Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Το 1985, ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης, είχε πει ότι οι Ελληνες είμαστε «έθνος ανάδελφον». Εθνος, που ζει μέσα σε αφόρητη μοναξιά, περιβαλλόμενο από εχθρούς, εχθρούς «δυνάμει» και «ενεργεία»;
Έχει ρίζες τούτη η ιδεολογία, όπως και το στερεότυπο του λαού θύματος. Μονάχος πώς να γλιτώσω; Το ανάδελφος από την αρχαία τραγωδία θα ξετρυπώσω. Στον «Ορέστη» του Ευριπίδη, λέει η Ηλέκτρα στους στίχους 309-10: «…Πώς μόνη σωθήσομαι,/ανάδελφος απάτωρ άφιλος»; («Πώς δίχως αδερφό, πατέρα, φίλους, μονάχη να γλιτώσω;»).
Εδώ και εμείς για να ‘χει πάντα συντροφιά η εθνική μας μοναξιά. Εδώ και εμείς πρωταθλητές υπομονής. Και απομόνωσης, με τη βούλα του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Κομισιόν. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τη μελέτη, έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη τόσο όσον αφορά το υποκειμενικό αίσθημα μοναξιάς, όσο και την πιο αντικειμενική κατάσταση της κοινωνικής απομόνωσης, που αξιολογείται με βάση τη συχνότητα των οικογενειακών και φιλικών επαφών.
Στον ευρωπαϊκό Νότο κάνει η μοναξιά κρότο; Στερεότυπο οι κοινωνικοί Νότιοι και οι αποξενωμένοι Βόρειοι; Στη Μεσόγειο της χαλαρότητας, της ευελιξίας, της φαντασίας, του διονυσιακού πάθους, του φωτός και των ισχυρών δεσμών, η μοναξιά γίνεται θεσμός;
Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, εν μέρει οφείλεται σε παράγοντες, όπως η κακή υγεία και οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες. Λογικοφανές να έχουν επιπτώσεις, αλλά κάπου δεν δικαιολογούνται οι εκπτώσεις.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στην Πορτογαλία, συγκρίσιμη με τη δική μας μικρή αποικία, το ποσοστό της κοινωνικής απομόνωσης είναι μόνο 9%, έναντι 43% στην Ελλάδα.
Η μοναξιά είναι από τη φύση της παράδοξη, γιατί ο άνθρωπος βρίσκεται σε σχέση από τη στιγμή της σύλληψης, αλλά μήπως υπάρχει διαφορά αντίληψης;
Το λέω, γιατί αυτό περίπου συμβαίνει και στην εθνική μας αυτογνωσία. Και από εκεί προκύπτει η τεράστια παρεξήγηση και ψάχνουμε κάθε φορά μία εξήγηση.
