«Το να απαγορεύεται στους μουσουλμάνους να προσβάλλουν τον προφήτη είναι κατανοητό. Αλλά στην περίπτωση αυτή, γίνεται προσπάθεια να επεκταθεί αυτή η απαγόρευση σε σας, τους δυτικούς. Είναι μια απόπειρα να επιβληθεί η σαρία, ο ισλαμικός νόμος στον κόσμο. Δεν πρέπει να υποχωρήσετε», δήλωσε ο Χαμάντι Ρεντίσι, μουσουλμάνος στο θρήσκευμα, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο της Τύνιδας σε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στην ιταλική εφημερίδα «Ιλ Τζορνάλε».
Στον 21ο αιώνα συζητάμε από την αρχή προβλήματα που θεωρούσαμε ότι είχαμε βρει τις απαντήσεις εδώ και αιώνες. Από τότε που ο Γαλιλαίος σιγοψιθύρισε «Κι όμως κινείται», βλασφημία τω καιρώ εκείνω.
Από τότε που ο Βολταίρος υπερασπίστηκε την ανεκτικότητα, και την ελευθερία της σκέψης και του λόγου. Η ελευθερία της έκφρασης περιλαμβάνει το δικαίωμα να κάνεις αποδεδειγμένα και επανειλημμένα λάθος. Και η ελευθερία αυτή δεν μπορεί να εφαρμόζεται επιλεκτικά, όταν συμφωνούμε με τις απόψεις που εκφράζονται. Στο βαθμό που η έκφραση δεν υποθάλπει το ρατσιστικό μίσος, πρέπει να παραμένει ελεύθερη.
Μπορούμε να καταλάβουμε ότι τα σκίτσα παραβιάζουν μια αρχή του ισλάμ ότι ο Προφήτης δεν πρέπει να απεικονίζεται. Μπορούμε να καταλάβουμε ότι προσβάλλουν επειδή μπορεί να θεωρηθεί ότι ταυτίζουν το ισλάμ με την τρομοκρατία.
Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι μπορούμε να κατανοήσουμε αγιατολάχ που εκδίδουν φετβά, που απειλούν με θάνατο σκιτσογράφους, τον Σαλμάν Pάσντι, που απειλούν με αποκεφαλισμούς απίστων, γιατί ξεπλένουν την προσβολή με αίμα.
«Ποιος προσβάλει το Ισλάμ περισσότερο, ένας ξένος (αλλόθρησκος) που ζωγραφίζει τον προφήτη ή ένας Μουσουλμάνος ζωσμένος εκρηκτικά που πυρπολείται σε ένα γάμο στο Αμάν;», παρατηρεί ιορδανός δημοσιογράφος ο οποίος έχασε τη δουλειά του για την επαναδημοσίευση τριών σκίτσων.
Σίγουρα δεν είναι καλή ιδέα να προσβάλλουν χωρίς λόγο οι εφημερίδες τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις των ανθρώπων.
Αυτό όμως πρέπει να αποτελεί δική τους απόφαση, όχι απόφαση των κυβερνήσεων, των ιερέων ή άλλων διαιτητών. Σε μια ελεύθερη χώρα, οι
άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι να δημοσιεύουν ό,τι θέλουν, εφόσον βέβαια βρίσκεται στο πλαίσιο του νόμου. Και κανείς δεν μάς είπε ότι είναι παράνομο στη Δανία, στη Γαλλία ή στη Γουαδελούπη να απεικονίζεις τον Μωάμεθ.
Δεν πρέπει όμως το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση να μετριάζεται από μια αίσθηση ευθύνης; Αναντίρρητα. Θεωρούμε όμως ότι οι εχέφρονες δεν προσβάλλουν τους συνανθρώπους τους μόνο και μόνο επειδή έχουν το δικαίωμα να το κάνουν.
Ο καθηγητής Ρεντίσι -μουσουλμάνος στο θρήσκευμα, το επαναλαμβάνουμε- δήλωσε πως εξεπλάγη από τη έκταση της αντίδρασης. «Δεν πρόκειται μόνο για εξτρεμιστές ιμάμηδες και για μερικές χιλιάδες ανθρώπους που βγαίνουν στο δρόμο για να διαμαρτυρηθούν, αλλά και για κυβερνήσεις και για ισλαμικούς θεσμούς που υποθάλπουν την αγανάκτηση», πρόσθεσε, και προέβλεψε ότι οι βίαιες διαδηλώσεις δεν θα διαρκέσουν καιρό. «Ορισμένοι, όπως η Σαουδική Αραβία, έβαλαν φωτιά στο μπαρούτι. Αλλοι χειραγώγησαν τα πλήθη για πολιτικούς σκοπούς. Οι περισσότεροι πήγαν με το ρεύμα. Αλλά σήμερα φοβούνται μήπως χάσουν τον έλεγχο της κατάστασης», εξήγησε.
Μπορεί να μην διαρκέσουν καιρό οι αντιδράσεις, αλλά, ωστόσο, δημοσιογράφοι οδηγούνται στη φυλακή, άλλοι σε διακοπές διαρκείας, ο φόβος για τις καμένες πρεσβείες, το μποϊκοτάζ των προϊόντων, οι απειλές, αποδεικνύονται πιο ισχυρά από την ελευθερία της έκφρασης.
K.T.
