Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Η ιστορία του κορονοϊού δεν είναι τόσο απλή όσο επιχειρείται να προβληθεί προς τα έξω. Το όλο θέμα, πέρα από την τεράστια υγειονομική του σημασία, έχει κολοσσιαίες οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές διαστάσεις και δεν αποκλείεται να βρίσκεται στο προσκήνιο για πολλά χρόνια ακόμα.
Κατά πρώτον, ο ιός, είτε προέρχεται από άγρια ζώα είτε είναι εργαστηριακό κατασκεύασμα, όπως κάποιοι υποστηρίζουν, για την ώρα παραμένει σχετικά άγνωστος και όλα δείχνουν ότι κατέλαβε εξ απήνης το σύνολο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.
Γι’ αυτό, ο καθένας εκφράζει θεωρίες και απόψεις πάνω στο θέμα αυτό, οι οποίες όχι λίγες φορές είναι αλληλοσυγκρουόμενες και δύσκολα κατανοητές από το ευρύ κοινό.
Υπάρχει ωστόσο ένα χαρακτηριστικό του ιού που είναι λίγο πολύ ξεκάθαρο: πρόκειται για τον σχετικό εκθετικό του χαρακτήρα.
Γενοκτονία ηλικιωμένων
Υπενθυμίζουμε ότι στην Ευρώπη, πριν από 45 ημέρες περίπου, όλα ξεκίνησαν με 40 κρούσματα και 2 θανάτους και σήμερα έχουμε 2 εκατομμύρια προσβεβλημένους και 145.000 θανάτους. Άρα σε επτά εβδομάδες τα άτομα που προσβλήθηκαν αυξήθηκαν 2 εκατομμύρια φορές και αυτά που έχασαν τη ζωή τους 150.000%.
Αν προβάλουμε τα παραπάνω νούμερα έως το τέλος του χρόνου, είναι πολύ πιθανόν αυτοί που θα προσβληθούν να είναι περί τα 100 εκατομμύρια και οι θάνατοι να μην απέχουν από τα δύο εκατομμύρια.
Επειδή δε αφορούν άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών σε ποσοστό 80%, μπορούμε να κάνουμε λόγο για γενοκτονία ηλικιωμένων.
Και η πορεία αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει ριζικά αν δεν βρεθεί φαρμακευτική αγωγή ικανή να αποσοβεί το μοιραίο κάθε φορά που εκδηλώνονται νέα κρούσματα.
Αυτή είναι η υγειονομική διάσταση του όλου θέματος, για το οποίο αν είχε ισχύσει η περίφημη θεωρία της «ανοσίας της αγέλης», μέσα σε μία διετία θα μπορούσε να αφήσει πίσω του, ούτε λίγο ούτε πολύ, σε παγκόσμιο επίπεδο, περί τα 40 εκατομμύρια ηλικιωμένους άνω των 70 ετών.
Για να αποφευχθεί μια τέτοια εξέλιξη σε περιορισμένο χρονικό διάστημα και να διαλύσει όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα, οι περισσότερες κυβερνήσεις στον κόσμο έλαβαν τα γνωστά περιοριστικά μέτρα.
Αυτά τα τελευταία αλλού πέτυχαν, όπως στην Ελλάδα, και αλλού θα έχουν περιορισμένα αποτελέσματα γιατί οι αντικειμενικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν, όπως στην Αφρική για παράδειγμα.
Ευρωαφρικανικές σχέσεις
Κατά συνέπεια, μια εξέλιξη που θα πρέπει να περιμένουμε είναι αυτή της σοβαρής κρίσης στις ευρωαφρικανικές σχέσεις, με τη μετανάστευση στο επίκεντρό της. Βαθιές θα είναι οι αλλαγές και στον ζωτικό για τις δυτικές οικονομίες τομέα των υπηρεσιών στον οποίο έως πριν από λίγες εβδομάδες δέσποζαν οι αερομεταφορές, ο μαζικός τουρισμός, οι παγκόσμιας εμβέλειας αθλητικές οργανώσεις, με κορυφαίες το ποδόσφαιρο, το τένις και τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τα αναρίθμητα ανά την υφήλιο διεθνή συνέδρια. Όλες οι παραπάνω δραστηριότητες για μια σχετικά μεγάλη χρονική περίοδο θα βρεθούν σε σοβαρή κάμψη, γεγονός που σε πάρα πολλές περιπτώσεις θα έχει δραματικές επιπτώσεις. Εκτός και αν σε χρόνο ρεκόρ βρεθεί μια φαρμακευτική αγωγή ικανή να έχει θετικά αποτελέσματα και ως εκ τούτου εμπνεύσει εμπιστοσύνη. Διαφορετικά θα πρέπει να περιμένουμε ένας πολύ μεγάλες αριθμός ατόμων να προσβληθεί από τον ιό, ώστε να αρχίσουν να λειτουργούν τα αντισώματα.
Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ο ιός να εκφυλιστεί και να εξαφανιστεί από μόνος του, θέση που υποστηρίζουν αρκετοί επιστήμονες ως πιθανό σενάριο, χωρίς όμως συγκεκριμένες επιστημονικές ενδείξεις.
Σοβαρές επιπτώσεις θα υπάρξουν ακόμα και στο οργανωμένο μαζικό λιανεμπόριο, του οποίου εκ των πραγμάτων αναιρείται πλέον ο γιγαντισμός του. Πλην όμως, ενώπιον αυτής της νέας και γεμάτης αβεβαιότητα κατάστασης, οι μεγάλες αλυσίδες διανομής αγαθών δεν μπορούν ακόμα να πάρουν οριστικές αποφάσεις και άρα να ακολουθήσουν νέες διορθωτικές πολιτικές.
Όπως υπογραμμίζει ο διεθνής σύμβουλος επιχειρήσεων Πίτερ Μπέργκερ, η κρίση του κορονοϊού ξεκίνησε ως υγειονομική, αλλά τελικά θα αποδειχθεί βαθύτατα διαρθρωτική.
Και το πρόβλημα που θα προκύψει είναι ότι αυτή της τη διάσταση δεν είναι για την ώρα πολλοί αυτοί που την καταλαβαίνουν. Από μόνο του έτσι το γεγονός αυτό θα έχει λιγοστούς κερδισμένους και πάρα πολλούς χαμένους. Είναι νωρίς όμως για να γίνουν ακόμα και ελάχιστες απολογιστικές προσπάθειες.
Για τις επιχειρήσεις πάντως και όχι μόνον γι’ αυτές, είναι κρίσιμο να συνειδητοποιήσουν τον διαρθρωτικό χαρακτήρα της κρίσης και να αναζητήσουν πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι άμεσες παρενέργειές του. Άθλημα διόλου εύκολο.
