Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Ένα χρόνο μετά, τι απέγιναν τα εκατομμύρια των δωρεών, για την επούλωση των πληγών; «Αναπαύονται» στον ερανικό λογαριασμό; Τι μάθαμε από την εμπειρία της κατακαημένης το θέρος του 2007 Ηλείας και του αποκαλούμενου Ταμείου Μολυβιάτη (Ειδικό Ταμείο Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών) την πονεμένη ιστορία;
Ένα χρόνο μετά, το «112» ακόμη δεν χτυπά. Οι εγκαυματίες ταλαιπωρούνται με γραφειοκρατίες, ενώ μέχρι και πριν από επτά μέρες τόνοι καύσιμης ύλης, απομεινάρια της μαύρης Δευτέρας, στοιβάζονταν σε οικόπεδο ως εάν οι δρεπανηφόρες φλόγες δεν είναι πιθανότητα με τέτοια προχειρότητα.
Ένα χρόνο μετά, γιατί δεν κάνουμε τη δουλειά σωστά; Τούτη η διαδικασία μετά από κάθε τραγωδία έχει νόημα και ουσία, αν αλλάξει τη στραβή πορεία. Όπως έγινε τον 18ο αιώνα στην Πορτογαλία. Ναι, τον 18ο αιώνα. Ένας σεισμός κατέστρεψε μεν μια παγκόσμια αυτοκρατορία, αποτέλεσε, ωστόσο, αναγέννησης αφετηρία.
Ο σεισμός της Λισαβόνας, 1η Νοεμβρίου 1755, ημέρα εορτασμού των Αγίων Πάντων, υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές παγκοσμίως. Η δόνηση -συνοδεύτηκε από πυρκαγιές και τσουνάμι- άλλαξε όχι μόνο τη ζωή στην ισοπεδωμένη πόλη, αλλά και την εξέλιξη της ευρωπαϊκής ιστορίας. Τότε, που χρειάστηκαν εβδομάδες ώσπου να διαδοθούν στην Ευρώπη τα νέα των δονήσεων, που εξαφάνισαν 10.000 έως 40.000, κατ’ άλλους 100.000 ανθρώπους.
Τα 8,7 Ρίχτερ -σύμφωνα με την ιστοσελίδα του ΟΑΣΠ- προκάλεσαν ισχυρούς μετασεισμούς. Διανοητικούς. Η θεομηνία άλλαξε την ερμηνεία. Έκτοτε οι σεισμοί δεν αντιμετωπίζονταν πλέον ως συνέπεια θεϊκής οργής, αλλά ως γεωφυσικά φαινόμενα, όπως περιγράφεται στο βιβλίο του Nicholas Shrady «Ο μεγάλος σεισμός. Καταστροφή, δέος και ορθολογισμός στη Λισσαβώνα το 1755» (μετ. Ξ. Γιαταγάνας, εκδ. Κριτική, σελ. 320).
Διαφωτισμός, Βολτέρος, Καντ, Ρουσό, πραγματείες και αναλύσεις με υπόβαθρο επιστημονικό, μα και ποίηση και λογοτεχνία για το κακό, που γέννησε έναν ήρωα. Ο Σεμπαστιάο Καρβάλιο, μαρκήσιος του Πομπάλ, «πήρε πάνω του» το τεράστιο βάρος της συγκράτησης των κατοίκων και της ανοικοδόμησης της πόλης. Η αντισεισμική αρχιτεκτονική στην Ευρώπη έχει τις βάσεις της εκεί. «Τι κάνουμε τώρα; Τώρα θάβουμε τους νεκρούς και ταΐζουμε τους επιζώντες», ήταν η περίφημη αποστροφή του, την οποία εφάρμοσε αμέσως. Ήταν η σωστή αντίδραση: δράση.
