Τον περασμένο Νοέμβριο, η Ε.Ε. παραδέχτηκε ότι οι ευρωπαίοι καταναλωτές πληρώνουν υπερβολικά ποσά για το φυσικό αέριο και τον ηλεκτρισμό, επειδή «υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στις αγορές ενέργειας».
Η αναποτελεσματικότητα της ενεργειακής αγοράς κατέστη εμφανής στην πρόσφατη κρίση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, που προκάλεσε αναταραχή στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι εισαγωγές αντιστοιχούν στο 50% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, και αναμένεται να φτάσουν στο 65% το 2030. Στην περίπτωση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, η εξάρτηση από το εξωτερικό θα φτάσει το 94% και 84% αντιστοίχως. Ο «ψυχρός πόλεμος» Ρωσίας-Ουκρανίας εκτονώθηκε σε δύο μόλις μέρες και το σιβηρικό αέριο ρέει ξανά ομαλά προς την Ευρώπη, που έντρομη είδε τις προμήθειες της σε αέριο να μειώνονται κατά περίπου ένα τρίτο στο διήμερο της κρίσης.
Η Ρωσία από παλιά προσφέρει σε γειτονικά κράτη φθηνή ενέργεια για να τα επηρεάζει πολιτικά. Στις αρχές του 2006 πωλούσε τα 1.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου αντί 120-135 δολ. σε πελάτες στην Ε.Ε., 110 δολ. στη Γεωργία και την Αρμενία, 50 δολ. στην Ουκρανία και 47 δολ. στην «πιστή» Λευκορωσία. Η απειλή ότι θα αύξανε την τιμή του αερίου που έπαιρνε η Ουκρανία, στα κατά πολύ υψηλότερα επίπεδα της αγοράς (230 δολ.), αποτελούσε το σύγχρονο ισοδύναμο μιας προειδοποιητικής βολής από ένα ιμπεριαλιστικό πυροβόλο του 19ου αι., σύμφωνα με άρθρο του «Γκάρντιαν».
Φυσικά η Ε.Ε., που πρωτοστατεί στο να απελευθερωθούν οι κρατικές αγορές ενέργειας και οι τιμές να διαμορφώνονται με όρους αγοράς, δεν μπορεί να αρνηθεί στη Ρωσία το δικαίωμα να καθορίσει μια αγοραία τιμή για την Ουκρανία. Απλώς η Ρωσία, ανάλογα με το εθνικό της συμφέρον, χρησιμοποιώντας μονομερώς δύο μέτρα και δύο σταθμά, με άλλες χώρες καθορίζει «αγοραίους» κανόνες παιγνιδιού και με άλλες «φιλικούς».
Η ανησυχία πολλών κυβερνήσεων επιτείνεται από το γεγονός ότι στην τρέχουσα συγκυρία οι ενεργειακές αγορές είναι «σφιχτές» και χωρίς αποθέματα ασφαλείας. Αυτό συμβαίνει επειδή η προσφορά, κυρίως λόγω χρόνιων ανεπαρκών επενδύσεων, αδυνατεί να καλύψει την αυξημένη ζήτηση, κάνοντας έτσι ευάλωτη την παγκόσμια οικονομία στην παραμικρή περικοπή της προσφοράς.
Η κατάσταση είναι «ευαίσθητη» και λόγω της μεταφοράς του φυσικού αερίου -που με εξαίρεση το υγροποιημένο αέριο το οποίο μεταφέρεται με πλοία- εξαρτάται από ένα συγκεντρωτικό δίκτυο αγωγών, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου διεθνώς ελέγχει η ρωσική Gazprom. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται πιο επιτακτικό ότι στο εσωτερικό της Ε.Ε. πρέπει να ληφθούν μέτρα για την επίτευξη μιας ενιαίας ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς ηλεκτρισμού και αερίου, την εξασφάλιση της διαφάνειας της αγοράς αερίου, την ενίσχυση της έρευνας για πιο αποδοτικές τεχνολογίες, όπως ο καθαρός άνθρακας και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την έμφαση στην εξοικονόμηση και την ενεργειακή αποδοτικότητα, το σχεδιασμό αντιμετώπισης έκτακτων κατασταστάσεων.
ΠΗΓΗ: Guardian
