Της Ανθής Αγγελοπούλου
Απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα σχετικά με επίκαιρα θέματα Δημόσιας Υγείας όπως η γρίπη, ο ιός Δυτικού Νείλου, η ιλαρά και οι παιδιατρικές ιογενείς λοιμώξεις από τους πλέον ειδικούς σε θέματα Παθολογίας, Παιδιατρικής, Λοιμώξεων, Μικροβιολογίας, Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, Εντομολογίας καθώς και χρήσιμες συμβουλές ενόψει της χειμερινής περιόδου 2019-2020 επιχείρησαν να δώσουν οι επιστήμονες σε ενημερωτική εκδήλωση που οργάνωσε το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), στο Αμφιθέατρο «Α. Αργυριάδης» του ιστορικού Κεντρικού του Κτηρίου.
Κεντρικοί ομιλητές ήταν: η Καθηγήτρια Παιδιατρικής ― Λοιµωξιολογίας, Διευθύντρια της Γ’ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, στο Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο ΑΤΤΙΚΟΝ, κ. Β. Παπαευαγγέλου, η οποία ανέπτυξε το θέμα «Η εμβολιαστική κάλυψη στην Ελλάδα και τρόποι ενίσχυσής της», ο Καθηγητής Μικροβιολογίας, Διευθυντής του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής και Αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, κ. Α. Τσακρής, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Εργαστήριο και εμβολιασμοί», ο Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, και Λοιμωξιολόγος του ΕΟΔΥ, κ. Σ. Τσιόδρας, ο οποίος ανάπτυξε το θέμα «Αναδυόμενα νοσήματα που προλαμβάνονται με Εμβολιασμό», ο Καθηγητής Εντατικολογίας του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ, κ. Π. Μυριανθέας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Συνδέοντας τη δημόσια υγεία με τις ΜΕΘ: το παράδειγμα της εποχικής γρίπης», ο Γενικός Ιατρός, Δ/ντής του ΕΣΥ στο Κέντρο Υγείας Βάρης και Γενικός Γραμματέας της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών κ. Ε. Θηραίος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Ο ρόλος των ηλεκτρονικών εφαρμογών υγείας στην υλοποίηση ενός εθνικού προγράμματος εμβολιασμών». Επίσης, ο Καθηγητής της Γεωργικής Ζωολογίας & Εντομολογίας, και πρώην Πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ. Παπαδούλης αναφέρθηκε σχετικά με «Τα έντομα και τα ακάρεα ως διαβιβαστές παθογόνων στον άνθρωπο. Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης». Τέλος, οι επιστημονικοί συνεργάτες του ΕΟΔΥ κ. Ι. Μαγαζιώτου, Παιδίατρος - PHD, MSC - Γραφείο Νοσημάτων που προλαμβάνονται με Εμβολιασμό του ΕΟΔΥ, ανέπτυξε το θέμα «Επιδημιολογικά δεδομένα ιλαράς στη χώρα μας»., η Δ. Περβανίδου, Ιατρός του ΕΟΔΥ, Υπεύθυνη του Γραφείου Νοσημάτων που μεταδίδονται με Διαβιβαστές μίλησε για τον «Ιο του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα: Επιδημιολογικά δεδομένα και δράσεις πρόληψης» και ο Θ. Λύτρας, Επιδημιολόγος - Ιατρός Εργασίας ΕΟΔΥ, ο οποίος παρουσίασε τα Επιδημιολογικά Δεδομένα της Εποχικής Γρίπης.
Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής κ. Μ.-Α. Δημόπουλος στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες και τις δράσεις του ΕΚΠΑ για ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα, όπως τα ζητήματα Υγείας με αφορμή την επιστημονική εκδήλωση για επίκαιρα θέματα υγείας, τονίζοντας την ανάγκη της ενίσχυσης της πρόληψης. Ενώ, συμπλήρωσε ότι κοινή είναι η διαπίστωση ότι τα εμβόλια σώζουν ζωές και ο εμβολιασμός προστατεύει την υγεία σε παιδιά και ενήλικες.
Στα αναδυόμενα νοσήματα που όμως προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό αναφέρθηκε εκτενώς ο κ. Τσιόδρας λέγοντας ότι πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο το οποίο όμως αποτελεί συνεχή πρόκληση για την δημόσια υγεία και απαιτείται ετοιμότητα, επιτήρηση επικοινωνία, ευαισθητοποίηση και φυσικά εμβολιασμός.
Ο κ. Τσιόδρας ανέφερε ενδεικτικά μερικά παραδείγματα χωρών που είχαν επάνοδο ξεχασμένων επιδημιών λόγω μη εμβολιασμού και σύμφωνα με τις καταγραφές την περίοδο από τον Αύγουστο του 2018 μέχρι τον Ιούλιο του 2019 στη Γαλλία έφτασε σε ποσοστό 20%, στην Ιταλία 14%, στην Πολωνία 12% και στη Ρουμανία 11%.
Αναφερόμενος στον ιό έμπολα που «θερίζει» σε κάποιες χώρες είπε ότι ο Π.Ο.Υ. ακολουθεί μια νέα πολιτική για να ανακόψει την επέλαση του ιού καθώς σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Σεπτέμβριος 2019) έχουμε 3.157 καταγραφές, 2108 θανάτους και 966 επιζώντες σε Ουγκάντα και Τανζανία, με ένα πρόγραμμα διάρκειας δύο δόσεων, 56 ημερών, το οποίο θα παρέχεται σύμφωνα με εγκεκριμένα πρωτόκολλα σε πληθυσμούς που βρίσκονται σε περιοχές που κινδυνεύουν αλλά δεν διαθέτουν ενεργή μετάδοση Ebola, ως ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση της προστασίας από τον ιό.
Παρόμοιες απειλές καταγράφονται από τον ιό Zika, από Μαλάρια, Γρίπη, Ιλαρά κ.α. Η επιδημία ιλαράς έκανε την εμφάνιση της τον Οκτώβριο του 2016 και είναι σε εξέλιξη σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες με >45.000 περιστατικά.
Συγκεκριμένα μέχρι τον Ιούλιο του 2019 είχαν καταγραφεί:
Αυστρία, Βουλγαρία (1.295 περιστατικά), Κροατία, Εσθονία, Γαλλία (5.765 περιστατικά / 2 θάνατοι), Γερμανία (2.217 περιστατικά), Ελλάδα (3.293 περιστατικά, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία (9.742 περιστατικά / 1 θάνατος), Μάλτα, Πολωνία (2.413 περιστατικά), Πορτογαλία, Ρουμανία (18.214 περιστατικά / 5 θάνατοι) , Σλοβακία (881 περιστατικά, Ισπανία (633 περιστατικά / 1 θάνατος), Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο (2.287 περιστατικά).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν από τους εισηγητές της εκδήλωσης, οι εμβολιασμοί στην Ελλάδα ορίζονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, όπως αυτό διαμορφώνεται κάθε φορά από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών και χορηγούνται δωρεάν σε όλους τους πολίτες. Η εφαρμογή των εμβολιασμών αποτελεί βασική προτεραιότητα για τη διαφύλαξη της Δημόσιας Υγείας.
Από την βρεφική ηλικία έως και την ενήλικο ζωή, ο εμβολιασμός προστατεύει από νοσήματα όπως η διφθερίτιδα, ο τέτανος, ο κοκκύτης, η πολιομυελίτιδα, η ιλαρά, η ερυθρά, η παρωτίτιδα, η ανεμοβλογιά και ο έρπητας ζωστήρας, οι μηνιγγιτιδοκοκκικές και πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις, η γαστρεντερίτιδα από ρότα ιό, η ηπατίτιδες Α και Β, οι λοιμώξεις από HPV που προξενούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και η γρίπη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρώπη ανακηρύχθηκε το 2002 ελεύθερη πολιομυελίτιδας, ενώ την περασμένη δεκαετία τα κρούσματα ιλαράς μειώθηκαν πάνω από 90%, γεγονός το οποίο δείχνει πόσο αποτελεσματικές μπορεί να είναι οι στρατηγικές εμβολιασμού. Οι πρόσφατες επιδημίες όμως που εμφανίστηκαν στην Ευρώπη, αποδεικνύουν την σημασία της καλής εμβολιαστικής κάλυψης σε επίπεδο γενικού πληθυσμού και τονίζουν την ευθύνη που έχουν όλες οι χώρες να ελέγξουν τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό.
Στον ιό του Δυτικού Νείλου αναφέρθηκε η κα Δανάη Περβανίδου, MD, MPH από το Γραφείο Νοσημάτων που Μεταδίδονται με Διαβιβαστές, Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης & Παρέμβασης του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, λέγοντας ότι η μεταφορά του γίνεται με τα μεταναστευτικά πτηνά από Αφρική και Μέση Ανατολή αλλά μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως από τσίμπημα κουνουπιών.
Μεγάλες επιδημίες καταγράφηκαν το 1996 στη Ρουμανία ενώ τη σκυτάλη πήρα η Ελλάδα το 2010 και το 2018 όπου είχαμε 262 και 316 κρούσματα αντίστοιχα. Σήμερα έχουμε καταγράψει 203 κρούσματα για το τρέχον έτος.
Ο ιός σύμφωνα με την κα Περβανίδου έχει εγκατασταθεί στην Ευρώπη όπως όλα δείχνουν και γι αυτό είναι απαραίτητο να ευαισθητοποιηθούν και να εκπαιδευτούν οι πληθυσμοί για να αντιμετωπιστεί καθώς η δύσκολη επιδημιολογία του δυσχεράνει την εξάλειψή του.
Στο ρόλο των ηλεκτρονικών εφαρμογών στην υλοποίηση ενός εθνικού προγράμματος εμβολιασμών αναφέρθηκε ο κ. Θηραίος λέγοντας ότι είναι σε θέση να παρέχουν πληροφορίες σε ατομικό επίπεδο, υποστηρίζοντας τη διενέργεια εμβολιασμών και τη λήψη σχετικών κλινικών αποφάσεων (εφαρμογή Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών κλπ.) και σε πληθυσμιακό επίπεδο, συμβάλλοντας στην εκτίμηση της εμβολιαστικής κάλυψης και στον εντοπισμό ομάδων με χαμηλό επίπεδο εμβολιασμού και υποστηρίζοντας την οργάνωση και εφαρμογή παρεμβάσεων δημόσιας υγείας για την προαγωγή του εμβολιασμού.
Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτη που έγινε το 2016, 21 από 27 ευρωπαϊκές χώρες (που έλαβαν μέρος στη μελέτη) διέθεταν Πληροφοριακά Συστήματα Εμβολιασμών που λειτουργούσαν σε πλήρη ανάπτυξη ή πιλοτικά, σε εθνικό ή σε περιφερειακό επίπεδο.
Τόνισε επίσης, τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει ένα Μητρώο Εμβολιασμών καθώς και την εισαγωγή βεβαίωσης εμβολιασμού στα σχολεία, σε ταξιδιώτες κ.λπ.
