Της Μάρως Βακαλοπούλου
mvak@ naftemporiki.gr
Οι 365 έδρες των Τόρις είναι μία δικαίωση για τον Μπόρις Τζόνσον, για την Τερέζα Μέι και για όσους στο Συντηρητικό Κόμμα επαναλάμβαναν όλους αυτούς τους δύσκολους μήνες των επίπονων διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες ότι οι Βρετανοί θέλουν να γίνει σεβαστή η επιλογή τους στο δημοψήφισμα του 2016. Οι 201 έδρες του Εργατικού Κόμματος, το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα από το 1935, είναι ένα ηχηρό μήνυμα για τον Τζέρεμι Κόρμπιν ότι «τα εάν, τα ίσως και τα αλλά» δεν πείθουν τους κουρασμένους Βρετανούς που θέλουν να συνεχίσουν τη ζωή τους. Με καθαρή πλειοψηφία, ο Μπόρις Τζόνσον μπορεί πια να βάλει την προσωπική του σφραγίδα στη βρετανική ιστορία, αρχίζοντας από το Brexit. Το τι είδους Brexit θα επιδιώξει - soft ή hard - χωρίς την ανάγκη πλέον των σκληροπυρηνικών φωνών εντός του Συντηρητικού Κόμματος είναι από μόνο του μία άλλη ιστορία.
Διαψεύδοντας τις προβλέψεις των τελευταίων ημερών ότι μπορεί να μην εξασφαλίσει την πολυπόθητη αυτοδυναμία, ο Μπόρις Τζόνσον κατοχύρωσε τη θέση του στο τιμόνι της Βρετανίας και είναι έτοιμος να την καθοδηγήσει στην πιο κρίσιμη μετάβασή της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έπειτα από μία μακρά περίοδο κρίσης πάνω στην κρίση και ατέρμονης αβεβαιότητας, το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών είναι μία φωτεινή εξαίρεση «σαφήνειας» - γεγονός που σχολιάστηκε ευθύς αμέσως και από τις Βρυξέλλες.
Καθώς οι προβλέψεις για την καθαρή νίκη του Μπόρις Τζόνσον άρχισαν να κάνουν τον γύρο του κόσμου, η στρελίνα βρέθηκε σε ράλι απογείωσης, αποτυπώνοντας τη μεγάλη ανακούφιση για τη σταθεροποίηση της βρετανικής πολιτικής και τη συντεταγμένη έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η «σεισμική δόνηση» – όπως χαρακτηρίζουν τα βρετανικά και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης το εκλογικό αποτέλεσμα – αναμένεται να αλλάξει τις ισορροπίες στο βρετανικό κοινοβούλιο. Σε κάθε περίπτωση, ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε το στοίχημα ποντάροντας στις πρόωρες εκλογές και ρίχνοντας ξανά το μπαλάκι του Brexit στους ψηφοφόρους.
Ο Τζέρεμι Κόρμπιν πάλι έπαιξε το χαρτί του δημοκρατικού σοσιαλισμού και έχασε. Έδωσε πολλές, περίπλοκες και μακροπρόθεσμες υποσχέσεις, αυτοανακηρύχτηκε προστάτης του λατρεμένου Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS), ορματίστηκε μαζικές εθνικοποίησεις, όμως οι Βρετανοί προτίμησαν προφανώς το πιο απλό προεκλογικό μήνυμα του Μπόρις Τζόνσον - «ας τελειώνουμε με το Brexit».
Ενθουσιασμός δεν υπήρξε για κανέναν από τους δύο. Εκ του αποτελέσματος κρίνοντας ωστόσο, ο Μπόρις Τζόνσον πρωτοστάτησε σε μία πιο προσεκτική προεκλογική εκστρατεία, μακριά από συνεντεύξεις που θα μπορούσαν να εκθέσουν τον επικίνδυνο αυθορμητισμό του. Δύο φορές εκλεγμένος δήμαρχος του Λονδίνου, ο Τζόνσον φαίνεται πως όντως ασκεί μία ανεξηγητη γοητεία στους Βρετανούς κι ας υπήρχε διάχυτη η αντίληψη ότι είναι ο πρωθυπουργός που λατρεύουν να μισούν.
Η αυριανή μέρα βέβαια δεν είναι μόνο περίπατος για τον Τζόνσον. Οι Εργατικοί μπορεί να υπέστησαν μία βαριά ήττα, το μετριοπαθές κέντρο επίσης – αναγκάζοντας και τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες σε αναζήτηση νέου ηγέτη - η νύχτα όμως ήταν μεγάλη και για το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP). Ενδυναμωμένο στο βρετανικό κοινοβούλιο, το SNP και η ηγέτιδά του Νικολα Στέρτζον τόνισε σε όλους τους τόνους ότι «ο Μπόρις Τζόνσον μπορεί να έχει εντολή να βγάλει την Αγγλία εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά όχι τη Σκωτία». Μολονότι λοιπόν ο σκόπελος του δεύτερου δημοψηφίσματος για το Brexit ξεπεράστηκε, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Τζόνσον σήμερα, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ξεπεράστηκε ο κίνδυνος ενός νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.
Αυτός, όπως και η Βόρεια Ιρλανδία την οποία μπορεί κρατήσει πιο κοντά στην Ε.Ε., είναι ένας καλός λόγος για τον Βρετανό πρωθυπουργό να επαναπροδιορίσει τις γραμμές του και σταδιακά να κάνει στροφή 180 μοιρών προς ένα πιο ήπιο Brexit, επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές. Το soft Brexit μπορεί σιγά σιγά να πάρει τη μορφή του λεγόμενου Brino (Brexit in name only, δηλαδή Brexit μόνο κατ’ όνομα), σχολίαζε πριν από έναν μήνα ο Σάιμον Κούπερ στους «Financial Times».
Το 2020, όταν οι εμπορικές φαντασιώσεις συγκρουστούν με την πραγματικότητα, το Brino ίσως είναι η νέα πραγματικότητα: η Βρετανία θα αποχωρήσει από την Ε.Ε., θα παραμείνει όμως στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση και θα συνεχίσει να πληρώνει το μερίδιό της στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό – έως ότου και εφόσον υπάρξει ένα ωφέλιμο Brexit. Κάπως έτσι, θα είναι όλοι ευχαριστημένοι. Ο Τζόνσον θα μπορεί να καυχιέται ότι έφερε εις πέρας ένα ανώδυνο Brexit και οι Βρετανοί ότι υλοποιήθηκε η υπόσχεση που τους δόθηκε το 2016.
