Της Μάρως Βακαλοπούλου
[email protected]

Με μία νίκη – επί του νομοσχεδίου – και μία ήττα – επί του χρονοδιαγράμματος του νομοσχεδίου - η Βρετανία και το Brexit βρίσκεται στο ίδιο ακριβώς σημείο που βρισκόταν τον περασμένο Μάρτιο: σε αδιέξοδο. Περίπου έξι μήνες μετά, με νέο πρωθυπουργό και νέα συμφωνία αποχώρησης, η οποία πήρε μεν το πράσινο φως από το βρετανικό κοινοβούλιο για πρώτη φορά, αλλά δεν πρόκειται να ψηφιστεί με τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος, η Βρετανία είναι έτοιμη ξανά για αναβολή του Brexit. Το ερώτημα αυτή τη φορά είναι έως πότε. Η απάντηση αναμένεται από τις Βρυξέλλες, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ανακατέψει ξανά την πολιτική τράπουλα στο Λονδίνο.  

Τα «καλά νέα» για τον Τζόνσον

Τα καλά νέα για τον Βρετανό πρωθυπουργό είναι ότι πιστώνεται μία νίκη. Έπειτα από τρία «όχι» στη συμφωνία αποχώρησης που διαπραγματεύτηκε η Τερέζα Μέι με τις Βρυξέλλες και ένα ακόμη – το περασμένο Σάββατο - στη συμφωνία που διαπραγματεύτηκε ο Μπόρις Τζόνσον, οι Βρετανοί βουλευτές είπαν αν μη τι άλλο ένα «ναι» σε κάποιο σχέδιο αποχώρησης. Μεταξύ αυτών που στήριξαν τη δεύτερη ανάγνωση του Νομοσχεδίου για τη Συμφωνία Αποχώρησης (Withdrawal Agreement Bill, ή WAB εν συντομία), περιλαμβάνονται 19 βουλευτές του αντίπαλου στρατοπέδου των Εργατικών. Πρόκειται ασφαλώς για βουλευτές οι οποίοι θέλουν να δουν τη Βρετανία να αποχωρεί συντεταγμένα από την Ε.Ε., εξ ου και μόνον πέντε από αυτούς ψήφισαν το χρονοδιάγραμμα του νομοσχεδίου.

Τα «άσχημα νέα»

Τα άσχημα νέα για τον Βρετανό πρωθυπουργό είναι πως το fast track νομοσχέδιο στο οποίο ήλπιζε δεν πέρασε στη Βουλή των Κοινοτήτων. Αμέσως μετά το «ναι» στη δεύτερη ανάγνωση στο λεγόμενο WAB, οι Βρετανοί βουλευτές είπαν «όχι» στο χρονοδιάγραμμα - πρόκειται για μία διαδικασία που χρονολογείται στη Βρετανία από το 1993, έπειτα από ατέρμονους διαλόγους επί της Συνθήκης του Μάαστριχτ.

Κρίσιμο ρόλο στη χθεσινή ψηφοφορία έπαιξαν αφενός οι 19 βουλευτές του Εργατικού Κόμματος, οι αντάρτες πρωην Τόρις οι οποίοι διεγράφησαν από το κόμμα τον περασμένο μήνα και το DUP, το μικρό ενωτικό κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας. Από τους πρώην Τόρις, εννέα ψήφισαν κατά του χρονοδιαγράμματος, μεταξύ των οποίων και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ, ο οποίος όπως σχολιάζει η «Guardian» διαχωρίζει πλέον ξακάθαρα τη θέση του από το Συντηρητικό Κόμμα. «Όχι» ψήφισαν και στις δύο ψηφοφορίες και οι 10 βουλευτές του DUP, τιμωρώντας με αυτόν τον τρόπο τον πρώην σύμμαχό τους Τζόνσον για τις υποχωρήσεις που έκανε στις Βρυξέλλες σχετικά με τα ιρλανδικά σύνορα.

Και τώρα;

Το «what next» δημιουργεί μία διάχυτη γκρίνια στις Βρυξέλλες. Αρκετοί είναι εκείνοι που αρνούνται ότι η μπάλα είναι στο δικό τους γήπεδο, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι έκαναν ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν και πως σε κάθε περίπτωση, η ευθύνη για την επόμενη μέρα βαραίνει αποκλειστικά τους Βρετανούς. Ακόμη και αν επί της ουσίας η κατάσταση είναι όντως αυτή, η απάντηση των Βρυξελλών στο αίτημα της αναβολής του Brexit, και κυρίως εάν αυτή θα είναι μακρά ή πιο σύντομη, θα κρίνει ενδεχομένως το πολιτικό μέλλον της Βρετανίας.

Πιο συγκεκριμένα όμως. Μετά τις χθεσινές ψηφοφορίες, ο Μπόρις Τζόνσον δήλωσε πως η κυβέρνηση «παγώνει» τη συμφωνία έως ότου η Ε.Ε. αποφασίσει για την αναβολή. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ από την πλευρά του δήλωσε λίγο - πολύ ότι η αναβολή είναι αναπόφευκτη. Για την Ε.Ε. η αναβολή ή η παράταση ισοδυναμεί με «flextension», όπερ σημαίνει ότι μπορεί να τερματιστεί ανά πάσα στιγμή – εν προκειμένω όταν η συμφωνία επικυρωθεί από τη βρετανική βουλή.

Εφόσον όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνήσουν στον χρόνο της παράτασης, η απόφασή τους μπορεί πλέον να κοινοποιηθεί γραπτώς στο Λονδίνο. Το ζήτημα είναι πως κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία, δεν είναι διατεθειμένες να αφήσουν τους Βρετανούς βουλευτές να χαλαρώσουν. Για τον λόγο αυτό προσανατολίζονται προς μία σύντομη «τεχνική» αναβολή του Brexit, η οποία θα διαρκέσει «λίγες ημέρες», μέχρι να ολοκληρωθεί η κοινοβουλευτική διαδικασία, όπως διεμήνυσε χθες η Γαλλίδα υπουργός Ευρωπαϊκών υποθέσεων Ορελί ντε Μονσαλέν.

Μεγάλη αναβολή του Brexit – Πρόωρη προσφυγή στις κάλπες

Οι Ευρωπάιοι ηγέτες γνωρίζουν πλέον πολύ καλά πως ο χρόνος της παράτασης που θα δώσουν θα εξεταστεί μέσα από πολιτικό πρίσμα στη διχασμένη – λόγω Brexit – Βρετανία, επισημαίνει η ανταποκρίτρια του BBC στις Βρυξέλλες Κάτια Άντλερ.

Μία σύντομη αναβολή μπορεί να εκληφθεί από τους Remainers και σε όσους τρέφουν ελπίδες για ένα δεύτερο δημοψήφισμα ότι η Ε.Ε. πετάει τη Βρετανία στον δρόμο. Μία μεγάλη αναβολή πάλι δεν θα αρέσει στους Brexiteers, οι οποίοι πιθανότατα θα δουν πίσω από αυτήν μία προσπάθεια της Ε.Ε. να κρατήσει δέσμιά της τη Βρετανία.

Προκειμένου να κρατήσουν τις αποστάσεις τους, αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες προτιμούν την ασφαλή οδό, να αποδεχτούν δηλαδή το αίτημα για τρίμηνη αναβολή έως τις 31 Ιανουαρίου του 2020. Είναι αρκετός αυτός ο χρόνος για να επικυρωθεί η συμφωνία και να αποφευθχεί το no deal Brexit;

Στον κόσμο του βρετανικού κοινοβουλίου κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια. Το βέβαιο είναι ότι έως τις 31 Ιανουαρίου, υπάρχει άπλετος χρόνος για τη διεξαγωγή εκλογών. Αυτή άλλωστε είναι και η πρόθεση του Μπόρις Τζόνσον, να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές πριν από τα Χριστούγεννα. Από την ημέρα που θα τις προκηρύξει, πρέπει να μεσολαβήσουν πέντε εβδομάδες. Χρονικά, η δυνατότητα υπάρχει.  

Θεωρητικά, το σενάριο των πρόωρων εκλογών θα μπορούσε να στηρίξει πλέον και ο Τζέρεμι Κόρμπιν, δεδομένου ότι έχει απομακρυνθεί πια ο κίνδυνος του no deal. Ο Τζόνσον πάλι πιθανότατα θα θελήσει να εξαργυρώσει το χθεσινό «ναι» στη συμφωνία του με 30 επιπλέον ψήφους, με την ελπίδα ότι θα είναι εκείνος που θα γραφτεί στην ιστορία ως ο πρωθυπουργός που έφερε εις πέρας την επικίνδυνη αποστολή του Brexit.