Στις 21 Φεβρουαρίου γιορτάζεται η παγκόσμια Hμέρα Μητρικής Γλώσσας που καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO το Νοέμβριο του 1999.

Σχεδόν οι μισές από τις 6.000 ομιλούμενες σήμερα γλώσσες κινδυνεύουν να συρρικνωθούν ή ακόμα και να εξαφανιστούν έως το τέλος του αιώνα, καθώς οι κάποτε απομονωμένοι πολιτισμοί, απορροφώνται από μεγαλύτερες εθνικές ή παγκόσμιες ομάδες. Μια γλώσσα υπάρχει και εξελίσσεται, «ζει», όταν υπάρχουν άνθρωποι που τη μιλούν. Η γλώσσα «Τσάλιμ» της Σιβηρίας, η οποία σήμερα ομιλείται από ελάχιστα άτομα, όλα άνω των 45 ετών, θα πεθάνει μαζί με τον τελευταίο από αυτούς τους ανθρώπους.

Η σταδιακή εξαφάνιση των γλωσσών αποτελεί σημαντικό πλήγμα όχι μόνο για τους γλωσσολόγους και τους κοινωνιολόγους, αλλά αφήνει και σημαντικά κενά στην κατανόηση του ανθρώπινου εγκεφάλου, καθώς η μελέτη διαφορετικών γλωσσών έχει αποκαλύψει τεράστιες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο ο κάθε πολιτισμός αναπαριστά και ερμηνεύει τον κόσμο. Ο Βιτγκενστάϊν είχε πει πως τα όρια του κόσμου μας είναι τα όρια της γλώσσας μας. Ορισμένες γλώσσες των Ινδιάνων, για παράδειγμα, φανερώνουν μια εντελώς διαφορετική αντίληψη της έννοιας του χρόνου.

Σε επίπεδο χωρών - μελών της Ε.Ε., η καταλανική, για παράδειγμα, ομιλείται από περίπου επτά εκατομμύρια ανθρώπους στην Ισπανία, τη Γαλλία και τη Σαρδηνία, ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες περιλαμβάνονται η βασκική (Ισπανία και Γαλλία), η βρετονική (Γαλλία) και η κορσικανική (Γαλλία). Αυτοί που μιλούν τη βασκική στην Ισπανία και τη Γαλλία, διατηρούν παραδοσιακούς, πολιτιστικούς και ιστορικούς δεσμούς, όπως και οι ομάδες που μιλούν την κελτική γλώσσα στη Γαλλία, την Ιρλανδία και τη Βρετανία.

Επίσης, δεν θα πρέπει να παραληφθεί ότι στην Ευρώπη ομιλούνται ακόμα η τσιγγάνικη αλλά και η εβραϊκή γλώσσα της κεντρικής Ευρώπης (Yiddish).

(Ενδιαφέροντα στοιχεία για τις γλώσσες στην Ε.Ε. http://europa.eu.int/comm/education/policies/lang/languages/index_el.html ).

Σημείωση: Ο πίνακας είναι του P. Bruegel: Πύργος της Βαβέλ

K.T.