«Ο τόπος» της Ανί Ερνό –έργο που τιμήθηκε με το σημαντικό γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο Renaudot το 1984, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση Ρίτας Κολαΐτη.
«Ο καβγάς ξεσπούσε στο τραπέζι χωρίς λόγο, με το παραμικρό. Πίστευα πάντα πως είχα δίκιο επειδή εκείνος δεν ήξερε να συζητάει. Τον επέκρινα για τον τρόπο που έτρωγε ή μιλούσε. Προφανώς, ντρεπόμουν να τον κατηγορήσω για τ’ ότι δεν μπορούσε να με στείλει διακοπές, αλλά νόμιζα πως είχα το δικαίωμα να θέλω να τον κάνω ν’ αλλάξει τρόπους. Ίσως θα του άρεσε να έχει μια άλλη κόρη. […]
Σκεφτόμουν ότι δεν είχα πια τίποτε άλλο να μάθω από κείνον. Τα λόγια και οι ιδέες του δεν ακούγονταν στις αίθουσες όπου μαθαίναμε γαλλικά ή φιλοσοφία, ή στα σαλόνια με τους κόκκινους βελούδινους καναπέδες των συμμαθητριών μου. Το καλοκαίρι, απ’ το ανοιχτό παράθυρο του δωματίου μου, άκουγα τον ήχο απ’ το φτυάρι του που ίσιωνε το φρεσκοσκαμμένο χώμα.
Ίσως γράφω γιατί δεν είχαμε πια τίποτε να πούμε ο ένας στον άλλον».
Σ’ αυτό το εμβληματικό αυτοβιογραφικό αφήγημα, η Ερνό -μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες συγγραφείς της Γαλλίας, γράφει με βάση την προσωπική της εμπειρία για όλα όσα συνδέουν αλλά και απομακρύνουν τους πατεράδες από τις κόρες, αναλύοντας τι σημαίνει να χάνεις έναν γονιό, τα παιχνίδια που παίζει η μνήμη, τη σταδιακή αποξένωση ανάμεσα σε άτομα διαφορετικών γενιών και κοινωνικών τάξεων.
Η Σοφία Νικολαΐδου γράφει στο Προλογικό της Σημείωμα: «Ένα βιβλίο πάνω στο ορυκτό βίωμα. Πώς οι σπουδές αλλάζουν τον άνθρωπο. Πώς ανοίγει κάτω απ’ τα πόδια σου γκρεμός, που σε ξεκόβει από την παλιά ζωή. Πώς ο γονιός πεθαίνει, γίνεται ανάμνηση. Δεν λες τα λόγια που πρέπει, την ώρα που πρέπει, γιατί δεν ξέρεις πώς να τα πεις. Και εκ των υστέρων, τα γράφεις. Ο πόνος αγκαλιά με τη χαρά. Η βαθιά περηφάνια του πατέρα. Η κόρη του ανήκει πια “στον κόσμο που εκείνον τον είχε καταφρονήσει”.
Το βιβλίο αυτό μιλάει για τους ανθρώπους που μας γέννησαν. Για τη μέγγενη του περιβάλλοντος, το τι σημαίνει να είσαι πατέρας, αλλά και να είσαι η κόρη αυτού του πατέρα.
Ένας φίλος κάποτε μου είπε: “Τόσα χρόνια επανάσταση, σπουδές και διαβάσματα, ατελείωτοι καβγάδες, συγκρούσεις με τους γονείς. Και χθες, εκεί που καθόμουν, είδα πως είχα τη στάση του σώματος του πατέρα μου. Πέρασαν τόσα χρόνια για να καταλάβω ότι, όσο μακριά και να πας, στο τέλος γυρνάς εκεί που ξεκίνησες”.
Ένα βιβλίο γλυκόπικρο και αληθινό, γεμάτο από τις αναμνήσεις των παιδιών που μεγάλωσαν».
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
