Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Όσο σβήνει και ο απόηχος της τελετουργίας των προγραμματικών δηλώσεων και πλησιάζει η ώρα των πράξεων, τόσο μια άλλη εκδοχή του συγκεκριμένου διεκδικεί την παραμονή της στην πρώτη γραμμή της -θερινής, έστω- δημόσιας προσοχής. Αναφερόμαστε στα νέα, «εμβληματικά» βαφτίστηκαν από τον Τύπο, έργα που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης - χωρίς πολλές λεπτομέρειες για μελέτες, σχεδιασμό, χρηματοδότηση ή χρονικό ορίζοντα: όμως το να μείνει κανείς σ' αυτά, στο ξεκίνημα μιας κυβέρνησης θα ήταν υπερβολικά απαιτητικό. Άλλωστε ο Ναπολέων, όταν ξεκινούσε τις εκστρατείες του και κάποιοι δυσάρεστοι τον ρωτούσαν για τις πρακτικές πλευρές του εγχειρήματος, απαντούσε με το υπέροχο εκείνο: «L' intendance suivra»/Η επιμελητεία θα ακολουθήσει.
Στην επιλογή να ανακοινωθούν στο ξεκίνημα «έργα» και μάλιστα με έντονο το στοιχείο της αστικής ανάπλασης και αίσθηση κοινωνικού/πολιτιστικού, βρίσκει κανείς - αν θέλει τίτλους ευγενείας - του Φρανσουά Μιτεράν/των Γάλλων προέδρων γενικότερα το ίχνος: η Πυραμίδα στην κεντρική αυλή του Λούβρου (βέβαια με αρχιτέκτονα τον Πέι), το Μουσείο Orsay στον χώρο παλιού σιδηροδρομικού σταθμού στην όχθη του Σηκουάνα (εδώ «αρχιτεκτόνησε» η Γκαετάνα Αουλέντι), όμως ήδη η ανάπλαση της αγοράς των Halles με τη δημιουργία του Μπωμπούρ (πρωτοβουλία Πομπιντού, εδώ με αρχιτεκτονική Ρέντσο Πιάνο/Ρίτσαρντ Ρότζερς) «επανατοποθέτησαν» το Παρίσι στη συλλογική πρόσληψη διεθνώς. Πιο ταπεινά και κοντά μας, η παράδοση των «έργων» παραπέμπει στην εποχή Καραμανλή (Κωνσταντίνου).
Αν, δε, επιμένει κανείς, και στην απόπειρα να αποκτήσει η Αθήνα τοπόσημα με αφορμή το 2004 (με το Ολυμπιακό στάδιο, διά χειρός Καλατράβα), ήδη και το Κέντρο Σταύρος Νιάρχος (ξαναβρίσκουμε Ρέντσο Πιάνο).
Άμα τώρα προσγειωθούμε «στα δικά μας», που άφησαν πίσω οι προγραμματικές δηλώσεις, θα καταγράψουμε πρώτη την αναφορά στη μεταμόρφωση των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ/Helexpo, όπου τρία συνεδριακά κέντρα (γνωστότερο το «Ι. Βελλίδης») και μια πανσπερμία μικρότερων κτηρίων με συνολικά 62.000 τετραγωνικά αναπτύσσονται σε μια χαώδη έκταση 180 στρεμμάτων, με πληθωρική άσφαλτο, αλλά και αναρίθμητα σχέδια ανάπλασης/βελτίωσης/ επανεκκίνησης.
Ήδη το 2005 είχε κινητοποιηθεί κι εδώ ο Καλατράβα, όπως και το Γραφείο Δοξιάδη, για μεταμόρφωση της ΔΕΘ και της γύρω περιοχής - εις μάτην. Έκτοτε μισή ντουζίνα σχεδίων ανάπλασης έχουν συζητηθεί, με νέο στοιχείο το μητροπολιτικό πάρκο, ενώ άλλες τόσες προτάσεις μετεγκατάστασης ακούστηκαν…
Ασφαλώς το έργο με ισχυρότερο πολιτικό στίγμα είναι η (πολυσυζητημένη) ενοποίηση του Αρχαιολογικού Μουσείου με το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, σε μια ταυτόχρονη προσπάθεια gentrification της περιοχής των Εξαρχείων. Αυτή ακριβώς η διάσταση είναι που υπόσχεται να φέρει και τις περισσότερες αντιδράσεις, ενώ πρόσθετες διαστάσεις φέρνει η γειτνίαση του κτηρίου του νυν υπουργείου Πολιτισμού (στην Μπουμπουλίνας: Ασφάλεια, ύστερα έδρα του ΚΚΕ…) αλλά και του αναστηλωμένου/αναπαλαιωμένου art-nouveau ξενοδοχείου «Ακροπόλ Παλλάς» (στην άλλη πλευρά της Πατησίων).
Η κεντρικότητα, στον σχεδιασμό Μητσοτάκη, αυτής της πρωτοβουλίας φαίνεται από το γεγονός ότι το Ίδρυμα Νιάρχου έχει ήδη αναλάβει το κόστος της μελέτης (ο Ανδρέας Δρακόπουλος ήταν ο πρώτος επισκέπτης μετεκλογικά στο Μαξίμου). Αντίστοιχη προσπάθεια να λειτουργήσει συμβολικά, αλλά και με στοιχείο αστικής ανάπλασης στην υπερφορτωμένη δυτική πλευρά του Λεκανοπεδίου, η κατεδάφιση των φυλακών Κορυδαλλού με δημιουργία πάρκου και «πολυχώρου πολιτισμού». Πρόκειται για το έργο με τη λιγότερο μελετημένη διάσταση, καθώς η ιδέα και μόνον η υπερπλήρης αυτή φυλακή να διαχύσει τον πληθυσμό της σε άλλες, υφιστάμενες, εγκαταστάσεις κράτησης αποκλείεται. Ενώ η δημιουργία νέων φυλακών -«εκτός αστικού ιστού, εντός Αττικής», σκέφθηκαν τουλάχιστον το επισκεπτήριο…- δεν είναι απλή υπόθεση, έστω κι αν προωθούν οι αρμόδιοι λύση ΣΔΙΤ (για το χτίσιμο και μόνον, ελπίζει κανείς).
Καλύτερα θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα στη μετατροπή του -ντροπιαστικά/αυτοτραυματιστικά εγκαταλελειμμένου- Βασιλικού Κτήματος στο Τατόι. Αν, δηλαδή, η αναφορά σε χρήση των 47.000 στρεμμάτων του για πρότυπη αγροδιατροφική μονάδα, μαζί με λειτουργία περιαστικού πάρκου/τύπου περιπάτου βρει αληθινά ενδιαφερόμενους να αναλάβουν τη μικτή χρήση. Ώστε να μην καταλήξει/καταντήσει σαν το (1.200 στρεμμάτων) Πάρκο Τρίτση, για παράδειγμα.
Ανάλογα ισχύουν για το -από ετών πολυσυζητημένο- σχέδιο ανάπτυξης των παλιών Λιπασμάτων, στο Κερατσίνι, αυτών στην πιο υποβαθμισμένη πλευρά του Λεκανοπεδίου. Όπου η αναφερόμενη (επανα)λειτουργία τμήματος των κτηρίων και η εκμετάλλευση πρόσθετων χώρων ως Διεθνούς Κέντρου Καινοτομίας αφήνουν να διαφανεί οικονομικά πειστική προσέγγιση, αν - μεγάλο ΑΝ, άμα θυμηθεί κανείς ανάλογα projects και στην περιοχή του αεροδρομίου, και στη Θεσσαλονίκη υπάρξουν γνήσια ενδιαφερόμενοι.
Ποιος/πώς θα τα μελετήσει; Ποιος/πώς θα τα χρηματοδοτήσει; Κυρίως: ποιος/πώς θα εξασφαλίσει την εκτέλεση; Στην ΕΦΣΥΝ ο Άκης Σκέρτσος, ήδη του επιτελείου Μητσοτάκη, παρέπεμπε στην προσέγγιση του «2004», που τόσο γρήγορα απετέλεσε παρελθόν…
