Θεωρητικά, η συμφωνία-ορόσημο για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, η οποία συνήφθη μεταξύ έξι παγκόσμιων δυνάμεων (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Κίνα, Βρετανία και Γερμανία) το 2015, εξακολουθεί να υφίσταται. Με την απόσυρση ωστόσο αφενός των ΗΠΑ, το 2018, και του Ιράν, μετά τον θάνατο του πανίσχυρου Ιρανού στρατιωτικού διοικητή Κασέμ Σουλεϊμανί, η συμφωνία η οποία προέβλεπε τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν με αντάλλαγμα την άρση των διεθνών οικονομικών κυρώσεων που έχουν οδηγήσει τη χώρα σε απομόνωση, υφίσταται μόνο στη θεωρία. Αμφότερες οι δύο πλευρές έχουν βάλει άνω τελεία, όπερ σημαίνει ότι το μέλλον της συμφωνίας εξαρτάται από το κατά πόσον υπάρχει ουσιαστική διάθεση για νέα διαπραγμάτευση. Το βάρος αναπόφευκτα πέφτει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία καλείται να δημιουργήσει τον μηχανισμό εκείνο ο οποίος θα μετριάσει τη ζημιά στην ιρανική οικονομία. Οι έως σήμερα προσπάθειες έχουν πέσει στο κενό.

Το Ιράν δεν θα τηρεί πλέον τα όρια που είχαν τεθεί από τη συμφωνία του 2015 σε ό,τι αφορά τον αριθμό των φυγοκεντρωτών που θα χρησιμοποιεί, που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει κανένα όριο στις δυνατότητες εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας, το επίπεδο εμπλουτισμού ή τις πυρηνικές έρευνες. Η Τεχεράνη θα εμπλουτίζει ουράνιο «ανάλογα με τις τεχνικές ανάγκες της», όπως ανακοίνωσε χθες εκπρόσωπος της ιρανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση.

Σε κάθε περίπτωση, το Ιράν θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) του ΟΗΕ, ενώ σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της ιρανικής κυβέρνησης, η Τεχεράνη θα υπαναχωρήσει μόνο εάν η Ουάσιγκτον αρει τις κυρώσεις. 

Αν και είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς τον Αμερικανό πρόεδρο να υπαναχωρεί από την πολιτική της «μέγιστης πίεσης», ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει βέβαιος ότι μπορεί ακόμη να διαπραγματευτεί με το Ιράν μια νέα πυρηνική συμφωνία.

«Έχει πει ότι είναι ανοιχτός. Αν το Ιράν θέλει να αρχίσει να συμπεριφέρεται σαν φυσιολογική χώρα… ασφαλώς, σίγουρα», δήλωσε σήμερα η σύμβουλος του Λευκού Οίκου Κελιάν Κόνγουεϊ, μία ημέρα αφότου το Ιράν ανακοίνωσε την περαιτέρω αποδέσμευσή του από τη διεθνή συμφωνία. Στον απόηχο των έντονων αντιδράσεων που προκάλεσαν οι δηλώσεις του Τραμπ σχετικά με τα πολιτιστικά μνημεία του Ιράν, τα οποία θα μπορούσαν να μπουν στο αμερικανικό στόχαστρο, η Κόνγουεϊ επέμεινε ότι ήταν μόνο ένα ερώτημα.

Δεδομένου ότι οι προσπάθειες της Ε.Ε. να σώσουν τη συμφωνία μετά την απόσυρση των ΗΠΑ δεν έφεραν το πολυπόθητο αποτέλεσμα, εναπόκειται πλέον σε μεμονωμένες εταιρείες εάν θέλουν να εμπορεύονται με το Ιράν διακινδυνεύοντας το βάρος των αμερικανικών κυρώσεων. Έως τώρα ούτε αυτές φαίνονται διατεθειμένες να το κάνουν. Είναι συνεπώς η συμφωνία του 2015 τελειωμένη υπόθεση ή μπορεί να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες της;

Στην πραγματικότητα, υπογραμμίζει ο διπλωματικός συντάκτης Τζόναθαν Μάρκους από το BBC, η JCPOA δεν σχεδιάστηκε για να είναι μια τέλεια συμφωνία, καθώς κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Σκοπός της ήταν να περιορίσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν για μια καθορισμένη περίοδο με έναν σε γενικές γραμμές αποδεκτό από όλες τις πλευρές τρόπο.

Οι μεγάλες δυνάμεις, αν και άκρως δυσαρεστημένες από τις ιρανικές υπαναχωρήσεις από τη συμφωνία, είναι επίσης συγκλονισμένες από την αμφιλεγόμενη απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να δώσει εντολή για τη θανάτωση του Ιρανού εθνικού ήρωα, μία απόφαση που έφερε ξανά τις ΗΠΑ και το Ιράν στο χείλος του πολέμου.

Οι εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και πολλών Eυρωπαίων συμμάχων περιπλέκουν την κατάσταση. Εκτός από τον Ντόναλντ Τραμπ, κανείς άλλος δεν θέλει να κηρύξει τη συμφωνία νεκρή, καθώς κανείς δεν φαίνεται να συμμερίζεται την πεποίθηση του Αμερικανού προέδρου ότι «το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικό όπλο», όπως έγραψε ήμερα ο ίδιος στο Twitter. Και κανείς δεν θέλει να έρθει η ώρα που θα κληθούν ξανά να αποφασίσουν εάν θα ανανεώσουν τις κυρώσεις εις βάρος της Τεχεράνης, εφόσον το Ιράν ανακοινώσει επισήμως την αποχώρησή του από τη συμφωνία.

naftemporiki.gr