Το φρεσκοβαμμένο «Akademik Lomonosov», ο πρώτος πλωτός πυρηνικός σταθμός στον κόσμο, είναι ένα έργο που κόστισε πολλά δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία. Το θαλάσσιο πυρηνικό εργοστάσιο φαίνεται -παρά τους εσωτερικούς αντιδραστήρες- σαν κανονικό πλοίο. Βαμένο στα χρώματα της ρωσικής σημαίας, λευκό, μπλε και κόκκινο, είναι αγκυροβολημένο στο λιμάνι του Μουρμάνσκ και επιδέχεται τις τελευταίες τεχνικές εργασίες. Σε λίγους μήνες το εργοστάσιο με τους δύο αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος θα τεθεί σε λειτουργία. Η κατασκευή θυμίζει τα ατομικά παγοθραυστικά που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες στη βόρεια Ρωσία. Οι επικριτές προειδοποιούν για καταστροφικές συνέπειες στον Αρκτικό Ωκεανό, χαρακτηρίζοντας το εργοστάσιο ως ένα «πλωτό Τσερνομπίλ».
Τον Αύγουστο το 144 μέτρων μήκους και 30 πλάτους «Akademik Lomonosov» θα ρυμουλκηθεί περίπου 4000 χιλιόμετρα μακριά, στην βορειοανατολική Ρωσία. Πρόκειται για μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου της ρωσικής κυβέρνησης να φέρει στο προσκήνιο μία περιοχή απομονωμένη αλλά και πλούσια σε ορυκτά πλούτη. «Οι πλωτές μονάδες πυρηνικής ενέργειας έχουν πολλά πλεονεκτήματα», λέει ο Βλαντιμίρ Ιριμίνκου, ο οποίος εργάζεται στο εργοστάσιο ως μηχανικός προστασίας του περιβάλλοντος. «Οι απομακρυσμένες περιοχές μπορούν με έναν τέτοιο τρόπο να επωφεληθούν, δίχως μεγαλύτερες δεσμεύσεις», αναφέρει.
Πληροφορίες σχετικά με το κόστος ενός τέτοιου θαλάσσιου πυρηνικού σταθμού δεν υπάρχουν. Το «Akademik Lomonosov» παράγει περίπου 70 μεγαβάτ, τροφοδοτώντας στη συνέχεια το τοπικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούσε μέχρι τώρα στην περιοχή θεωρείται ξεπερασμένη και επικίνδυνη για το περιβάλλον. «Ο πλωτός πυρηνικός σταθμός είναι πολύ πιο ασφαλής από ο,τιδήποτε άλλο: Μπορεί να αντέξει ακόμη και το ισχυρότερο τσουνάμι», διαβεβαιώνει ο αντιπρόεδρος της μονάδας, Ντμίτρι Αλεξένεκο. «Ακόμη και για ενδεχόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις είναι προετοιμασμένος», συμπληρώνει.
Στη Γερμανία από την άλλη πλευρά, μετά την καταστροφή του αντιδραστήρα στην Φουκουσίμα, έχει δρομολογηθεί η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας μέχρι τα τέλη του 2022. Επτά πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής εξακολουθούν να βρίσκονται σε λειτουργία. Η Ρωσία όμως ακολουθεί έναν εντελώς διαφορετικό δρόμο: Συνολικά, η χώρα διαθέτει περισσότερους από 30 πυρηνικούς σταθμούς.
Προετοιμάζεται ένας «στόλος» μονάδων πυρηνικής ενέργειας;
«Η Ρωσία σχεδιάζει ακόμη περισσότερες μονάδες ατομικής ενέργειας», σημειώνει ένας μηχανικός που εργάζεται στο πλωτό πυρηνικό εργοστάσιο,στο απομακρυσμένο Μουρμάνσκ. Σε περίπτωση μάλιστα που το έργο σημειώσει επιτυχία, ενδεχομένως να ακολουθήσει ένας ολόκληρος στόλος πλωτών μονάδων πυρηνικής ενέργειας. Άλλωστε το ενδιαφέρον από την πλευρά της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι ήδη αυξημένο.
Ρώσοι οικολόγοι πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό δείγμα έργου, που απευθύνεται κυρίως στους αγοραστές και όχι στους κατοίκους που θα τροφοδοτούνται από αυτό. Άλλωστε η υπεύθυνη εταιρία, Rosatom, είναι απίθανο να δράσει γρήγορα σε περίπτωση ενός επείγοντος περιστατικού, αναφέρει η Ρασίντ Αλίμοφ από την περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace. «Όλοι πρέπει να κατανοήσουν ότι η υποδομή σε μία τόσο απομακρυσμένη περιοχή απουσιάζει», υπογραμμίζει και ο εμπειρογνώμονας σε ενεργειακά ζητήματα. «Αν κάτι πάει στραβά, δεν μπορεί να "πεταχτεί" κάποιος εκεί στα γρήγορα για να το διορθώσει... Οι συνέπειες για τον Αρκτικό Ωκεανό σε μία περίπτωση έκτακτης ανάγκης θα είναι δραματικές. (...) Η κυβέρνηση θα έπρεπε να επενδύει τα δισεκατομμύρια σε μορφές εναλλακτικής ενέργειας και όχι να κάνει πειραματισμούς με την πυρηνική». Η Rosatom, εννοείται, έχει άλλη άποψη, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για έναν από τους πιο σύγχρονους πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της που ταξινομούνται ως ασφαλείς από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας. Άλλωστε… «δεν υπάρχει λοιπόν λόγος ανησυχίας», όπως διαβεβαιώνει και ο μηχανικός Ιριμίνκου.
