Από την έντυπη έκδοση
Του Χρήστου Α. Ιωάννου*
Ο Χρήστος Α. Ιωάννου, διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ.
Από τι εξαρτάται η ευημερία της ελληνικής κοινωνίας; Από την ανάπτυξη της οικονομίας της. Από τι εξαρτάται η ανάπτυξη της οικονομίας της; Από την εγχώρια παραγωγή και την εγχώρια παραγωγική εργασία. Από το εάν οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι δημιουργούν προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας τα οποία ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και στις ανάγκες της σημερινής πραγματικότητας και γι’ αυτό μπορούν να πωληθούν στις διεθνείς αγορές - είναι δηλαδή διεθνώς εμπορεύσιμα.
Για να πετύχει όμως μία χώρα όπως η Ελλάδα, να είναι παραγωγικά αυτοδύναμη και να συμμετέχει στις διεθνείς αγορές, απαιτείται (εκτός από τις συνθήκες οικονομικής ισορροπίας στο εσωτερικό της, οι οποίες αναζητούνται) ο παραγωγικός μετασχηματισμός της: η ραγδαία ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής τεχνολογικής αιχμής, άνω του μέσου όρου και στα όρια της σύγχρονης αιχμής.
Απαιτείται γι’ αυτό δημιουργικότητα στο πνευματικό επίπεδο. Δυνατότητα δημιουργίας νέων ιδεών που θα γίνουν νέα προϊόντα, νέες υπηρεσίες, νέοι τρόποι οργάνωσης της παραγωγής, της εργασίας, τελικά μια νέα αντίληψη του σύγχρονου και του ελληνικού κόσμου. Κι αυτό με τη σειρά του απαιτεί δύο πράγματα:
Πρώτον, σύγχρονες και βαθιές γνώσεις επιστημονικές και τεχνικές, και εργασιακές ικανότητες/δεξιότητες που (πρέπει να) δίνει η εκπαίδευση.
Δεύτερον, δημιουργική, ενεργητική και αισιόδοξη αντιμετώπιση του κόσμου και της πραγματικότητας από την πλευρά των επιχειρηματιών και των εργαζομένων. Κάτι που (πρέπει να) δίνει η Παιδεία και ο πολιτισμός.
Διότι στην πραγματικότητα η ανάπτυξη είναι ένας τελείως διαφορετικός τρόπος ζωής από τη μιζέρια και τη μικρόνοια των τελευταίων δεκαετιών και, κυρίως, των τελευταίων ετών. Μόνον έχοντας ανταγωνιστική εγχώρια βιομηχανική παραγωγή, και ευρύτερα εμπορευσίμων προϊόντων και υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, έχεις βιώσιμη οικονομική μεγέθυνση και βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική.
Ως χώρα και ως κοινωνία οφείλουμε να ασχοληθούμε περισσότερο με την παραγωγή μας και τη διεύρυνσή της. Να διατηρήσουμε, ενισχύσουμε, πολλαπλασιάσουμε τις γραμμές παραγωγής που διαθέτει η χώρα και η κοινωνία μας, επενδύοντας σε αυτές που υπάρχουν, αλλά και σε νέες. Στρεφόμενοι και στην ψηφιακοποίηση, την κυκλική οικονομία, την καθαρή ενέργεια. Μία από τις πλείστες προϋποθέσεις για να βαδίσουμε εγκαίρως προς τα εκεί είναι να προσανατολίσουμε αναλόγως και την εγχώρια έρευνα. Τα Βιομηχανικά Διδακτορικά είναι ένα μέσο για να γίνει αυτό εφικτό. Για να συνδεθεί η έρευνα με την εξεύρεση επιστημονικά τεκμηριωμένων, πρωτότυπων, λύσεων σε συγκεκριμένα θέματα μιας ή πολλών επιχειρήσεων ή κλάδων. Για τον παραγωγικό μετασχηματισμό τους.
Δεν έχουμε να ξαναανακαλύψουμε τον τροχό. Σήμερα ήδη σε δείγμα 1.000 μεγάλων επιχειρήσεων, το 27% των μεγαλύτερων βιομηχανικών επιχειρήσεων της χώρας διαθέτει τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης. Όμως η περιορισμένη αλληλεπίδραση μεταξύ της ακαδημαϊκής / ερευνητικής και της επιχειρηματικής κοινότητας συντηρεί έναν φαύλο κύκλο χαμηλής ζήτησης για καινοτομική έρευνα εκ μέρους των εγχώριων επιχειρήσεων και αντίστοιχα περιορισμένης παραγωγής εφαρμοσμένης έρευνας από τα ελληνικά ΑΕΙ.
Αντί άλλων ας σταθούμε σε σύγκριση ανάμεσα στη Δανία (του Βορρά) και στη «Δανεία» (του Νότου).
Η «στρατηγική της Δανίας στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης» πριν από 15 χρόνια (2006) όριζε ότι το 90% των νέων διδακτορικών φοιτητών θα κατευθύνεται σε επιστημονικά πεδία συναφή με την κλαδική διάρθρωση της εγχώριας οικονομίας (φυσικές και θετικές επιστήμες, τεχνολογία, ιατροφαρμακευτική κ.λπ.). Και αυτό αφορούσε, έκτοτε, τους ετησίως αποφοιτούντες 1.500 διδάκτορες. Περιελάμβανε δε σαφές και πλήρες πλαίσιο για Βιομηχανικά Διδακτορικά.
Στη «Δανεία», την ίδια εποχή ευδοκίμησε, και ευδοκιμεί, η αυταπάτη ότι η ευημερία και η ανάπτυξη μπορούν να βασίζονται, όχι στην ανταγωνιστική παραγωγή και την παραγωγική εργασία, αλλά σε δανεικά, δημόσια και ιδιωτικά, και σε δημόσια ελλείματα. Αυτή η στρατηγική της χρεοκοπίας δεν είχε χώρο για Βιομηχανικά Διδακτορικά. Μόλις πρόσφατα με ιδιωτική πρωτοβουλία και δωρεά (ΙΣΝ) χρηματοδοτήθηκαν τρεις δεκάδες Βιομηχανικά Διδακτορικά υπό την εποπτεία του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.
Το γιατί και το πώς τα Βιομηχανικά Διδακτορικά είναι «ένα σημαντικό βήμα αναβάθμισης της οικονομίας μέσα από τη σύνδεση της εκπαίδευσης και της έρευνας με τις επιχειρήσεις» το αναλύουμε στην ομότιτλη Ειδική Έκθεση του ΣΕΒ, που είναι διαθέσιμη και στο διαδίκτυο.
*Ο Χρήστος Α. Ιωάννου είναι διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ.
