Της Ανθής Αγγελοπούλου
Με χρηματοδότηση από την Ε.Ε επιστήμονες ανέπτυξαν μια συσκευή ανάλυσης κυττάρων αίματος που θα βοηθά τους γιατρούς και τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τα αίτια και τη μηχανική των σπάνιων μορφών αναιμίας, ενδεχομένως και επιταχύνοντας την ανάπτυξη νέων θεραπειών προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ασθενών με αυτές τις ασθένειες.
Για τα περισσότερα άτομα με αναιμία, τα συμπτώματα κούρασης και η δύσπνοια μπορούν να αντιμετωπιστούν με συμπληρώματα σιδήρου που επιτρέπουν στα ερυθρά αιμοσφαίρια τους να μεταφέρουν καλύτερα το οξυγόνο στα όργανα τους. Όμως για τα άτομα με σπάνιες αναιμίες μπορεί να είναι επώδυνο ή ακόμα και θανατηφόρο και απαιτούν μια πιο ακραία θεραπεία όπως η αφαίρεση σπλήνας. Για μερικούς ασθενείς με αυτούς τους σπάνιους τύπους, δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες επειδή οι αιτίες και η μηχανική της νόσου τους είναι ακόμα άγνωστες.
Το έργο COMMITMENT που έχει χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ έχει αναπτύξει μια πρωτότυπη συσκευή MeCheM, η οποία μπορεί να αναλύσει γρήγορα μερικές σταγόνες αίματος από ένα άτομο με σπάνια αναιμία για να δείξει πώς λειτουργούν τα άρρωστα κύτταρα του αίματος και αλληλεπιδρούν με άλλα κύτταρα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς ώστε να κάνουν καλύτερη διάγνωση και να μπορούν να παρακολουθούν τον ασθενή τους αλλά και να βοηθήσουν τους ερευνητές να αναπτύξουν μη επεμβατικές θεραπείες που βασίζονται σε φάρμακα.
Το έργο έχει ήδη εντοπίσει μοριακά συμπτώματα που μοιράζονται μερικές σπάνιες αναιμίες, γεγονός που θα μπορούσε να καταστήσει τη μελλοντική ανάπτυξη φαρμάκων πιο αποδοτική από πλευράς κόστους. Έχει επίσης βοηθήσει να δοκιμαστεί μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία για δρεπανοκυτταρική νόσο, μια κληρονομική, σοβαρή αναιμία.
Όπως λέει ο συντονιστής του προγράμματος Lars Kaestner από το Universität des Saarlandes στη Γερμανία, η ανάγκη για αυτή την τεχνολογία στα νοσοκομεία όπου δεν υπάρχουν ειδικά αιματολογικά κέντρα και για ακαδημαϊκή έρευνα είναι πολύ μεγάλη.
Η στοχευμένη ανάλυση βρίσκεται στην καρδιά της καινοτόμου συσκευής. «Οι αριθμοί των κυττάρων αίματος είναι τόσο υψηλοί που εάν επηρεάζονται μόνο το 1% των κυττάρων, είναι δύσκολο να εντοπιστούν σε παραδοσιακές εξετάσεις» εξηγεί ο Kaestner και συμπληρώνει. «Ωστόσο, αυτά τα κύτταρα εξακολουθούν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στον ασθενή. Η προσέγγισή μας είναι να εξετάσουμε μεμονωμένα κελιά».
Το MeCheM επεξεργάζεται το αίμα μέσω μικροκαναλίων και δεξαμενών για τον διαχωρισμό των αιμοκυττάρων. Μια μέθοδος οπτικής διαλογής αναλύει στη συνέχεια τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα κύτταρα ανταποκρίνονται σε μηχανικές παραμορφώσεις και χημικά. Αυτό επιτρέπει στους ερευνητές και τους κλινικούς γιατρούς να κατανοήσουν καλύτερα τη λειτουργία των σπάνιων αναιμιών, να παρακολουθήσουν την ασθένεια και να ταιριάξουν ένα φάρμακο σε μια πιθανή ομάδα ασθενών.
Σύμφωνα με τον Kaestner η μέθοδος αυτή επιτρέπει στον ασθενή να έχει μια ειδική διάγνωση που είναι εύκολη, φθηνή και μη επεμβατική και στους γιατρούς να δουν αν ο ασθενής χρειάζεται φάρμακα και σε ποιο βαθμό. Πρόκειται, όπως λέει, για ένα βήμα προς την κατεύθυνση της εξατομικευμένης ιατρικής.
Αναφορικά με το έργο
Στο έργο συμμετείχαν 5 εταιρείες και 4 ερευνητικοί οργανισμοί, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για τη Σπάνια και Συγγενή Αναιμία για να διερευνήσουν και να επινοήσουν πρωτόκολλα μελέτης για να αποκτήσουν μια συνολική εικόνα της συμπεριφοράς των κυττάρων του αίματος. Στη συνέχεια, οι συνεργάτες άρχισαν να σχεδιάζουν μια συσκευή ανάλυσης και να εφαρμόζουν τα αποτελέσματά της.
Το MeCheM έχει κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και βρίσκεται σε πρωτότυπο έλεγχο. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι μια μέρα οι γιατροί θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν τις μεθόδους τους ως μέρος της συνήθους διάγνωσης των ασθενών.
Η συσκευή συμβάλλει στο στόχο της Διεθνούς Κοινοπραξίας Έρευνας για τις Σπάνιες Νόσους, να αναπτύξει νέα είδη διάγνωσης και 200 νέες θεραπείες για σπάνιες ασθένειες έως το 2020.
Πηγές:
http://ec.europa.eu/research/infocentre/printversion_en.cfm?id=/research/headlines/news/article_19_04_25-1_en.html?infocentre&item=Infocentre&artid=50089
https://www.news-medical.net/news/20190425/New-blood-cell-analysis-device-helps-better-understand-causes-and-mechanics-of-rare-anemia.aspx - Alina ShrourouB.Sc. Zoology
