Οι άνθρωποι που μπορούν ασυναίσθητα να προβλέπουν πολύπλοκα μοτίβα/αλληλουχίες- μια ικανότητα που είναι γνωστή ως implicit pattern learning- είναι πιθανότερο να έχουν ισχυρότερες πεποιθήσεις γύρω από την ύπαρξη ενός θεού που δημιουργεί μοτίβα και αλληλουχίες γεγονότων στο σύμπαν, σύμφωνα με νευροεπιστήμονες στο Georgetown University.
H εν λόγω έρευνα, που παρουσιάστηκε στο Nature Communications, είναι η πρώτη που χρησιμοποιεί το implicit pattern learning για τη διερεύνηση των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Η έρευνα αυτή εστίασε σε δύο πολύ διαφορετικές πολιτιστικά και θρησκευτικά ομάδες- μία στις ΗΠΑ και μία στο Αφγανιστάν. Σκοπός ήταν να δοκιμαστεί εάν το implicit pattern learning αποτελεί βάση για την πίστη και, εάν ισχύει αυτό, κατά πόσον η σύνδεση αυτή υφίσταται σε διαφορετικές θρησκείες και κουλτούρες. Όπως διαπιστώθηκε, όντως η ιδιότητα αυτή φαίνεται να παρέχει ένα «κλειδί» ως προς την κατανόηση μιας ποικιλίας θρησκειών.
«Η πίστη σε έναν θεό ή θεούς που παρεμβαίνουν στον κόσμο για να δημιουργήσουν τάξη αποτελεί βασικό στοιχείο των θρησκειών παγκοσμίως» λέει ο Άνταμ Γκριν, ένας εκ των συντελεστών της έρευνας και αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Georgetown University. «Δεν είναι μια έρευνα σχετικά με το αν υπάρχει Θεός, είναι μια έρευνα σχετικά με το γιατί και πώς οι εγκέφαλοι φτάνουν στο σημείο να πιστεύουν σε θεούς. Η υπόθεσή μας είναι πως οι άνθρωποι με εγκεφάλους καλούς στο να διακρίνουν ασυναίσθητα μοτίβα και αλληλουχίες στο περιβάλλον τους μπορεί να αποδίδουν αυτά τα μοτίβα στο χέρι μιας ανώτερης δύναμης» προσθέτει σχετικά.
«Μια πραγματικά ενδιαφέρουσα παρατήρηση ήταν ως προς το τι συνέβαινε μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενήλικης περιόδου» λέει ο Γκριν. Τα δεδομένα δείχνουν πως αν τα παιδιά ασυναίσθητα βρίσκουν μοτίβα στο περιβάλλον τους, η πίστη τους είναι πιο πιθανό να αυξάνεται καθώς μεγαλώνουν, ακόμα και αν ζουν σε μη θρήσκο περιβάλλον. Αντίστοιχα, εάν δεν εντοπίζουν ασυναίσθητα μοτίβα γύρω τους, η πίστη τους είναι πιο πιθανό να μειωθεί καθώς μεγαλώνουν, ακόμα και σε θρήσκα περιβάλλοντα.
Στο πλαίσιο της μελέτης χρησιμοποιήθηκε ένα καθιερωμένο τεστ για τη μέτρηση του implicit pattern learning. Οι συμμετέχοντες παρακολουθούσαν καθώς μια σειρά από κουκκίδες εμφανίζονταν και εξαφανίζονταν σε μια οθόνη υπολογιστή. Για κάθε κουκκίδα πίεζαν ένα κουμπί. Οι κουκκίδες κινούνταν γρήγορα, μα κάποιοι συμμετέχοντες- αυτοί με τα μεγαλύτερα επίπεδα implicit pattern learning- άρχισαν υποσυνείδητα να εντοπίζουν τα μοτίβα/ ακολουθίες που κρύβονταν από πίσω, σε σημείο που κάποιοι πίεζαν το σωστό κουμπί για την επόμενη κουκκίδα πριν καν εμφανιστεί αυτή. Ωστόσο ακόμα και οι καλύτεροι δεν ήξεραν πως οι κουκκίδες σχημάτιζαν μοτίβα, δείχνοντας πως όλη η διαδικασία λάμβανε χώρα σε υποσυνείδητο επίπεδο.
Στο πλαίσιο του αμερικανικού σκέλους της έρευνας εξετάστηκε μια κυρίως χριστιανική ομάδα 199 συμμετεχόντων από την πρωτεύουσα των ΗΠΑ, Ουάσινγκτον. Στο αφγανικό εξετάστηκαν 149 μουσουλμάνοι στην Καμπούλ. Όπως διαπιστώθηκε, τα αποτελέσματα και συμπεράσματα ήταν αντίστοιχα και στις δύο ομάδες, παρά τις διαφορές τους. «Οι Αφγανοί και οι Αμερικανοί μπορεί να μοιάζουν περισσότερο από ό,τι διαφέρουν, τουλάχιστον σε κάποιες συγκεκριμένες γνωστικές διαδικασίες που έχουν να κάνουν με τη θρησκευτική πίστη και την αναζήτηση νοημάτων στον κόσμο γύρω μας. Ανεξάρτητα από την πίστη κάποιου, τα ευρήματα παρέχουν συναρπαστικά συμπεράσματα για τη φύση της πίστης» σημείωσε Ζάκερι Γουόρεν, άλλος ένας εκ των ερευνητών.
