιές που εκδηλώνονται. Όπως φαίνεται δε, ο Γάλλος καθηγητής δεν έχει άδικο. Αντίστοιχες έρευνες, που έγιναν στην Καλιφόρνια και στην Αυστραλία, καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα.
«Οι πυρκαγιές δασών είναι σε άμεση σχέση με την ύπαρξη κατοικιών γύρω από τα δάση», γράφει σε σημαντική έκθεσή του ο καθηγητής Ζαν-Σαρλ Βαλέτ, υπεύθυνος για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών στην πόλη Αβινιόν της μεσογειακής Γαλλίας. «Όταν αυξάνουμε τις επαφές μεταξύ των ζωνών ανθρώπινης δραστηριότητας και αυτού τούτου του δάσους, αυξάνουμε άμεσα και τους κινδύνους πυρκαγιάς, η οποία σπανιότατα οφείλεται σε φυσικά αίτια». Ακόμα, επισημαίνει ότι, ενώ είναι γνωστός ο κίνδυνος, η επίδραση της κατοικίας στην εκδήλωση της φωτιάς, δηλαδή στο ξεκίνημα της πυρκαγιάς, είναι πολύ λιγότερο γνωστή.
Στο πλαίσιο αυτό, μία γαλλο-αμερικανική ομάδα η οποία εργάζεται στο Κέντρο Ερευνών και Επιμόρφωσης για το Περιβάλλον και την Κοινωνία της Εκόλ Νορμάλ του Παρισιού, πραγματοποίησε ενδιαφέρουσα μελέτη για την Αμερικανική Ακαδημία Επιστημών, στην οποία καταγράφεται ο αρνητικός ρόλος των κατοικιών που βρίσκονται κοντά σε δάση στη διάδοση και επέκταση της φωτιάς, σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς. Με πολλές προσομοιώσεις στη διάρκεια της έρευνάς τους, οι ερευνητές πετυχαίνουν να προσδιορίσουν ποια είναι η σχέση της πυκνότητας της κατοικίας, της βλάστησης και των κατοικιών που προστατεύονται για τον κίνδυνο πυρκαγιάς, με τους παράγοντες που προκαλούν σοβαρές πυρκαγιές.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το μέγεθος μιας πυρκαγιάς μέσα σε μία μεταβατική ζώνη είναι, κατά κύριο λόγο, συνάρτηση του αριθμού των κατοικιών ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και της αναφλεκτικότητάς τους. Έτσι, από τη στιγμή που βγαίνουμε από τη ζώνη αυτή, οι πιθανότητες επέκτασης της φωτιάς είναι όλο και μεγαλύτερες.
Στη βάση των ευρημάτων αυτής της μελέτης, ο καθηγητής Μάϊκλ Γκιλ και ερευνητές υποστηρίζουν ότι εκείνο που προέχει στις περί των δασών κατοικημένες περιοχές είναι η ισχυρή πυροπροστασία των κατοικιών -και όχι τόσο από εύφλεκτο υλικό, όπως τα ξερά χόρτα, οι ξεροί θάμνοι κ.λπ. Όπως μας επεσήμανε ο καθηγητής Πιερ Καρεγκά, οι κίνδυνοι πυρκαγιάς στα δάση, σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται επί δέκα με αφορμή την παράνομη δόμηση στα δάση. Οι παράνομες κατοικίες είναι κατά κανόνα αμελείς, πρόχειρα κατασκευασμένες, ανασφάλιστες και, φυσικά, με ανύπαρκτη πυροπροστασία. Με άλλα λόγια, οι κατοικίες αυτές συνιστούν από μόνες τους πραγματική νάρκη για το δάσος και, όσο αυξάνονται, τόσο θα πολλαπλασιάζεται και ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών.
Τα ανωτέρω είναι πολύ κακά νέα για τους οικοπεδοφάγους και τους άρπαγες γης. Στο μέτρο που η αποκρουστική δραστηριότητά τους θα συνεχίζεται, θα θέτουν όλο και περισσότερο σε κίνδυνο τον δασικό πλούτο της χώρας, θα παραμορφώνουν το περιβάλλον και, χωρίς πλέον καμιά αμφιβολία, θα βγάζουν οι ίδιοι τα μάτια τους. Για τους οικοπεδοφάγους και τους «ιδιοκτήτες» παράνομων κατοικιών, οι τελευταίες πυρκαγιές υπήρξαν σε μεγάλο βαθμό η απάντηση της φύσης στις ασχήμιες και στην παρανομία τους. Τα νέα θα είναι δε πολύ χειρότερα τους χειμώνες, διότι όλο αυτό το παράνομο οικιστικό εξάμβλωμα θα απειλείται από τις βροχές και τις καταιγίδες, αλλά και από την αποψίλωση των δασών που πραγματοποίησαν οι πρωτεργάτες του.
Υπό αυτή την έννοια, κάθε νομοταγής φορολογούμενος πολίτης τούτης της χώρας έχει κάθε δικαίωμα να θέτει το ερώτημα γιατί πρέπει να καταβάλλει ο ίδιος το κόστος της παρανομίας. Με εξαίρεση τις τριτοκοσμικές χώρες, οι οποίες ως γνωστόν είναι και τα προπύργια της διαφθοράς, σε ποια ευνομούμενη πολιτεία οι πολίτες της καλούνται να πληρώσουν το τίμημα παράνομων «περιουσιών»;
ΑΘΑΝAΣΙΟΣ Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
