Πολύ πιο δύσκολη αποδεικνύεται στην πράξη η διαδικασία ανάκλησης της κυπριακής υπηκοότητας από τα 26 άτομα που κρίθηκε ότι δεν μπορούν πλέον να είναι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρόλο που η σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου λήφθηκε στις αρχές Νοεμβρίου, εντούτοις, ακόμα καμία σχετική ενέργεια δεν έχει γίνει και καμία διαδικασία δεν έχει ξεκινήσει. Το σημαντικότερο πρόβλημα που υπάρχει, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φιλελεύθερου» Κύπρου είναι νομικό, αφού τα άρθρα του σχετικού νόμου που αφορούν τους λόγους ανάκλησης διαβατηρίου δεν καλύπτουν τις περιπτώσεις πολιτογράφησης επενδυτών.

Το κενό φαίνεται να εντοπίζεται στον νόμο «Ο Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμος του 2002 (141(I)/2002) και πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 113 το οποίο προβλέπει για τη στέρηση της ιδιότητας του πολίτης.

Το επίμαχο άρθρο προβλέπει πως «Πολίτης της Δημοκρατίας ο οποίος είναι πολίτης σύμφωνα με εγγραφή ή είναι πολιτογραφημένο πρόσωπο, παύει να είναι πολίτης της… … το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί με Διάταγμα να στερήσει από οποιοδήποτε πολίτη της Δημοκρατίας, το οποίο είναι πολιτογραφημένο δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 111 ή εγγεγραμμένο πρόσωπο δυνάμει των διατάξεων του εδαφίου (2) του άρθρου 110 πρόσωπο, την ιδιότητα του πολίτη εάν ικανοποιηθεί ότι ο πολίτης αυτός:

(α) Με έργα ή με λόγια επέδειξε, έλλειψη νομιμοφροσύνης ή δυσμένεια στη Δημοκρατία,

(β) σε οποιοδήποτε πόλεμο που διεξάγεται από τη Δημοκρατία παράνομα επιδόθηκε σε συναλλαγή ή επικοινώνησε με τον εχθρό ή επιδόθηκε στη διεξαγωγή ή συμμετείχε σε οποιαδήποτε επιχείρηση η οποία σε γνώση του διεξαγόταν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθήσει τον εχθρό κατά τον πόλεμο αυτό,

(γ) μέσα σε δέκα (10) χρόνια από την εγγραφή ή πολιτογράφησή του καταδικάστηκε σε οποιαδήποτε χώρα σε φυλάκιση για ιδιαιτέρως ειδεχθές αδίκημα ή για αδίκημα που ενέχει ηθική αισχρότητα, νοουμένου ότι η εν λόγω καταδίκη αφορά αδίκημα το οποίο αποτελεί και στη Δημοκρατία αδίκημα το οποίο είναι ιδιαιτέρως ειδεχθές ή ενέχει ηθική αισχρότητα και το οποίο επισύρει ποινή φυλάκισης».

Λείπει το 111Α

Το επίμαχο σημείο αφορά στο γεγονός πως οι πρόνοιες της νομοθεσίας για αφαίρεση της υπηκοότητας καλύπτουν το άρθρο 111 και το άρθρο 110, ενώ οι περιπτώσεις παραχώρησης διαβατηρίου έναντι επένδυσης καλύπτονται από το άρθρο 111Α της σχετικής νομοθεσίας.

Το άρθρο 111Α (2) προβλέπει πως το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί να επιτρέψει την πολιτογράφηση αλλοδαπών επιχειρηματιών και επενδυτών χωρίς να ικανοποιούνται κάποιες προϋποθέσεις της νομοθεσίας. Για τέτοιες περιπτώσεις και για περιπτώσεις τιμητικών πολιτογραφήσεων, το Υπουργικό Συμβούλιο εκδίδει Κανονισμούς στους οποίους καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις υπό τους οποίους επιτρέπεται η πολιτογράφηση.

Το νομικό ζήτημα λοιπόν που προκύπτει είναι πως το άρθρο 111Α δεν περιλαμβάνεται στο άρθρο 113 που προβλέπει για τη στέρηση της κυπριακής υπηκοότητας. Οι πληροφορίες λένε πως επίκειται σύντομα συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης με τον Γενικό Εισαγγελέα, ώστε να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις. Κατά πάσα πιθανότητα αυτό που θα αποφασιστεί είναι η τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας ώστε να καλύπτει και τις περιπτώσεις πολιτογράφησης μέσω επένδυσης για να μπορέσουν να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ανάκλησης από τα 26 πρόσωπα που είχε αποφασίσει το υπουργικό Συμβούλιο.

Δεν εντοπίστηκαν άλλες περιπτώσεις

Στα καλά νέα του θέματος που ταρακούνησε την Κύπρο, είναι πως από τους μέχρι στιγμής επιπρόσθετους ελέγχους που έχουν γίνει, δεν εντοπίστηκαν άλλες περιπτώσεις επενδυτών που πολιτογραφήθηκαν Κύπριοι οι οποίοι να έχουν υποπέσει σε παραπτώματα ικανά να τους στερήσουν την κυπριακή υπηκοότητα. Βέβαια, οι έλεγχοι δεν έχουν ολοκληρωθεί για όλες τις περιπτώσεις και ενδεχομένως τα δεδομένα να αλλάξουν. Την ίδια ώρα, υπενθυμίζεται πως μετά τον έλεγχο όσων απέκτησαν κυπριακή υπηκοότητα μέσω επενδύσεων, θα ελεγχθούν και όσοι απέκτησαν άδεια μόνιμης παραμονής στην Κύπρο μέσω αντίστοιχου επενδυτικού προγράμματος.

Από πληροφορίες που έχει συλλέξει ο «Φ» φαίνεται πως το 2019 παραχωρήθηκε η κυπριακή υπηκοότητα σε 579 άτομα, με τη μεγάλη πλειοψηφία των εγκρίσεων να αφορούν αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν την 15 Μαΐου όταν και τέθηκαν σε ισχύ τα νέα αυστηρότερα κριτήρια. Υπενθυμίζεται πως η Δημοκρατία καθιέρωσε μέγιστο αριθμό πολιτογραφήσεων ανά έτος τις 700. Υπό εκκρεμότητα σήμερα είναι πέραν των 700 αιτήσεων και θεωρείται σίγουρο πως τουλάχιστον για το 2020 δεν θα εξεταστούν οι όποιες νέες αιτήσεις. Εκτός βέβαια κι αν απορριφθούν πολλές από τις υφιστάμενες αιτήσεις, κάτι που φαίνεται να ισχύει λόγω του ότι τα κριτήρια έχουν γίνει πολύ πιο αυστηρά. Γενικότερα πάντως, το ενδιαφέρον για το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα έχει ατονήσει πλέον σε μεγάλο βαθμό, εξ’ ου και οι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης στρέφουν την προσοχή τους προς το εγχώριο αγοραστικό κοινό.

Χωρίς παρέμβαση από Ε.Ε. ακόμα

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η δημιουργία κοινού σετ ελέγχων για τις χώρες που προσφέρουν τέτοιου είδους επενδυτικά προγράμματα, φαίνεται να αργεί ακόμα.

Η Κομισιόν σύστησε αρχές του 2019, μια επιτροπή απαρτιζόμενη από ειδικούς στον τομέα των πολιτογραφήσεων για να εξετάσουν τα ενδεχόμενα ρίσκα από τα επενδυτικά προγράμματα πολιτογραφήσεων, να αναπτύξουν δικλείδες ασφαλείας μεταξύ των οποίων διαδικασίες διαχείρισης ρίσκου που λαμβάνουν υπόψη το ξέπλυμα χρήματος, τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά. Σημειώνεται ότι όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν λάβει μέρος στις συναντήσεις της Επιτροπής και η Κύπρος έχει εκδηλώσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς εκπρόσωποί της έχουν παρευρεθεί σε όλες τις συναντήσεις. Όπως δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν στο περιοδικό Insider (τεύχος Ιανουαρίου), στις συνεδριάσεις παρευρέθηκαν αξιωματούχοι από διάφορα κυβερνητικά σώματα και ειδικοί με διαφορετικό background αναλόγως το θέμα συζήτησης και την ατζέντα.

Η Επιτροπή είχε προγραμματισμένες συναντήσεις τέσσερις φορές εντός του 2019 – τον Απρίλιο, τον Ιούλιο, τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, όσοι παρευρέθηκαν δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε μια κοινή γραμμή για τους κανόνες που θα τεθούν.

Κατά την τελευταία συνάντηση, η ομάδα ειδικών συζήτησε τα όσα έχουν καταγραφεί εντός του 2019 και έθεσε την ατζέντα για τις επόμενες συναντήσεις καθώς οι εκπρόσωποι των κρατών-μελών εξέφρασαν την επιθυμία να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις και οι εργασίες της επιτροπής επί του ζητήματος. Το ίδιο και η Κομισιόν, η οποία τόνισε πως θα συνεχίσει να στηρίζει την ομάδα ειδικών μέχρι να εξευρεθεί το κοινό σετ ελέγχων που θα πρέπει να εφαρμόζει η κάθε χώρα. Μέχρι στιγμής δεν έχει οριστεί η επόμενη συνάντηση και το 2019 έφυγε χωρίς η ειδική επιτροπή να έχει καταλήξει σε μια κοινή γραμμή.