Από την έντυπη
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Με εξαιρετικά προσεκτικά, σχεδόν διστακτικά βήματα προχωράει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην προσπάθεια να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής που θα την οδηγήσει -κι εμάς μαζί- στη διάρκεια της θητείας της, όση διάρκεια της επιτρέψει η γενικότερη συγκυρία. (Ελληνοτουρκικά, Προσφυγικό/ Μεταναστευτικό: αυτά καθορίζουν τη συγκυρία). Για μια ακόμη φορά «όλα θα κριθούν στην Ευρώπη» - αλλά… ποια Ευρώπη;
Όπως και στο κρίσιμο για τη συνοχή και ανθεκτικότητα όχι απλώς του πολιτικού συστήματος, αλλά της ίδιας της κοινωνίας Προσφυγικό/Μεταναστευτικό, όπου όλα θα κριθούν από τις ηρωικές προσπάθειες του Γιώργου Κουμουτσάκου να πείσει τους Ευρωπαίους ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος που την απειλεί χωρίς ουσιαστικότερη συμμετοχή της «Ευρώπης» (και όχι από τους σχεδιασμούς στρατοπέδων Μηταράκη και τους πλωτούς φράχτες, ούτε από τις φυλάξεις Χρυσοχοΐδη), έτσι και στο μέτωπο της οικονομίας όλα θα κριθούν από το πώς ο Χρήστος Σταϊκούρας και ο Μιχάλης Αργυρού θα πείσουν τις Βρυξέλλες και το Eurogroup ότι το Μεσοπρόθεσμο που τώρα χτίζεται και «βλέπει» σε ορίζοντα 2024 δικαιούται να πετύχει χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα/να αποκτήσει δημοσιονομικό χώρο για να φύγει μπροστά η ανάπτυξη (και όχι από το πόσο εύγλωττα/δυναμικά θα επικαλείται ο Άδωνις Γεωργιάδης τις θεότητες της ως άνω ανάπτυξης, ή από το πόσο ο Γιάννης Βρούτσης θα τροφοδοτεί τις προσδοκίες για αυξήσεις στις συντάξεις).
Όλα θα κριθούν στην Ευρώπη - αλλά ποια Ευρώπη; Προτού μπούμε, πάντως, στη νέα στενωπό που μας προκύπτει με τα αποσταθεροποιητικά γεγονότα στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας (διότι όποιος λέει «Ευρώπη», Γερμανία εννοεί! - όσο κι αν αυτό είναι δύσπεπτο), μια στάση στα περί πρωτογενούς πλεονάσματος/δημοσιονομικού χώρου. Την περασμένη εβδομάδα, με την ευκαιρία της παρουσίασης δύο βιβλίων -«Ταξίδι του Οδυσσέα» του Μπομπ Τράα (στις Εκδόσεις economia) και «Ζήτημα εθνικής επιβίωσης» των Κωνστ. Γάτσιου-Δημ. Ιωάννου (στις Εκδόσεις Κριτική)- προσεγγίστηκε ξανά η ίδια η σκοπιμότητα των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, ή αντιστρόφως της επιδίωξης ως βασικού πολιτικού στόχου μεγαλύτερου δημοσιονομικού χώρου.
Και στη μεν παρουσίαση Τράα, του επί χρόνια resident του ΔΝΤ στην Αθήνα, τόσο ο ίδιος όσο και η Μιράντα Ξαφά (αναμενόμενο) αλλά και ο Βασίλης Ράπανος τοποθετήθηκαν με επιφυλακτικότητα για το πόσο σοφό θα ήταν -ακριβώς τώρα, που η διαχείριση του ελληνικού χρέους περνάει στις αγορές (το 10ετές πάει για αποδόσεις 1%...) και η αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής θα κρίνεται σε μόνιμη βάση από τον άγαρμπο αυτό κριτή- να επιδιωχθεί ως βασικός στόχος ένα rollback των πλεονασμάτων.
Ανάλογη προσέγγιση είχε και ο Γιώργος Χουλιαράκης, φαινομενικά απροσδόκητο αυτό, στην παρουσίαση Γάτσιου/Ιωάννου, εξηγώντας επιπρόσθετα πόσο σημαντικό ήταν το ότι στην ελληνική οικονομία -υπό τη δυσάρεστη, βέβαια, πίεση των μνημονίων και την ανοίκεια της τρόικας- έχει πλέον εγκατασταθεί εσωτερική δημοσιονομική δυναμική πλεονασμάτων, που δρομολογεί αλλιώς την όποια ανάπτυξη (με βάση σταθερότητα, όχι ενέσεις δανεισμού: οι ίδιες οι αγορές θα θέτουν όρια) αλλά και θα δείξει στην πράξη ότι το χρέος έχει γίνει εξυπηρετήσιμο/βιώσιμο και χωρίς το δεκανίκι των «εταίρων». Βέβαια, ο συμπαρουσιάζων Γιάννης Στουρνάρας επιμένει ότι η ανάπτυξη βοηθάει περισσότερο από τη δημιουργία πλεονασμάτων και σε επίπεδο μείωσης του χρέους.
Λέγαμε παραπάνω ότι, στο μέτωπο των πλεονασμάτων, η κυβέρνηση/ο Χρ. Σταϊκούρας προχωράει με προσεκτικά βήματα: συλλέγει υποστηρικτικές τοποθετήσεις τύπου Εμανουέλ Μακρόν ή Πάολο Τζεντιλόνι, αλλά δεν θέτει ευθέως ζήτημα μείωσης του στόχου 3,5% του ΑΕΠ στα πρωτογενή στο Eurogroup. Ακόμη και το κυοφορούμενο Μεσοπρόθεσμο, μας το υπόσχονται σε δύο εκδοχές/σενάρια (εμπρός στον δρόμο που χάραξε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος): ένα με ευρύτερο δημοσιονομικό χώρο για το 2021-22, και ευελιξία για την συνέχεια, κι ένα με μηδενικές αλλαγές στα πρωτογενή, αλλά με επίτευξη τέτοιων ρυθμών ανάπτυξης (2,8% τουλάχιστον) και τέτοια επιβράβευση στις αγορές, που να επιτρέπει δημοσιονομική χαλάρωση μέσα από τη διαφορετική ανάγνωση της βιωσιμότητας του χρέους. Όπως η ελληνική πλευρά έχει τις μηχανές στο «πρόσω αργά» -σε ποιο Eurogroup θα τεθεί ευθέως το θέμα;- έτσι και οι Ευρωπαίοι κάνουν τις μηχανές σε «κράτει» - πότε θα έχουμε τη νέα DSA, την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους κατ’ αυτούς; (Ανάλογη διστακτικότητα και από ΔΝΤ).
Εκεί ακριβώς επέπεσε η ταραχή που αλλάζει το πολιτικό σκηνικό στη Γερμανία. Υπό την πίεση του υπερσυντηρητικού AfD, οι Χριστιανοδημοκράτες τείνουν να μετακινηθούν από κεντροδεξιά, δεξιότερα (άνθρωπος του ημετέρου Σόιμπλε ο πιθανός διάδοχος της διαδόχου Μέρκελ, Φρίντριχ Μερτς). Άντε, τώρα, να διαπραγματεύεσαι χαμηλότερα πρωτογενή, ή ευέλικτα ANFAs/SMPs.
