Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
H Γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, προειδοποίησε από το βήμα του Νταβός ότι η Λιβύη θα μπορούσε να είναι η επόμενη Συρία. Μία ημέρα μετά, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, μίλησε για «λιβυκό χάος με κίνδυνο να επεκταθεί στη Μεσόγειο και να κερδίσει ξανά έδαφος η τρομοκρατία.
Η προσφυγική κρίση, που κορυφώθηκε το 2015 με μαζικές εισροές μεταναστών, δοκίμασε τις αντοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, εκατομμύρια άνθρωποι εγκατέλειψαν τη Συρία ώστε να ξεφύγουν από τον πόλεμο. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, το 2018 6,7 εκατ. Σύροι έφυγαν από τη χώρα.
Το 2019 και με βάση πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, στην Ευρώπη κατέφθασαν περισσότεροι από 100.000 πρόσφυγες και μετανάστες, αριθμός ελαφρά μειωμένος σε σύγκριση με το 2018. Οι μεσογειακές χώρες σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος και η Ελλάδα αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου προς την Ευρώπη, με σαφώς μειωμένες ροές προς την Ιταλία και την Ισπανία και κατακόρυφη αύξηση 94% προς την Ελλάδα, έχοντας υποδεχθεί περίπου 60.000 μετανάστες και πρόσφυγες.
Το μεγαλύτερο βάρος του μεταναστευτικού το σηκώνουν τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, ένα βάρος που γίνεται ολοένα και πιο δυσβάσταχτο. Οι κάτοικοι των νησιών, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, προχώρησαν σε διήμερη απεργία και μαζικές συγκεντρώσεις σε Λέσβο, Χίο και Σάμο.
Μία πενταετία πριν, το πρόβλημα ήταν ευρωπαϊκό. Σήμερα τείνει να γίνει ελληνικό, με τα νησιά να «βουλιάζουν» και τους πρόσφυγες να συνωστίζονται σε κέντρα υποδοχής που έχουν ξεπεράσει προ πολλού τα όρια των δυνατοτήτων τους.
Οι εικόνες από τη «ζούγκλα» του Καλέ και το «κολαστήριο» στη Λαμπεντούζα ανήκουν στο πρόσφατο παρελθόν. Όχι όμως και οι τραγικές συνθήκες στη Μόρια, που έχει χαρακτηρισθεί από το BBC ως «το χειρότερο στρατόπεδο προσφύγων στη γη».
Ο Ερντογάν προειδοποίησε για «λιβυκό χάος», γνωρίζοντας ότι μπορεί να εκμεταλλευθεί το προσφυγικό ως μοχλό πίεσης για τους Ευρωπαίους, που σίγουρα δεν θέλουν αναζωπύρωση της προσφυγικής κρίσης. Δεν πρέπει όμως να αφήνουν την Ελλάδα να σηκώνει μόνη της το βάρος. Η απάντηση δεν είναι κλειστά σύνορα ή κλειστές δομές φιλοξενίας. Χρειάζονται πολύ μεγαλύτερες και πιο τολμηρές προσπάθειες και η εξεύρεση μιας πανευρωπαϊκής λύσης. «Το Δουβλίνο πέθανε οριστικά», δήλωνε προ ημερών ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς. Και, τώρα περισσότερο από ποτέ, είναι επιτακτική η ανάγκη για ένα νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
