Το περασμένο έτος οι δασικές πυρκαγιές κατέστρεψαν περίπου 178.000 εκτάρια (ha) δασών και εκτάσεων γης στην Ε.Ε. Παρόλο που ο αριθμός αυτός είναι μικρότερος από το ένα έκτο των εκτάσεων που κάηκαν το 2017 και χαμηλότερος από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, περισσότερες χώρες από ποτέ άλλοτε επλήγησαν από πυρκαγιές μεγάλης έκτασης, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του 2018 για τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, την οποία δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Τα δάση παίζουν ζωτικό ρόλο στο πλαίσιο των προσπαθειών μας να αντιμετωπίσουμε την κλιματική και οικολογική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Είναι οι πνεύμονές μας και το σύστημα υποστήριξης της ζωής, καθώς φιλοξενούν το 80 % της βιοποικιλότητας της Γης. Όμως σήμερα απειλούνται σοβαρότερα από ποτέ άλλοτε. Κάθε ώρα, χάνονται εκτάσεις που η έκτασή τους είναι ίση με 800 γήπεδα ποδοσφαίρου και σε όλο τον κόσμο μαίνονται καταστροφικές πυρκαγιές. Όπως αποδείξαμε με την πρόσφατη δράση μας για την αποψίλωση των δασών, η ΕΕ είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τις χώρες εταίρους για την προστασία των δασών στην ΕΕ και σε ολόκληρο τον κόσμο, επενδύοντας στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών», δήλωσε η κ. Καρμένου Βέλα, Επίτροπος Περιβάλλοντος.

«Οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή αυξάνουν τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών παγκοσμίως. Πρέπει να ανταποκριθούμε και να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να καταστήσουμε τα δάση μας ανθεκτικότερα στο θερμότερο και ξηρότερο κλίμα. Τα στοιχεία που παρέχει το Κοινό Κέντρο Ερευνών μας επιτρέπουν να επικεντρωθούμε στους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, βοηθώντας μας να προστατεύσουμε τα δάση μας, που είναι το κλειδί για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της ποιότητας ζωής των πολιτών», προσθέτει ο κ. Τίμπορ Νάβρατσιτς, Επίτροπος Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού και αρμόδιος για το Κοινό Κέντρο Ερευνών.

Κύρια πορίσματα

Οι περισσότερες πυρκαγιές έκτασης 30 εκταρίων και άνω καταγράφηκαν το περασμένο έτος από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές στην Ιταλία (147 πυρκαγιές σε 14.649 εκτάρια), την Ισπανία (104 πυρκαγιές σε 12.793 εκτάρια), την Πορτογαλία (86 πυρκαγιές σε 37.357 εκτάρια), το Ηνωμένο Βασίλειο (79 πυρκαγιές σε 18.032 εκτάρια) και τη Σουηδία (74 πυρκαγιές σε 21.605 εκτάρια).

1. Η Σουηδία έζησε τη χειρότερη περίοδο καταγεγραμμένων δασικών πυρκαγιών στην ιστορία της. Η συνολική καμένη έκταση που καταγράφηκε στη Σουηδία υπερέβη τα 21.605 εκτάρια και ήταν η δεύτερη υψηλότερη στην Ε.Ε., κατάταξη ασυνήθιστη για μια βόρεια χώρα. Παρόλο που η Πορτογαλία ήταν και πάλι η χώρα με τις μεγαλύτερες καμένες εκτάσεις, το σύνολό τους αντιστοιχούσε σε μικρό μόνο κλάσμα των εκτάσεων που κάηκαν το 2017 και ήταν ένα από τα χαμηλότερα που καταγράφηκαν τα τελευταία 10 χρόνια.

2. Περίπου 50.000 εκτάρια ευάλωτων οικοσυστημάτων του δικτύου Natura 2000, που φιλοξενούν πολλά είδη φυτών και ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση, χάθηκαν στις πυρκαγιές· ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 36 % του συνόλου των εκτάσεων που κάηκαν το 2018.

3. Παρά το γεγονός ότι, σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, το σύνολο των εκτάσεων που κάηκαν ήταν μικρότερο, εξακολούθησαν να σημειώνονται υψηλότερες από τον μέσο όρο θερμοκρασίες στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη κατά το μεγαλύτερο μέρος του καλοκαιριού. Το γεγονός αυτό δημιούργησε συνθήκες που ευνόησαν την ανάφλεξη και τη διάδοση των δασικών πυρκαγιών, προκαλώντας υψηλές οικονομικές και περιβαλλοντικές ζημίες.

Το 2018 ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ε.Ε. ενεργοποιήθηκε πέντε φορές για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη: στη Σουηδία, την Ελλάδα, τη Λετονία και την Πορτογαλία. Συνολικά, το καλοκαίρι κινητοποιήθηκαν 15 αεροσκάφη, έξι ελικόπτερα και πάνω από 400 πυροσβέστες και η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδότησε μεταφορικό κόστος που ανήλθε σε 1,6 εκατ. ευρώ για την κινητοποίηση στήριξης προς τις πληγείσες χώρες. Επιπλέον, κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών καταρτίστηκαν περισσότεροι από 139 δορυφορικοί χάρτες Copernicus για δασικές πυρκαγιές. Επιπλέον, η Ε.Ε. απέστειλε στην Πορτογαλία εμπειρογνώμονες για τις δασικές πυρκαγιές από όλη την Ε.Ε., σε μια αποστολή πρόληψης και ετοιμότητας, ώστε να ενισχυθεί η ικανότητα της χώρας ως προς την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.

Τον Μάρτιο του 2019, η Ε.Ε. αναβάθμισε τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ε.Ε. και δρομολόγησε το rescEU με σκοπό τη βελτίωση της προστασίας των πολιτών από καταστροφές και τη διαχείριση των αναδυόμενων κινδύνων στην Ευρώπη και εκτός αυτής. Το καλοκαίρι του 2019, η Ε.Ε. δημιούργησε μεταβατικό στόλο πυροσβεστικών αεροσκαφών ο οποίος αναπτύχθηκε ήδη δύο φορές με σκοπό την κατάσβεση δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα και τον Λίβανο. Επιπλέον, τον Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε, σε ανακοίνωσή της, την ενίσχυση της δράσης της ΕΕ ως προς την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών, και δεσμεύτηκε να αναλάβει περαιτέρω δράση, μεταξύ άλλων αναπτύσσοντας το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές ως εργαλείο για την παρακολούθηση των δασικών πυρκαγιών σε παγκόσμια κλίμακα.

Στην ετήσια έκθεση του 2018 για τις δασικές πυρκαγιές σημειώνεται επίσης ότι το 2019 η περίοδος πυρόσβεσης ξεκίνησε νωρίς, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και των συνθηκών ξηρασίας και ανέμων. Ήδη έως τον φετινό Μάρτιο, ο αριθμός των πυρκαγιών ήταν υψηλότερος από τον ετήσιο μέσο όρο για την τελευταία δεκαετία, με πολυάριθμες πυρκαγιές σε ορεινές περιοχές και κρίσιμες πυρκαγιές στο δέλτα του Δούναβη.

Ιστορικό

Η έκθεση με τίτλο «Πυρκαγιές δασών στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, 2018», που καταρτίστηκε από το Κοινό Κέντρο Ερευνών, την εσωτερική υπηρεσία επιστήμης και γνώσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρέχει λεπτομερή ανάλυση των δασικών πυρκαγιών το 2018, συμπεριλαμβανομένων ειδικών ανά χώρα εκθέσεων. Η έκθεση περιέχει δεδομένα που προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές του Copernicus, καθώς και δεδομένα από 33 κράτη μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις δασικές πυρκαγιές.