Του Αναστάσιου Μ. Σπανού MD, PhD, FESC
Επεμβατικός Καρδιολόγος
τ. Συντονιστής Δ/ντής Καρδιολογικών Κλινικών Ν.Ν.Α.
Δ/ντής Καρδιολογικού Τμήματος ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΘΗΝΩΝ και ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ
Από την εμφάνιση της ίωσης από κορονοϊό (COVID-19), υπάρχουν εκατοντάδες ίσως και χιλιάδες μελέτες σχετικά με τους παράγοντες και τις υποκείμενες ασθένειες, που επιβαρύνουν την πρόγνωση των ασθενών, που ατυχώς προσβλήθηκαν ή θα προσβληθούν από τον συγκεκριμένο ιό. Αμφιβολία σχετικά με την εξέλιξη της νόσου, υπήρχε για έναν εκ των πολλών παραγόντων που είναι η παχυσαρκία, γι’ αυτό και οι διεθνείς επιστημονικές εταιρίες, μη έχοντας αποδεικτικά δεδομένα δεν είχαν δημοσιεύσει την εξέλιξη των παχυσάρκων ατόμων που έτυχε να προσβληθούν από τον COVID-19.
Για να διευκρινίσουμε τον όρο παχυσαρκία, θα αναφέρουμε τον διεθνώς αναγνωρισμένο δείκτη μάζας σώματος (BMI – Body Mass Index) ≥ 40kg/m2 που αποδείχθηκε ότι ήταν ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου κατά την επιδημία – πανδημία της γρίπης από Η1Ν1 το 2009.
Βέβαια εκτός από τον δείκτη μάζας σώματος ιδιαίτερη σημασία για την εξέλιξη της ίωσης έχει και
η κατανομή του λίπους στο σώμα κάθε ατόμου, η περίμετρος της μέσης, καθώς επίσης και η εναπόθεση του σπλαχνικού λίπους. Από συγκεκριμένα λοιπόν δεδομένα και παρά τις λίγες δημοσιευμένες μελέτες, φαίνεται ότι η κλινική εικόνα ασθενών από ίωση από κορονοϊό είναι σαφώς βαρύτερη συγκρινόμενη με ασθενείς ιδίου φύλου και ιδίας ηλικίας με φυσιολογικό όμως δείκτη μάζας σώματος.
Ιδιαίτερα άτομα που αναπτύσσουν πνευμονική επιβάρυνση (πνευμονία ετερόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη), οδηγούνται συχνότερα σε σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας [SARS], και σε διαταραχές του καρδιακού ρυθμού με αποτέλεσμα αρρυθμίες, ακόμα και θανατηφόρες.
Η δεύτερη νοσολογική οντότητα, έχει σχέση και με την άμεση και σύγχρονη επιβάρυνση της καρδιακής λειτουργίας, που οδηγεί σε οξεία καρδιακή ανεπάρκεια με αποτέλεσμα την παραπάνω αναφερόμενη αρρυθμιογέννεση.
Να ληφθεί υπόψη ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς δεν είναι άτομα με αμιγές αυξημένο σωματικό βάρος, αλλά παρουσιάζουν επιπλέον συνοσηρότητες όπως: αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ και πιθανόν καρδιαγγειακά νοσήματα για τα οποία να ευρίσκονται και σε φαρμακευτική αγωγή ή σε σύσταση για σωστή υγιειονοδιαιτητική διαβίωση.
Γίνεται συζήτηση ότι τρεις παράγοντες των παχυσάρκων ατόμων μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην πιο εύκολη μετάδοση του ιού, απ’ ότι τα άτομα με φυσιολογικό βάρος. Αυτοί είναι:
α) η βραδεία αποβολή του ιού από τον οργανισμό τους, που μπορεί μάλιστα χρονικά να διπλασιαστεί ή να τριπλασιαστεί, κι επομένως να αυξήσει την πιθανότητα εξάπλωσης του σε άλλους ανθρώπους
β) για άγνωστους μέχρι σήμερα λόγους φαίνεται ότι οι παχύσαρκοι προσβάλλονται από πιο ανθεκτικά λοιμογόνα στελέχη του ιού, προφανώς λόγω μειωμένης ικανότητας προς παραγωγή ουσιών που αυξάνουν την ανοσολογική απόκριση, η οποία είναι τροποποιημένη και πιθανόν να χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση χρόνιας φλεγμονής και έτσι πιο εύκολης μολυσματικότητας του περιβάλλοντος χώρου
γ) ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος συσχετίζεται με αυξημένο ιϊκό φορτίο, κατά την εκπνοή και άρα κατά το φτάρνισμα ή τον βήχα, να αποβάλλουν ιδιαίτερα αυξημένο αριθμό μολυσμένων σταγονιδίων, που μπορεί πιο εύκολα να μεταδώσουν την νόσο στον συνάνθρωπο τους, που τυγχάνει να είναι κοντά τους σε απόσταση μικρότερη του 1,5 με 2 μέτρων
Μετά από τα παραπάνω είναι ευνόητο ότι τα παχύσαρκα άτομα ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού ή κατά την ιατρική ορολογία είναι άτομα υψηλού κινδύνου, άρα και οι προφυλάξεις των ατόμων αυτών πρέπει να είναι και συγκεκριμένες και επιβεβλημένες. Όπως: απομόνωση και κοινωνική αποστασιοποίηση, καλή υγιεινή των χεριών, σωστή δίαιτα με μειωμένη πρόσληψη θερμίδων για προοδευτική απώλεια βάρους, έστω και κατά την διάρκεια της πανδημίας, ήπια έως μέτρια σωματική άσκηση που αποδείχθηκε ότι ήταν ένας από τους ευνοϊκούς παράγοντες στην εξέλιξη της γρίπης Η1Ν1 το 2009, για τους παχύσαρκους ασθενείς (αναφέρουμε ήπια έως μέτρια, καθόσον η έντονη και παρατεταμένη άσκηση ιδιαίτερα όταν αρχίζει απότομα, καταπονεί το αμυντικό σύστημα του οργανισμού, ενδεχομένως μέσω αυξημένης παραγωγής ενδογενούς κορτιζόλης, και πιθανόν να έχει αντίθετα αποτελέσματα).
Τέλος, η επιτυχής απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται με την μειωμένη πρόσληψη θερμίδων, ενεργοποιεί ειδικές κινάσες του οργανισμού, ενισχύοντας τους ανοσολογικούς μηχανισμούς που είναι επηρεασμένοι λόγω της παχυσαρκίας και ενεργοποιούνται και από τον συνδυασμό προαναφερόμενης άσκησης. Η αυστηρή και σωστή λήψη φαρμάκων για τον σακχαρώδη διαβήτη, την αρτηριακή υπέρταση και για τους πιθανούς επιπλέον παράγοντες όπως είναι η υπερλιπιδαιμία και οι διαταραχές πηκτικότητας, δρουν ευνοϊκά στο αμυντικό σύστημα του οργανισμού ώστε να βοηθηθεί η καλύτερη πρόγνωση και εξέλιξη των ασθενών που θα προσβληθούν από την σημερινή πανδημία.
