Της Νατάσας Στασινού
[email protected]

Με το κόμμα της διχασμένο και την κυβέρνηση μειοψηφίας να έχει δεχθεί αλλεπάλληλες ήττες, η Τερέζα Μέι δέχεται έντονες πιέσεις από μερίδα υπουργών να προκηρύξει πρόωρες εκλογές- τις τρίτες σε τέσσερα χρόνια για τη χώρα που το καλοκαίρι του 2016 αποφάσισε να εγκαταλείψει την Ε.Ε., αλλά τώρα δεν ξέρει πώς και εάν θέλει να το κάνει. Την ίδια ώρα ορισμένα στελέχη των Τόρις εξακολουθούν να πιέζουν για no deal, δηλαδή έξοδο σε 12 ημέρες χωρίς συμφωνία, ενώ άλλοι περιμένουν για τις τελικές αποφάσεις τα αποψινά αποτελέσματα στη Βουλή, όπου θα έχουμε νέο γύρο ενδεικτικών ψηφοφοριών.

Όταν την περασμένη εβδομάδα οι βουλευτές απέρριψαν για τρίτη φορά τη Συμφωνία Αποχώρησης έχοντας παράλληλα απορρίψει και τις οχτώ προτάσεις στις ενδεικτικές ψηφοφορίες, η Βρετανίδα πρωθυπουργός σχολίασε: «Φοβάμαι ότι φτάνουμε στα όρια αυτής της διαδικασίας στη Βουλή». Ήταν μία νύξη ότι σκέφτεται σοβαρά το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών. Χθες οι Sunday Times ότι ο επικεφαλής επικοινωνίας, Ρόμπερτ Γκιμπ και ο στενός σύμβουλός της, Στίβεν Πάρκινσον, επίσης πιέζουν για εκλογές. Την κάλπη δεν απέκλεισε ούτε ο Τζέιμς Κλέβερλι, αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος, δηλώνοντας στο Sky News: «Έχουμε μία κυβέρνηση μειοψηφίας σε μία περίοδο αναταραχής. Οπότε στο πλαίσιο ενός λογικού, ρεαλιστικού σχεδιασμού, το κόμμα προετοιμάζεται». Ξεκαθάρισε ωστόσο παράλληλα πως αυτή τη στιγμή οι εκλογές δεν είναι η πρώτη επιλογή. Αντίθετος στην προοπτική αυτή δήλωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Ντέιβιντ Γκοβ, υποστηρίζοντας ότι δεν θα μπορούσε να δώσει λύση στο αδιέξοδο του Brexit.

Πώς θα πάει η χώρα σε εκλογές

Οι επόμενες εκλογές στη Βρετανία είναι προγραμματισμένες για το 2022. Για να γίνουν νωρίτερα, υπάρχουν δύο τρόποι: α) Να πουν ναι στις πρόωρες κάλπες τα 2/3 των 650 βουλευτών, β) να περάσει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης με απλή πλειοψηφία. Εάν κανένα κόμμα δεν πετύχει να διασφαλίσει τη στήριξη της Βουλής των Κοινοτήτων μέσα στις επόμενες 14 ημέρες, προκηρύσσονται εκλογές.

Αν τελικά οδηγηθούμε εκεί, υπάρχουν ακόμη αναπάντητα ερωτήματα: Ποιος θα ηγηθεί των Τόρις στην προεκλογική εκστρατεία; Η Μέι έχει προαναγγείλει την παραίτησή της, ωστόσο πολλοί πιστεύουν ότι σε περίπτωση πρόωρων εκλογών δεν θα υπάρξει αρκετός χρόνος για έναν νέο ηγέτη. Το δεύτερο είναι ποια θα είναι η στάση του Συντηρητικού Κόμματος απέναντι στο Brexit. To κόμμα είναι βαθιά διχασμένο, ενώ ενιαία φωνή δεν έχουν αποκτήσει ακόμη ούτε οι Εργατικοί. Όσο για το ποιος προηγείται στην πρόθεση ψήφου των πολιτών; Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις θέλουν τα δύο κόμματα να δίνουν μάχη στήθος με στήθος, συγκεντρώνοντας κοντά στο 35% έκαστο.

Υπό τις συνθήκες αυτές, ορισμένοι επισημαίνουν ότι το διέξοδο θα δώσουν όντως οι κάλπες, αλλά όχι αυτές των γενικών εκλογών. Οι κάλπες ενός δεύτερου δημοψηφίσματος. Αξίζει να θυμίσουμε ότι την περασμένη εβδομάδα, αν και καμία πρόταση στις ενδεικτικές ψηφοφορίες των βουλευτών δεν συγκέντρωσε πλειοψηφία, εκείνες με τις περισσότερες ψήφους ήταν το δημοψήφισμα και η τελωνειακή ένωση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή ένα πολύ πιο «μαλακό» Brexit από αυτό, που διαπραγματεύθηκε η Μέι με τους 27.

Το δεύτερο multiple choice

Ενώ την περασμένη εβδομάδα ο  πρόεδρος της Βουλής είχε μπροστά του 16 διαφορετικές προτάσεις, εκ των οποίων έθεσε οχτώ σε ψηφοφορία, αυτή τη φορά καλείται να επιλέξει μεταξύ εννέα. Είναι άγνωστο πόσες θα θέσει στην κρίση των βουλευτών. Η συζήτηση στη Βουλή προβλέπεται να τελειώσει στις 19:00 GMT (22:00 ώρα Ελλάδος) και στη συνέχεια οι βουλευτές θα έχουν μισή ώρα στη διάθεσή τους να ψηφίσουν επί όσων προτάσεων θέλουν με ένα «aye» (ναι) ή ένα «no» (όχι). Θα ακολουθήσει η καταμέτρηση των ψήφων, η οποία την περασμένη εβδομάδα διήρκεσε λίγο περισσότερο από δύο ώρες. To αποτέλεσμα δεν δεσμεύει την κυβέρνηση, αλλά θα πρέπει σίγουρα να το λάβει σοβαρά υπόψη.

Πολλές από τις προτάσεις της περασμένης εβδομάδας επανέρχονται σήμερα, ενώ υπάρχουν και νέες. Αξίζει να δούμε ποιες είναι αυτές:

1. Μονομερές δικαίωμα εξόδου από το backstop(Τζον Μπάρον): Η Βρετανία θα αποχωρήσει στις 22 Μαΐου από την κοινότητα με τη Συμφωνία της Μέι, αφού όμως τροποποιηθεί ώστε να προβλέπει δυνατότητα μονομερούς εξόδου από το backstop. Η ίδια πρόταση απερρίφθη την περασμένη εβδομάδα.
2. No deal εν απουσία Συμφωνίας Αποχώρησης (Tζον Μπάρον): Η Βρετανία θα αποχωρήσει χωρίς συμφωνία στις 12 Απριλίου, εών η Βουλή δεν εγκρίνει τη Συμφωνία Αποχώρησης.  Σχεδόν πανομοιότυπη πρόταση του Μπάρον απερρίφθη με 400 ψήφους κατά, μόλις 160 υπέρ.
3. Τελωνειακή ένωση (Kένεθ Κλαρκ): Η όποια Συμφωνία Αποχώρησης θα περιλαμβάνει πολιτική διακήρυξη με τους 27 με δέσμευση για τη διαπραγμάτευση τελωνειακής ένωσης. Η ίδια πρόταση έχασε για έξι μόλις ψήφους. 265 υπέρ, 271 κατά.
4. Ενιαία αγορά 2.0 (Νικ Μπόουλς): Σχέση με την Ε.Ε. στα πρότυπα εκείνης της κοινότητας με τη Νορβηγία, που προβλέπει συμμετοχή στην ενιαία αγορά. Στηρίχθηκε την περασμένη εβδομάδα από 189 και καταψηφίστηκε από 283.
5. Επιβεβαιωτική λαϊκή ψηφοφορία (Πίτερ Κάιλ): Δημοψήφισμα προκειμένου οι πολίτες να εγκρίνουν τη Συμφωνία, πριν αυτή επικυρωθεί από τη Βουλή. Η ίδια πρόταση της Μάργκαρετ Μπέκερ στηρίχθηκε από 268 βουλευτές και καταψηφίστηκε από 295 την περασμένη Βουλή.
6. Λαϊκή ψηφοφορία για να αποφευχθεί το no deal (Γκρέιαμ Τζόουνς): Δημοψήφισμα, εάν αυτό είναι αναγκαίο για να αποφευχθεί έξοδος χωρίς συμφωνία. Η πρόταση κατατίθεται πρώτη φορά.
7. Κοινοβουλευτική υπεροχή (Τζοάνα Τσέρι): Εάν δεν έχει επικυρωθεί Συμφωνία δύο ημέρες πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, η κυβέρνηση θα πρέπει να επιδιώξει μεγαλύτερη παράταση. Εάν αυτή δεν συμφωνηθεί έως και μία ημέρα πριν από την έξοδο, η κυβέρνηση θα πρέπει να ζητήσει την έγκριση της Βουλής για έξοδο χωρίς συμφωνία. Εάν η Βουλή πει όχι, θα πρέπει να ανακληθεί το Άρθρο 50, δηλαδή να ακυρωθεί το Brexit. Πρόκειται για πιο λεπτομερής εκδοχή της πρότασης που την περασμένη εβδομάδα έλαβε 184 ψήφους υπέρ και 293 κατά.
8.  EFTA και ΕΕΑ (Τζορτζ Γιούστις): Η Βρετανία θα παραμείνει μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικoύ Χώρου και θα καταθέσει αίτηση για επανένταξη στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών.  Παρόμοια πρόταση την περασμένη εβδομάδα έλαβε μόλις 64 ψήφους υπέρ. Καταψηφίστηκε από 377 βουλευτές.