Του Γιάννη Καμπουράκη
[email protected]
Δύο σενάρια εξετάζει η Αθήνα, αναφορικά με τα επόμενα βήματα της Άγκυρας, ενώ όσο προχωρούν οι μέρες εδραιώνεται η πεποίθηση στην ελληνική κυβέρνηση και την ελληνική διπλωματία ότι δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στη στήριξη των ΗΠΑ και της Ε.Ε.
Το πρώτο σενάριο αφορά στον υπολογισμό ότι η Τουρκία επιχειρεί να δημιουργήσει πολιτικό τετελεσμένο, μία ακόμα de facto κατάσταση δηλαδή, με τη συμφωνία Άγκυρας – Τρίπολης για την μεταξύ τους ΑΟΖ που ναι μεν παράγει μηδενικό νομικό αποτέλεσμα, αλλά εκείνη το «κρατά» για να το αξιοποιήσει στο μέλλον, όταν θεωρήσει πως υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες.
Το δεύτερο σενάριο αφορά στην εκτίμηση ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί άμεσα τη συμφωνία με τη Λιβύη για την μεταξύ τους ΑΟΖ αλλά και τη δεύτερη συμφωνία ανάμεσα στην Άγκυρα και την Τρίπολη που αφορά στη συνεργασία των δύο χωρών στην άμυνα. Δηλαδή, να επιχειρήσει να στείλει πλοίο για έρευνες, συνοδεία πλοίων του πολεμικού της ναυτικού. Ο υφυπουργός Εξωτερικών Γ. Κουμουτσάκος είπε χθες στον ΣΚΑΪ ότι η Αθήνα προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο Τουρκία και Λιβύη να ενεργοποιήσουν τη δεύτερη συμφωνία. Σημείωσε επί λέξει ότι «θα ήταν ένα αρνητικό σενάριο που πρέπει να το προλάβουμε».
«Κατά πόσο η Τουρκία έχει σκεφτεί καλά να βρεθεί σε μια περιοχή που γεωγραφικά δεν την εξυπηρετεί -αν φτάσουμε σε ένα πολύ κακό σενάριο κλιμάκωσης είναι δικό της θέμα- αλλά εδώ υπάρχει μια δυσκολία αντίδρασης όσον αφορά το τί θα κάνουμε σε αυτό το σενάριο που δεν είναι όμως το πιθανότερο. Οι λεονταρισμοί εδώ δεν ωφελούν αλλά ένα πολύ συγκεκριμένο μήνυμα για το είδος της αντίδρασης θα πρέπει να σταλεί μέσω αρμόδιων διαύλων επικοινωνίας» σημείωσε χθες στον ΣΚΑΪ ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος, ενώ κρίσιμος παραμένει ο ρόλος της κυβέρνησης της Λιβύης για την εφαρμογή ή τη μη εφαρμογή της συμφωνίας Άγκυρας – Τρίπολης, για την μεταξύ τους ΑΟΖ.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προχώρησε σήμερα στην απέλαση του Λίβυου πρέσβη, όπως είχε προειδοποιήσει η Αθήνα σε περίπτωση που δεν γνωστοποιούσε το κείμενο του μνημονίου της χώρας του με την Τουρκία. Το μνημόνιο έφτασε στην Αθήνα, αλλά όχι από το Λίβυο πρέσβη.
Παράλληλα, χθες βράδυ μετά την έγκριση της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης με μεγάλη πλειοψηφία από την τουρκική εθνοσυνέλευση, αργά το βράδυ και η κυβέρνηση της Λιβύης ενέκρινε το μνημόνιο με την Άγκυρα. Την έγκριση έδωσε το Προεδρικό Συμβούλιο της Εθνικής Κυβέρνησης της Λιβύης του Φαγέζ αλ Σαράζ, την οποία στηρίζει ο Ερντογάν. Ωστόσο η συμφωνία δεν κατατέθηκε στη Βουλή της Λιβύης, καθώς το σώμα αυτό ελέγχεται από τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, που θέλει να αναλάβει την εξουσία σε όλη τη χώρα.
Σε δηλώσεις του, ωστόσο, ο Ερντογάν σημείωσε, ανάμεσα σε άλλα, ότι η Τουρκία θα προχωρήσει στην εφαρμογή της συμφωνίας «εφόσον μπορέσει να σταθεί η νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης», ενώ οι Τούρκοι διαρρέουν από χθες ότι θα καταθέσουν στον ΟΗΕ τις συντεταγμένες και ισχυρίζονται πως δεν απαιτείται η έγκριση της συμφωνίας από το κοινοβούλιο της Λιβύης, ενώ γνωρίζουν πολύ καλά ότι απαιτείται.
Στους κόλπους της κυβέρνησης, υπάρχει η γνωστή διάσταση απόψεων ανάμεσα στους διπλωματικούς και τους στρατιωτικούς, για την αντιμετώπιση της κατάστασης και τα επόμενα βήματα στο σε στενό αλλά και ευρύ χρονοδιάγραμμα. «Ήμασταν πάντα πολύ διστακτικοί στο να αρχίσουμε να ανακοινώνουμε συντεταγμένες γιατί αυτό θα οδηγούσε σε κλιμάκωση, αμφισβητήσεις από την άλλη πλευρά και θα μας έβαζε σε φαύλο κύκλο όπου κανείς δεν θα έβγαινε κερδισμένος» είπε επ΄ αυτού ο κ. Ντόκος και πρόσθεσε ότι «ορίσαμε με το νόμο Μανιάτη ποια είναι τα ελληνικά όρια έναντι στη Λιβύη και με βάση αυτόν τον χάρτη και με αυτή τη προσωρινή τη χάραξη, λέγοντας ότι η μέση γραμμή μέχρι να υπάρξει μία διευθέτηση του ζητήματος με διαπραγματεύσεις, και με αυτή τη λογική, δώσαμε και την εκμετάλλευση οικοπέδων σε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες».
«Δεν είναι «no man’s land η ελληνική υφαλοκρηπίδα, αντιθέτως έχει καταγραφεί και έχουν δοθεί οικόπεδα προς εκμετάλλευση σε συγκεκριμένο μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας» σημείωσε από την πλευρά του ο κ. Κουμουτσάκος. Στην ίδια εκπομπή, στην εκπομπή «Αποτύπωμα» παρενέβην ο Τούρκος πρέσβης στην Ελλάδα Μπαράκ Οζουγκερκίν, ο οποίος αρχικά εμφάνισε την επίμαχη συμφωνία ως απάντηση στην περιθωριοποίηση της Άγκυρας από τις υπόλοιπες δυνάμεις της περιοχής και τις έρευνες της Κυπριακής δημοκρατίας για υδρογονάνθρακες, αλλά προς το τέλος, φαίνεται να άνοιξε πεδίο ελληνοτουρκικού διαλόγου, λέγοντας: «Όλο αυτό τον καιρό λέμε ‘’για καθίστε, δεν μπορείτε να αγνοείτε τη μεγαλύτερη ακτογραμμή της Ανατολικής Μεσογείου’’. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να έχουμε μια ήρεμη κατάσταση και να συζητάμε μεταξύ μας».
Η Αθήνα υπολογίζει ότι σε περίπτωση κρίσης δεν έχουμε τη βεβαιότητα της δραστικής στήριξης των ΗΠΑ, οι οποίες εισέρχονται σε μία μακρά και τοξική προεκλογική περίοδο. Ο πρώην πρέσβης στην Αθήνα και Δημοκρατικός Νίκολας Μπερνς είχε δηλώσει πρόσφατα ότι η Αθήνα δεν πρέπει να περιμένει παρέμβαση Τραμπ, ανάλογη με εκείνης στα Ιμια, σε ένα πιθανό, νέο επεισόδιο στο Αιγαίο ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία.
Ταυτόχρονα, η Άγκυρα και προσωπικά ο Ερντογάν δείχνουν με κάθε ευκαιρία ότι δεν υπολογίζουν πολιτικά και αμυντικά τις προειδοποιήσεις της ΕΕ ή χωρών όπως η Γαλλία που θέλουν να παίξουν έναν πιο ενεργό ρόλο στην περιοχή, στηρίζοντας την Ελλάδα., ενώ η αντιπαράθεση Μέρκελ – Μακρόν επηρεάζει όχι θετικά για την Ελλάδα τη στάση της Γερμανίας. Επιπλέον δυνάμεις με συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή όπως για παράδειγμα η Ρωσία και το Ισραήλ, δεν θεωρείται ότι θα επιχειρήσουν να σταματήσουν την Τουρκία αν επιχειρήσει να κάνει πράξη τις απειλές της στο Αιγαίο,
Σε αυτό το τοπίο, το διπλωματικό γραφείο του Έλληνα πρωθυπουργού και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προετοιμάζουν τη συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσινγκτον στις 7 Ιανουαρίου και το ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί ακόμα είναι αν ο Έλληνας πρωθυπουργός θα πρέπει να περιμένει δραστική παρέμβαση υπέρ της Ελλάδας από τον βαλλόμενο Αμερικανό πρόεδρο που αντιμετωπίζει και την παραπομπή του στη Δικαιοσύνη ή να κρατά «μικρό καλάθι».
