Από την έντυπη έκδοση
Στην Έφη Τριήρη
[email protected]
Ένας παλαιός, αλλά γνώριμος φόβος, κάνει την επίσκεψή του στις αναδυόμενες αγορές του πλανήτη: αυτός της μετάδοσης κινδύνων ή κρίσεων.
Ήταν κάτι που βίωσε ενδελεχώς ο αναδυόμενος κόσμος τη δεκαετία του 1990 με τις κρίσεις της Ρωσίας και των ασιατικών «τίγρεων». Το θέμα όμως τώρα είναι ότι ο «μεταδοτικός ιός» δεν συνιστά πρωτογενές φαινόμενο των χρηματοοικονομικών αγορών.
Αντιθέτως, προέρχεται από τις κοινωνικές μάζες - που καταγγέλλουν την ανισότητα και απαιτούν μεταρρυθμίσεις- και μεταδίδεται μέσω λαϊκών διαδηλώσεων και κινητοποιήσεων σε διάφορες περιοχές της Λατινικής Αμερικής, με τελικό αποδέκτη τους επενδυτές. Αρχίζει δηλαδή από τους δρόμους, αλλά καταλήγει στις αγορές. Και αυτό φαίνεται τελικά να «πονά» περισσότερο και να έχει μεγαλύτερη απήχηση.
Οι ταραχές άρχισαν στις αρχές Νοεμβρίου από τη Βραζιλία, όταν ο ακροδεξιός πρόεδρος της χώρας Ζαΐχ Μπολσονάρου πώλησε κάποια πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσματα της χώρας του που βρίσκονταν υπό την κυριότητα του Δημοσίου. Εργατικά συνδικάτα από τον χώρο της ενέργειας κατήγγειλαν ότι πρόκειται για ξεπούλημα σε πολυεθνικές. Η κοινωνική αναταραχή έδωσε στους επενδυτές τη δικαιολογία που χρειάζονταν για να ρευστοποιήσουν το ρεάλ, το οποίο την ημέρα της δημοπρασίας γνώρισε τη μεγαλύτερη πτώση έναντι του δολαρίου σε διάστημα πολλών μηνών, στέλνοντας ριπές στις περισσότερες αναδυόμενες αγορές.
Την ίδια στιγμή, στη Χιλή εξαπλώνεται από τα τέλη Οκτωβρίου ένα δίχως προηγούμενο λαϊκό κίνημα αμφισβήτησης, ενώ στη Βολιβία η κοινωνική αναστάτωση εντείνεται ολοένα και περισσότερο. Αντίστοιχη εικόνα, με κοινωνική και πολιτική ένταση και σε άλλες χώρες, Εκουαδόρ, Περού, Βραζιλία και Κεντρική Αμερική, και φυσικά δεν μπορεί να μην αναφερθεί και η Βενεζουέλα που βρίσκεται εδώ και καιρό σε κρίση. Αυτομάτως, οι τοπικές αγορές γνώρισαν μαζικές ρευστοποιήσεις, με τα νομίσματά τους να καταγράφουν ελεύθερη πτώση. Το νόμισμα της Χιλής, της Κολομβίας και της Βραζιλίας κατατάσσονται ως τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών με τη χειρότερη επίδοση στη διάρκεια του Νοεμβρίου.
Βεβαίως, η κάθε χώρα έχει τα δικά της προβλήματα. Όμως, οι κινητοποιήσεις έχουν έναν κοινό παρονομαστή, να ασκήσουν πιέσεις στους διαμορφωτές πολιτικής, να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στην κοινωνία, να αντιληφθούν τα οδυνηρά αποτελέσματα των χρόνιων πολιτικών λιτότητας και ταυτόχρονα την ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη. Οι λαϊκές μάζες έχουν σήμερα μεγαλύτερη επίγνωση απ’ ό,τι στο παρελθόν και πολύ μικρότερη ανοχή απέναντι στην κοινωνική ανισότητα και στη συσσώρευση του πλούτου. Το ζήτημα είναι εάν οι διαμορφωτές πολιτικής σε όλες αυτές τις έκρυθμες αναδυόμενες χώρες του πλανήτη έχουν λάβει το μήνυμα και θέλουν να αλλάξουν την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων.
