Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Η Banda Iovanica, η πρώτη ελληνική μπάντα λαϊκής τσιγγάνικης μουσικής από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, εμφανίζεται για πρώτη φορά στη σκηνή του Faust, την Τετάρτη 8 Μαΐου, στις 9.30 το βράδυ [Αθηναΐδος 12 & Καλαμιώτου 11, Αθήνα].
Η Χαρούλα Τσαλπαρά παίζει ακορνεόν στο σχήμα και τραγουδάει. Μιλήσαμε μαζί της.
Θα θέλατε να μας συστήσετε την Banda Iovanica;
«Η Banda Iovanica συστάθηκε με αποτέλεσμα ένα πάντρεμα μεταξύ της λαϊκής τσιγγάνικης μουσικής χωρών όπως η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Ρωσία, και των Βαλκανίων, του Βοσπόρου και των κοσμοπολίτικων λιμανιών των παραλίων, μπολιάζοντας τις δομές και τα μονοπάτια της μουσικής τους με ποικίλους έντονους ρυθμούς και πλούσιες νέες μελωδίες. Δημιουργείται έτσι ένα νέο, εκρηκτικό μουσικό μείγμα. Το όνομα του σχήματος το εμπνεύστηκε ο κυμβαλίστας μας και πρωτεργάτης της μπάντας Κλέαρχος Κορκόβελος, έχοντας την ιδέα να την ονομάσει Iovanica, σαν φόρο τιμής στον σπουδαίο βιολάτορα των αρχών του 20ού αιώνα, Γιάγκο Αλεξίου, ή Γιοβανίκα. Το σχήμα αποτελείται από βιολί -Γλαύκος Σμαριανάκης, ακορντεόν -Χαρούλα Τσαλπαρά, κιθάρα -Γιάννης Νιάρχος κύμβαλο -Κλέαρχος Κορκόβελος και κοντραμπάσσο -Λουκάς Μεταξάς».
Έμπνευσή σας, η ζωή και το έργο του μουσικού - «φόβητρο». Μιλήστε μας για τον Γιοβανίκα. «Ο χαμένος θρυλικός βιολιστής Γιάγκος Αλεξίου ή Γιοβανίκας είναι το πρόσωπο κλειδί και αφορμή της ιδέας σύστασης μιας μπάντας, που θα παίζει ένα ρεπερτόριο στα πρότυπα των ορχηστρών στα καφέ αμάν του 19ου αιώνα, χτίζοντας ένα ρεπερτόριο με αναμεμειγμένα στυλ και με τραγούδια πολυταξιδεμένα. Τόποι δράσης του παμπάλαιου θρυλικού βιολιστή, η Λέσβος, η Σμύρνη, τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, η Κωστάντζα, η Βραΐλα και το Βουκουρέστι. Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για το έργο του, γνωρίζουμε κάποιες αναφορές στο όνομά του από άρθρα της εποχής, συγκεντρωμένα στο βιβλίο ‘’Της ασιάτιδος μούσης ερασταί’’ του Θεόδωρου Χατζηπανταζή. Φέρεται να είναι ο συνθέτης του περίφημου ‘’Σμυρναϊκού Μινόρε’’ και περιγράφεται άλλοτε ως ‘’Βλάχος’’, άλλοτε ως το ‘’πρώτο βιολί της ανατολής’’. Είχε κλασσική παιδεία, ενώ ταυτόχρονα γνώριζε το στυλ και το ρεπερτόριο πολλών διαφορετικών μουσικών από τόπους που επισκεπτόταν».
Τι σας προσέλκυσε στην ενασχόληση με τη λαϊκή τσιγγάνικη μουσική; «Αυτό που μας προσέλκυσε, σίγουρα, είναι ο τρόπος σκέψης και το γεγονός ότι οι τσιγγάνοι επηρέασαν καταλυτικά και διαμόρφωσαν κατά πολύ μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή μουσική από όλα τα μέρη από τα οποία έκαναν το πέρασμά τους, μπολιάζοντας και ανακατεύοντας τις μουσικές των διαφόρων λαών. Το ίδιο συνέβη φυσικά και στα βαλκάνια, την ανατολική μεσόγειο καθώς και τη βορειότερη ανατολική Ευρώπη. Είναι εξαιρετικά γοητευτικό να συναντάς για παράδειγμα τα ίδια ή παρόμοια μουσικά θέματα σε τόπους τελείως απομακρυσμένους μεταξύ τους φαινομενικά. Όπως ένα λουλούδι που ο σπόρος του μεταφέρεται με τον αέρα και φυτρώνει τελείως αλλού από το φυτό που προήλθε. Η ζωή του μουσικού είναι το ταξίδι και η συλλογή ρεπερτορίου και τρόπων παιξίματος, ασχέτως αν είναι τσιγγάνος, είτε Μικρασιάτης. Πάντα περιπλανώμενος, συλλέγει και μπολιάζει τις διαφορετικές μουσικές ταυτότητες δημιουργώντας ένα νέο μείγμα».
Πείτε μας έναν στίχο, από τα τραγούδια που θα ακουστούν στη μουσική σας παράσταση. «’’Παίξε Μπάντα Γιοβανίκα να γλεντώ ως το πρωί’’ -από το τραγούδι ‘’Δράκουλας Σεβνταλής’’, στίχοι Κλέαρχος Κορκόβελος, μουσική Γιάννης Νιάρχος. Και ‘’Αυτό κι αν είναι βάσανο, αυτό κι αν είναι πόνος, να σ’ αγαπώ, να καίομαι και να το ξέρω μόνος’’ -από μια διασκευή της Banda Iovanica, σε έναν παλιό, ρουμάνικο, παραδοσιακό σκοπό».
Μια περιγραφή της σχέσης σας με το κοινό, όταν είστε επί σκηνής;
«Είναι ένα αρκετά δυναμικό πρόγραμμα, το πρόγραμμα της παράστασης. Αυτό που θέλουμε κυρίως είναι να μεταφέρουμε την ατμόσφαιρα ενός μουσικού οδοιπορικού χωρίς σύνορα, αφού τα σύνορα, και οι διαχωρισμοί βάσει αυτών, είναι κάτι αρκετά πρόσφατο και ‘’καινούριο’’ στην ανθρώπινη ιστορία. Μας ενδιαφέρει το κοινό να περάσει όμορφα, να διασκεδάσει και ταυτόχρονα να ψυχαγωγηθεί λαμβάνοντας από την μπάντα μια μουσική ολότητα, που ακουμπά πλήθος διαφορετικών συναισθημάτων».
Λίγα λόγια σας για όσα θα απολαύσουμε στο Faust; «Η μουσική μας παράσταση είναι ένα ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο, εμπνευσμένο από τη ζωή και το έργο του Γιοβανίκα και μουσικών της ίδιας εποχής και νοοτροπίας με ζωή αινιγματική, έργο ανεξερεύνητο και μυστικό. Στο Faust, θα παρουσιαστούν και κάποια καινούρια, δικά μας κομμάτια. Είναι μια συνέχεια που θέλουμε να δώσουμε σε όλο αυτό το παλιό μουσικό υλικό που τόσο αγαπάμε, μέσα από νέες δημιουργίες».
Κάποιο μελλοντικό σας σχέδιο;
«Η Banda Iovanica φιλοδοξεί να διαδώσει το έργο και τον τρόπο που αντιλαμβάνονταν τον κόσμο και τα μουσικά πράγματα ο Γιοβανίκας και η ‘’ξεχασμένη’’ σχολή των Μικρασιατών μουσικών στα τέλη 19ου αρχές 20ού αιώνα, όσο το δυνατόν περισσότερο, φέρνοντας τον τρόπο σκέψης τους στις μέρες μας και δημιουργώντας νέα μουσική πατώντας στα δικά τους χνάρια. Φιλοδοξούμε να κινηθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση, παίζοντας και παρουσιάζοντας αυτό το τελείως world music μείγμα, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος».
