Η πανδημία του κορωνοϊού που προκαλεί τη νόσο Covid-19 έχει αλλάξει την πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας και η ορθοδοντική φροντίδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Τα προγραμματισμένα περιστατικά έχουν αναβληθεί, ενώ οι ορθοδοντικοί κατά κανόνα βλέπουν τα επείγοντα περιστατικά που χρειάζονται άμεση θεραπεία.
Οι αλλαγές αυτές, όμως, μπορεί να πλήξουν την υγεία των δοντιών. Γι' αυτό και η Αμερικανική Ομοσπονδία Ορθοδοντικών (American Association of Orthodontists, AAO) σε νέες οδηγίες που εξέδωσε τονίζει πως, το πιο σημαντικό ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, είναι η καθαριότητα του στόματος και η επαφή με τον ορθοδοντικό μέσα από τα νέα σύγχρονα μέσα ψηφιακής τεχνολογίας και επικοινωνιών.
«Σχολαστικό πλύσιμο των δοντιών, χρήση οδοντικού νήματος και πιθανή επιπλέον χρήση ενός στοματικού διαλύματος που περιέχει υπεροξείδιο του υδρογόνου είναι η πρώτη και απαραίτητη προϋπόθεση για τη στοματική υγεία», λέει η Δρ. Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών & Ενηλίκων, Diplomate of the American Board of Orthodontists και γενική γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ορθοδοντικών Ναρθήκων (ΕΕΟΝ) συμπληρώνοντας ότι «Από κει και πέρα, οι ασθενείς πρέπει να είναι ενήμεροι, ώστε αν αντιμετωπίσουν κάτι επείγον με τους ορθοδοντικούς μηχανισμούς τους, να επικοινωνήσουν με τον ορθοδοντικό τους».
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, η επικοινωνία αυτή πρέπει κατ' αρχάς να γίνει με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας, ώστε να αποστείλει ο ασθενής στον ορθοδοντικό φωτογραφία ή βίντεο (πρέπει να είναι πολύ καλά φωτισμένο) του προβλήματός του ή να μιλήσει μαζί του μέσω βιντεοκλήσης.
Οι ορθοδοντικοί ασθενείς μπορεί γενικά να χωριστούν σε δύο κατηγορίες
Η πρώτη κατηγορία αφορά τους ασθενείς που έχουν στο στόμα τους ακίνητους μηχανισμούς, τα γνωστά μας «σιδεράκια». Στα ήπια προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει μόνος ο ασθενής περιλαμβάνονται οι ερεθισμοί στην κοιλότητα του στόματος (π.χ. χείλη, μάγουλα), κάποια μικρή πληγή στα μαλακά μόρια του στόματος (π.χ. παρειές, χείλη, γλώσσα) ή ακόμα και κάποιο σύρμα που προεξέχει στα σταθερά «σιδεράκια». Αν, για παράδειγμα, σπάσει ένα σιδεράκι και το μέταλλο προεκβάλλει προκαλώντας πόνο ή ερεθισμό, ο ασθενής μπορεί να το ωθήσει προς το δόντι με ένα αποστειρωμένο τσιμπιδάκι και να το καλύψει με ορθοδοντικό κερί. Όταν, όμως, ο ασθενής παρουσιάζει πόνο ή υψηλό επίπεδο δυσφορίας από κάποιο πρόβλημα με τον ορθοδοντικό μηχανισμό, είναι πολύ πιθανό να χρειάζεται αξιολόγηση στο ιατρείο. To ίδιο και αν έχει μια μόλυνση, αν τραυματιστεί ή αν έχει οποιοδήποτε πρόβλημα που μπορεί να τον βλάψει, σύμφωνα με την ΑΑΟ.
Πολύ σημαντικό είναι επίσης να λαμβάνονται μέτρα για να αποφεύγονται ατυχήματα που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στους ορθοδοντικούς μηχανισμούς. «Τα συνηθέστερα απρόοπτα με τους ορθοδοντικούς μηχανισμούς είναι να σπάσουν, να χαλαρώσουν ή να αποκολληθούν», λέει η ειδικός και συμπληρώνει «Για την αποφυγή τέτοιων προβλημάτων οι ασθενείς μας πρέπει να αποφεύγουν κατ' αρχάς την κατανάλωση σκληρών τροφίμων και προϊόντων με κολλώδη υφή».
Ακατάλληλα για όσους φέρουν ορθοδοντικούς μηχανισμούς είναι, μεταξύ άλλων, τα παγάκια, οι ολόκληροι ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα, φιστίκια κ.λπ.), τα ολόκληρα σκληρά φρούτα και λαχανικά, (π.χ. καρότα, μήλα, άγουρα αχλάδια), η γωνία και η σκληρή κόρα στο ψωμί του φούρνου, τα παϊδάκια, τα σκληρά κουλούρια και μπισκότα, οι καραμέλες, οι τσίχλες, τα λουκούμια, τα γλειφιτζούρια, τα ζαχαρωτά κ.λπ. Είναι επίσης πολύ σημαντικό κατά το δυνατόν, να αποφεύγονται τα αναψυκτικά με ανθρακικό, τα ροφήματα με ζάχαρη και τα αλκοολούχα ποτά μεταξύ των γευμάτων και λίγο πριν τον ύπνο.
Ασθενείς με κινητούς μηχανισμούς - Διαφανείς Νάρθηκες
Οι νέες ψηφιοποιημένες θεραπείες με διαφανείς νάρθηκες έχουν το δυνατό πλεονέκτημα της σχεδόν μηδενικής πιθανότητας τραυματισμού. Παρόλα αυτά, επειδή η θεραπεία πρέπει πάντα να γίνεται με την καθοδήγηση του ορθοδοντικού, ο ασθενής πρέπει να ενημερώνει το ιατρείο αν κατά την διάρκεια της επιδημίας Covid19 βρίσκεται χωρίς επόμενους νάρθηκες, λαστιχάκια ή αν έχουν φύγει οι μικρές ρητίνες που τοποθετούνται στα δόντια.
Με απλούς αλλά συγκεκριμένους τρόπους λήψης φωτογραφιών ή βίντεο, το ιατρείο θα έρθει σε επαφή με τον ασθενή και θα του αποσταλεί στο σπίτι του ό,τι χρειάζεται, περιορίζοντας έτσι σημαντικά την πιθανότητα διασποράς της λοίμωξης του κορωνοϊού την χρονική αυτή περίοδο.
Αν κάποιος νάρθηκας σπάσει, ο ασθενής μπορεί μετά από συνεννόηση με τον ορθοδοντικό, να χρησιμοποιήσει τον προηγούμενο ή τον επόμενο.
Αυτό που πρέπει επίσης να γνωρίζουν οι ασθενείς είναι ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για σοβαρή επίπτωση στον χρόνο θεραπείας από την αναστολή των προγραμματισμένων επισκέψεων στον ορθοδοντικό, τονίζει η κυρία Δούμα-Μιχελάκη.
«Αν οι οδηγίες ακολουθούνται σωστά, στις περισσότερες περιπτώσεις η επίπτωση της αναστολής των ορθοδοντικών επισκέψεων στο ιατρείο είναι ελάχιστη. Ακολουθώντας τις ελληνικές και διεθνείς οδηγίες μειώνουμε στο ελάχιστο τις μετακινήσεις, συμβάλλοντας ουσιαστικά στον έλεγχο της πανδημίας», τονίζει.
Στην έναρξη κάθε ορθοδοντικής θεραπείας, ο ασθενής εφοδιάζεται με ορθοδοντικό κερί που καλύπτει τυχόν προεξοχές και με οδηγίες για σωστή χρήση της οδοντόβουρτσας. Το οδοντικό νήμα και τα μεσοδόντια βουρτσάκια είναι επίσης απαραίτητα για τη σωστή στοματική υγιεινή, η οποία είναι πάντοτε εξαιρετικά σημαντική.
Τώρα με την πανδημία «καλό είναι να διαθέτουν οι ορθοδοντικοί ασθενείς αυτά τα προϊόντα μαζί με ορισμένα άλλα σε ένα μίνι φαρμακείο πρώτων βοηθειών», λέει η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη. «Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει ορθοδοντικό κερί και παυσίπονο φάρμακο (για την περίπτωση ερεθισμού και ενόχλησης), οδοντικό νήμα ή μεσοδόντιο βουρτσάκι (για καλή οδοντική υγεία) και αποστειρωμένο ψαλιδάκι και μπατονέτες (για την περίπτωση που πρέπει να ωθηθεί στη θέση του ένα συρματάκι που προεξέχει). Απαραίτητος είναι ακόμα ένας νυχοκόπτης ή ψαλιδάκι νυχιών (για να κοπεί ένα συρματάκι που δεν θα μπορεί να προωθηθεί στη θέση του) και κάποιο ήπιο απολυμαντικό φαρμακευτικό στοματικό διάλυμα (για την περίπτωση που υπάρχει κάποια επώδυνη μικρή πληγή)».
