Της Ανθής Αγγελοπούλου
Αναστάτωση προκλήθηκε πριν από λίγες μέρες όταν η Ελλάδα μπαίνοντας σε μία μεταβατική περίοδο μεταμοσχεύσεων διέκοψε τη συνεργασία της με την Αυστρία με στόχο οι μεταμοσχεύσεις πνευμόνων να διεξάγονται πλέον στη χώρα μας και να μη χρειάζεται οι ασθενείς να ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Για τον λόγο αυτό υπογράφηκε το ΦΕΚ που επιτρέπει την τυπική εκκίνηση των μεταμοσχεύσεων πνευμόνων στη χώρα μας και συγκεκριμένα στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο.
Ωστόσο, ακόμη δεν έχουν καθοριστεί επίσημα τα κριτήρια για την ένταξη των υποψήφιων ασθενών στην Εθνική Λίστα Αναμονής για μεταμόσχευση πνευμόνων και με δεδομένο ότι η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στη δωρεά οργάνων, χρειάζεται αρκετός χρόνος ώστε η Λίστα Αναμονής να έχει “πραγματικό αντίκρισμα”.
Τα κρίσιμα λοιπόν ερωτήματα που προκύπτουν είναι πόσες μεταμοσχεύσεις πνευμόνων ανά έτος θα καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε στο νέο Εθνικό αυτό πρόγραμμα, όταν το 2017 καταφέραμε να μεταμοσχευτούν 7 ασθενείς στην Αυστρία, και ποιά η προετοιμασία μας ως χώρα αναφορικά με την αύξηση αξιοποιήσιμων μοσχευμάτων πνεύμονα;
Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Κυστικής Ίνωσης, το ιστορικό των προσπαθειών μεταμόσχευσης πνευμόνων στη χώρα μας είναι αρκετά επιβαρυμένο και έχουν ήδη εντοπιστεί ολιγωρίες.
Έπειτα από πρωτοβουλίες του Συλλόγου Κυστικής Ίνωσης, ο Πρόεδρος του ΕΟΜ το 2015 υπέγραψε διακρατικό συμβόλαιο συνεργασίας μεταξύ των νοσοκομείων Σισμανογλείου και ΑΚΗ της Βιέννης, δίνοντας την ευκαιρία στους Έλληνες ασθενείς να μεταμοσχεύονται στην Αυστρία καθώς μεταμοσχεύσεις πνευμόνων δεν μπορούσαν μέχρι πρότινος να γίνουν στην Ελλάδα. Μέσω της συνεργασίας αυτής μεταμοσχεύονταν κατά μέσο όρο 5 ασθενείς τον χρόνο, με κορύφωση την μεταμόσχευση 7 ασθενών το 2017.
Ωστόσο, αυτό ήταν μια προσωρινή λύση με μεγάλο οικονομικό κόστος, γι αυτό και το 2016 προκλήθηκε ένα προσωρινό “πάγωμα” της συνεργασίας καθώς ο ΕΟΠΥΥ όφειλε 1,5 εκατομμύριο ευρώ στον ασφαλιστικό φορέα της Αυστρίας για τις μεταμοσχεύσεις πνευμόνων που είχαν ήδη πραγματοποιηθεί, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει ένας 21χρονος ασθενής μας.
Μετά και την επίσκεψη του επικεφαλής του προγράμματος της Αυστρίας κ. Κλεπέτκο στην χώρα μας, ξεκίνησε το 2018 το πρόγραμμα εκπαίδευσης μιας ομάδας Ελλήνων γιατρών στο AΚH της Βιέννης, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση. Σκοπός του προγράμματος ήταν η προετοιμασία επιστημονικής ομάδας για την επικείμενη εκκίνηση μεταμόσχευσης πνευμόνων στην Ελλάδα στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο και φυσικά μια ομαλή μετάβαση από το πρόγραμμα φιλοξενίας στην Αυστρία, στο Εθνικό πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων της χώρας μας.
Ενώ όμως, ήταν σε εξέλιξη το πρόγραμμα συνεργασίας με την Αυστρία, το νοσοκομείο ΑΚΗ της Βιέννης τον Μάιο του 2019 ακύρωσε προγραμματισμένο ραντεβού ασθενούς και με επιστολή του ενημέρωσε ότι διακόπτεται η συνεργασία αναφέροντας ότι βάσει του κοινού πλάνου των δύο χωρών θα έπρεπε ήδη να έχουν ξεκινήσει οι μεταμοσχεύσεις πνευμόνων στην χώρα μας.
Η επιστολή έκλεινε με ευχές για επίλυση των οργανωτικών αλλά και πολιτικών προβλημάτων της χώρας μας, αναδεικνύοντας ότι από πλευράς μας υπάρχουν καθυστερήσεις και ασυνέπειες. Αυτό ενισχύεται με το γεγονός ότι η σχετική Υπουργική Απόφαση για την έναρξη μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα, μέχρι και την αποστολή της επιστολής, δεν είχε εκδοθεί με μια μεγάλη προεκλογική περίοδο σε εξέλιξη.
Οι ασθενείς μέχρι σήμερα δε έχουν πάρει κάποια συγκεκριμένη απάντηση από το Υπουργείο εκτός του ότι θα προχωρήσει το ΦΕΚ, όπως και έγινε.
Σύμφωνα με το Σύλλογος Κυστικής Ίνωσης, είναι προφανές πως η προεκλογική περίοδος και το κόστος διακοπής της υποστήριξης της ομάδας του κ. Κλεπέτκο, επηρέασε την επίλυση του θέματος, αλλά το κακό είχε ήδη γίνει. Μεταπηδήσαμε όπως λέει, στον μονόδρομο του ελληνικού προγράμματος μεταμοσχεύσεων χωρίς να υπάρχει προετοιμασία για την επιθυμητή ομαλή μετάβαση.
Να σημειωθεί ότι στην επίσκεψη του πριν 3 χρόνια στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, ο κ. Κλεπέτκο είχε διαμηνύσει ότι το ένα από τα τρία βήματα που έπρεπε να κάνει η χώρα μας πριν ξεκινήσει ένα μεταμοσχευτικό προγραμμα, θα ήταν η σταδιακή παρακολούθηση των ήδη μεταμοσχευμένων ασθενών μας (follow up), όμως στην περίπτωση μας αυτό για αγνώστους λόγους δεν έγινε. Φυσικά, το πρώτο βήμα είναι να υπάρχουν επαρκή μοσχεύματα, καθώς χωρίς δότες δεν υφίσταται μεταμόσχευση.
Σοβαρό ζήτημα οι ελλείψεις δοτών
«Όταν λοιπόν είχαμε φτάσει να έχουμε κατά μέσο όρο 5 μεταμοσχεύσεις πνεύμονα τον χρόνο στην Αυστρία και με δεδομένο ότι η Ελλάδα είναι η τελευταία στην δωρεά οργάνων και οι πνεύμονες είναι από τα πιο δύσκολα όργανα, τα προγνωστικά είναι αρκετά δυσοίωνα. Πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθεί η επανάληψη της πρόσφατης αποτυχίας της υλοποίησης του μεταμοσχευτικού προγράμματος πνεύμονα στο Νοσοκομείο Παπανικολάου Θεσσαλονίκης, με τα μεγαλεπήβολα σχέδια και τα υπέρογκα κόστη για εξοπλισμό που έπεσαν στο κενό αφήνοντας αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη ή όχι της εθνικής λίστας. Όταν μάλιστα πρόκειται για ζωές ασθενών, μιλάμε για αδικαιολόγητες - πιθανές- απώλειες» επισημαίνει ο Σύλλογος.
Και συμπληρώνει, ότι το μεγάλο στοίχημα αυτή τη στιγμή είναι εκτός από την υποστήριξη του Ωνασείου και την καταρτισμένη επιστημονική μας ομάδα που επέστρεψε από την Αυστρία να βρεθούν δότες. Το θέμα είναι σοβαρό και δεν λύνεται όμως λένε μόνο με καμπάνιες ενημέρωσης. Η αύξηση των δοτών είναι ένα πολυπαραγοντικό θέμα και μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί κανένα ολοκληρωμένο σχέδιο επικεντρωμένο στην αιτία του προβλήματος της έλλειψης μοσχευμάτων, το οποίο να ξεκινά από τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), να περνάει από τον ΕΟΠΥΥ, να συντονίζεται με επάρκεια από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), να παρακολουθείται από το Υπουργείο Υγείας και να καταλήγει στον κάθε πολίτη - δότη - λήπτη.
