Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Με τον καταιγισμό προβλέψεων για την πορεία των ρυθμών ανάπτυξης (σωστότερα: μεγέθυνσης) της ελληνικής οικονομίας «υπό τη σκιά του κορονοϊού», δηλαδή το 2020-21 και με προβολή στο 2022, διεθνείς οργανισμοί, επίσημοι φορείς και μελετητικοί βραχίονες χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων προσπάθησαν να κάνουν την κρυστάλλινη σφαίρα να μιλήσει. Όμως, με το άνοιγμα και πάλι της οικονομίας είχαμε δύο όσο-γίνεται-πιο-επίσημες προβλέψεις: εκείνης του ΥΠΟΙΚ στο πρόγραμμα που απέστειλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εκείνην του ΣΕΒ στο πλαίσιο του μηνιαίου δελτίου του.
Μια τελευταία στάση: τόσο του ΥΠΟΙΚ όσο και του ΣΕΒ οι προβλέψεις ακολουθούν τη λογική (δηλαδή διατυπώνουν την προσδοκία) για μια κρίση που θα ακολουθήσει υποδειγματικά τη γραμμή του λατινικού V: μεγάλη κάμψη φέτος, περίπου ίση αναπήδηση το 2021, καλές ελπίδες για τη συνέχεια. Θυμίζουμε ότι -γενικότερα, σε διεθνές επίπεδο- οι προγνώσεις για V είναι περιορισμένες - περισσότεροι είναι εκείνοι που βλέπουν U, δηλαδή βύθιση και παραμονή για ένα διάστημα χαμηλά, ύστερα μόνο σταδιακή ανάκαμψη.
Καθώς κανείς δεν αποκλείει δεύτερο (ή και τρίτο…) κύμα του Covid-19, οι οπαδοί του V θυμίζουν ότι υπάρχει στην αλφάβητο και το W, με ύφεση/ανάκαμψη τώρα, αλλά και δεύτερη ύφεση με ελπιζόμενη πάλι ανάκαμψη σε περίπτωση επανόδου της πανδημίας.
Και βέβαια, δεν λείπουν εκείνοι που θυμούνται ότι κάπου στο μέσον της (λατινικής) αλφαβήτου ελλοχεύει το L: σημαντική ύφεση τώρα, με παραμονή των οικονομιών σε επίπεδο αισθητά χαμηλότερο από το σημερινό τους.
Μιλήσαμε ξεκινώντας για κρυστάλλινή σφαίρα, δηλαδή για σύγχρονη μαντική. Αν πάντως τη θέλουμε τη συζήτηση σοβαρά στην ωραία μας χώρα, χρειάζεται να μην ξεχνούμε ότι η προηγούμενη κρίση «μας», η χρηματοπιστωτική / κρίση χρέους που εξελίχθηκε σε πλήρες οικονομικό ξήλωμα, με κοινωνικές συνέπειες που φθάνουν μέχρι σήμερα, ενώ πλειστάκις ελπίσθηκε ότι θα ήταν σε λογική V (ή έστω W με τα διαδοχικά μνημόνια), κατέληξε σ’ ένα μεγαλόπρεπο L. Μια οικονομία των 240 δισ. ευρώ έγινε -και έμεινε, εν τέλει, παρά τις ηρωικές απόπειρες ανάκαμψης κάποια στιγμή το 2014, πιο σταθερά μετά το 2017- μια οικονομία των 180 δισ. Με την καταστροφή θέσεων εργασίας και την αποεπένδυση, σταθερά, της οικονομίας. Δηλαδή με την καταστροφή μέλλοντος - οικονομικού και κοινωνικού.
Με αυτά τα δεδομένα, ας πούμε τώρα τι θεωρεί επισήμως το ΥΠΟΙΚ ότι θα ισχύσει. Εκεί που «προ-Covid» η πρόβλεψη ήταν για ανάπτυξη 2,3% το 2020, 2,1% το 2020 και 1,8% εν συνεχεία (με το ιερό πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ, σταθερά μέχρι το 2022), τώρα ως βασικό σενάριο δέχεται ύφεση 10% για φέτος και 13,2% για το 2021. Αυτά, αν δεν υπήρχαν πρόνοιες αντιστάθμισης με μέτρα ίσα προς 9,7% του ΑΕΠ, που δημοσιονομικά «διορθώνουν» σε 5,4%, καθώς αναστολές υποχρεώσεων και επιστροφές σβήνουν σε βάθος χρόνου.
Μαζί με την αντιστάθμιση, η προσδοκία του βασικού σεναρίου διαμορφώνεται σε 4,7% ύφεση, του δυσμενούς σε 7,9%. (Το δε πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% λιώνει σαν το χιόνι την άνοιξη: γίνεται έλλειμμα 1,9% στο βασικό, 2,8% στο δυσμενές σενάριο.)
Του ΣΕΒ το αντίστοιχο γύμνασμα κινείται αρκετά κοντά σε αυτήν τη λογική, αλλά στο ακόμη πιο αισιόδοξο, αφού για φέτος αναμένεται ύφεση μεταξύ 4% και 7%, ενώ για το 2021 η ψαλίδα είναι σε ανάπτυξη μεταξύ 6% και 9%.
Αυτό όχι μόνον αφήνει καθαρό αποτέλεσμα της διετίας 2020-21 κάπου στο +2%, αλλά επιτρέπει στους μελετητές του Συνδέσμου να λένε ότι «ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης προς το +3% το 2022 θα πρέπει να θεωρείται εφικτή». Πάντως, ο ΣΕΒ δεν παραλείπει να καταγράψει αισθητή υποχώρηση του οικονομικού κλίματος (και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, για την οποία πάντως ο Χρ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι η κάμψη υπήρξε πιο ήπια στην Ελλάδα απ’ ό,τι στην Ευρώπη γενικότερα), καθώς και τα προβλήματα που αναμένονται σε επίπεδο αποταμίευσης παρά την παρατηρούμενη βελτίωση ακριβώς πριν από τον Covid.
Μήπως όμως προσγειωθούμε; Όταν το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο «ξηλώνει» τη νομιμοποιητική βάση των νομισματικών χειρισμών της ΕΚΤ -όχι για τώρα, για την κρίση κορονοϊού, αλλά για την ευρύτερη λειτουργία της ποσοτικής χαλάρωσης- και όταν σ’ εμάς ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας επαναφέρει ζήτημα δημιουργίας bad bank ακριβώς επειδή βλέπει παγόβουνο να έρχεται στις τράπεζες, γαλήνια και ωραία ενόσω εμείς ζούμε στο πέλαγος της αυτοεπιβράβευσης για τη συγκράτηση της πανδημίας, το να προσπαθούμε να ζήσουμε με προβλέψεις δεν κάνει και πολύ νόημα.
Όμως, άμα η δημόσια συζήτηση αυτό επιλέγει, καλό είναι να έχουμε κατά νου όλα τα γράμματα της (λατινικής) αλφαβήτου.
