Από την έντυπη έκδοση
Γράφει η Εύα Καϊλή,
ευρωβουλευτής S&D, ΠΑΣΟΚ, πρόεδρος Επιτροπής Νέων Τεχνολογιών και Επιστήμης για το Μέλλον
Θα έλεγε κάποιος ότι οι κρυφές χρεώσεις που αφαιρούν χρήματα από το πορτοφόλι μας είναι «αναπόφευκτο» κομμάτι κάθε επιχειρηματικού μοντέλου σε μία μεγάλη γκάμα υπηρεσιών. Έχουμε κρυφές χρεώσεις στο Κτηματολόγιο, στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, στις ξενοδοχειακές χρεώσεις, στα αεροπορικά εισιτήρια, αλλά και στις τραπεζικές συναλλαγές.
Οι ενώσεις καταναλωτών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο κάνουν συστηματικές εκστρατείες ενημέρωσης για τις υπερβολικές χρεώσεις. Από την πλευρά της η Επιτροπή νομοθετεί κατά καιρούς και τα κράτη-μέλη ευθυγραμμίζονται. Όμως οι δυσκολίες είναι πολλές δεδομένου ότι οι χρεώσεις ξεπετάγονται σαν μανιτάρια και οι «χαραμάδες» είναι πολλές.
Η προληπτική νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή είναι δύσκολη, αλλά λύσεις υπάρχουν. Στο πλαίσιο της εργασίας μου στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ξεκίνησε συστηματική δουλειά στο ζήτημα των κρυφών τραπεζικών χρεώσεων. Πρόκειται για χρεώσεις που πληρώνουμε χωρίς κανένα λόγο στην τράπεζα όταν έχουμε έναν λογαριασμό.
Τέτοιες χρεώσεις μπορεί να είναι: για τη μη διατήρηση συγκεκριμένου ελάχιστου υπολοίπου, για την επίσκεψη σε κάποιο τραπεζικό κατάστημα, για τη μεταφορά χρημάτων σε κάποιο λογαριασμό κινητής τηλεφωνία ή ενέργειας, συνδρομή για τη διατήρηση μίας χρεωστικής κάρτας, για τη χρήση ATM, για την αποστολή ενός SMS, για την αποστολή επιστολής στο σπίτι, για την αλλαγή password, για την αλλαγή διεύθυνσης ή email…
Οι λόγοι που μπορεί να βρει μία τράπεζα για να μας χρεώσει χωρίς λόγο είναι άπειροι. Και κάποιοι από αυτούς απαράδεκτοι, ειδικά σε ένα περιβάλλον ψηφιακών τεχνολογιών χωρίς λειτουργικό κόστος. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μελέτη του ΟΟΣΑ φαίνεται πως οι κρυφές χρεώσεις των τραπεζών στην Ευρώπη φτάνουν τα 130 δισ. ευρώ. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο με την υποχρεωτική αυξανόμενη χρήση τραπεζικών καρτών, για παράδειγμα στη Σουηδία, καθώς σε μεγάλο βαθμό τα μετρητά δεν γίνονται δεκτά.
Το 2015 υιοθετήθηκε από την Ένωση ο κανονισμός 2015/751, κατά τον οποίο καθορίζονται ανώτατα όρια για τις τραπεζικές χρεώσεις. Ο στόχος του κανονισμού ήταν να μειωθούν τα κόστη για τους καταναλωτές και τους επαγγελματίες, να αυξηθεί η δυνατότητα χρήσης καρτών και να βελτιωθεί η υπηρεσία πληρωμών.
Ωστόσο προέκυψε ότι από την εισαγωγή του νομικού πλαισίου το 2015 και μετά, στην Ελλάδα του ΣΥΡΙΖΑ οι χρεώσεις των τραπεζών αυξήθηκαν κατά 2%. Μάλιστα οι προμήθειες που λαμβάνει μία ελληνική τράπεζα είναι εξωφρενικά μεγαλύτερες από τον μέσο όρο της Ένωσης. Αυτά τα θέματα τα έθεσα στην επίτροπο Ανταγωνισμού Vestager, η οποία επεσήμανε ότι αν κάποιος πολίτης έχει ανησυχία σε σχέση με τον κανονισμό και την εφαρμογή του θα πρέπει να απευθυνθεί στη ρυθμιστική αρχή της χώρας του. Επανήλθα για το θέμα πριν από μερικούς μήνες όταν διαπίστωσα ότι οι αυξήσεις στις χρεώσεις είναι πάλι αυξημένες και μάλιστα διαφέρουν από τράπεζα σε τράπεζα ως και 70%, πράγμα που καταδεικνύει το αυθαίρετο στην τιμολόγηση των χρεώσεων.
Το πρόβλημα απαιτεί ευρωπαϊκή λύση. Εν αναμονή της απάντησης της Vestager, είμαι αποφασισμένη κατά την επόμενη περίοδο στην Ευρωβουλή να ζητήσω άμεση τροποποίηση του νόμου 2015/751 και να προστατευτούν οι καταναλωτές σε Ελλάδα και Ε.Ε. από τις αυθαίρετες χρεώσεις των τραπεζών.
Ζούμε σε μία περίοδο που η τράπεζα αλλάζει. Οι τραπεζικές υπηρεσίες στη δεύτερη ψηφιακή εποχή δεν θα θυμίζουν σε τίποτα τις τραπεζικές υπηρεσίες που ξέρουμε. Τεχνολογίες αιχμής όπως το blockchain και η τεχνητή νοημοσύνη στα κινητά τηλέφωνα αλλάζουν την τράπεζα, που σταδιακά μετατρέπεται σε App, δηλαδή ψηφιακή εφαρμογή που θα παρέχει τυποποιημένες υπηρεσίες απολύτως δωρεάν.
Η αύξηση των κρυφών χρεώσεων πηγαίνει αντίθετα στη γενική τάση, πράγμα που πρέπει να μας ανησυχεί ως προς το μοντέλο κερδοφορίας που επιλέγουν σήμερα οι ελληνικές τράπεζες και όχι μόνο.
Οι καταναλωτές θα πρέπει να ελέγχουν τι πληρώνουν και να οργανώνουν συλλογικότητες διεκδίκησης της εφαρμογής των νομικών πλαισίων της Ένωσης. Άλλωστε, ήταν δικής μας προσπάθειας το αποτέλεσμα, παρά τις μεγάλες αντιστάσεις που δεχτήκαμε, να μπει το νομοθετικό πλαίσιο αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών, που ενόχλησαν τις τράπεζες. Το νομικό πλαίσιο υπάρχει και η λύση για τις τραπεζικές χρεώσεις μπορεί να βρεθεί με ένα αυστηρότερο ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο.
