Το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 επανέφερε στην ημερήσια διάταξη το ζήτημα της θανατικής ποινής στην Τουρκία. Εν όψει των δημοτικών της Κυριακής ο Ερντογάν ζητά διακαώς την επαναφορά της εσχάτης των ποινών.
Στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα εν όψει των κρίσιμων δημοτικών εκλογών της ερχόμενης Κυριακής ο Τούρκος πρόεδρος τάχθηκε επανειλημμένως υπέρ της επαναφοράς της θανατικής ποινής στην Τουρκία. Οι οπαδοί του φαίνονται να συμφωνούν, βροντοφωνάζοντας συχνά στις προεκλογικές συγκεντρώσεις: «Θέλουμε τη θανατική ποινή».
«Η κατάργηση της θανατικής ποινής ήταν μεγάλο λάθος», επισημαίνει κάθε τόσο και ο αρχηγός του εθνικιστικού MHP Μπαχτσελί που συνεργάζεται στις δημοτικές εκλογές με το AKP του Ερντογάν.
Η Τουρκία κατήργησε την εσχάτη των ποινών πριν από 15 χρόνια. Εκ των πραγμάτων έχει πάψει να εκτελείται όμως εδώ και 35 χρόνια. Από τη στιγμή όμως που ο Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία, τόσο το AKP όσο και το MHP βάζουν κάθε τόσο στο τραπέζι το ενδεχόμενο επαναφοράς της. Η συζήτηση αναζωπυρώνεται κάθε φορά κυρίως εν όψει εκλογικών αναμετρήσεων και περισσότερο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Πέρσι μάλιστα η χώρα βρέθηκε κοντά σε ψηφοφορία για την επαναφορά της ποινής, ωστόσο τελικώς ο ίδιος ο Ερντογάν προτίμησε να τη βάλει και πάλι στο συρτάρι.
Προεκλογικοί τακτικισμοί ή πραγματικές προθέσεις;
Όπως αναφέρει σε ανάλυσή της η Deutsche Welle εύλογα τίθεται το ερώτημα εάν η όλη συζήτηση εντάσσεται απλώς στο πλαίσιο προεκλογικών τακτικισμών προκειμένου να υπάρξει η μέγιστη δυνατή συσπείρωση συντηρητικών ψηφοφόρων ή εάν τα δυο κόμματα προτίθενται όντως να επαναφέρουν τη θανατική ποινή; Εκπρόσωποι του AKP που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους επισήμαναν στη DW ότι αυτό το διάστημα τα πάντα γίνονται με μοναδικό γνώμονα τις δημοτικές εκλογές και πως δεν υπάρχουν σοβαρές σκέψεις για την επαναφορά της θανατικής ποινής.
«Κάθε φορά προκαλούν σύγχυση στους πολίτες. Πρόκειται για προεκλογικούς ελιγμούς, δεν το παίρνουμε στα σοβαρά. Εξάλλου δεν γίνεται από καθαρά νομική σκοπιά», υποστηρίζει ο Μουράτ Εμίρ, μέλος του αντιπολιτευόμενου ρεπουμπλικανικού CHP. O ίδιος είναι πεπεισμένος ότι στην πραγματικότητα το μόνο που ενδιαφέρει τον Ερντογάν είναι να κερδίσει τους συντηρητικούς ψηφοφόρους.
Παρόμοια η ανάγνωση και της Μεράλ Ντανίς Μπεστάς από το φιλοκουρδικό HDP. «Πρόκειται για ξαναζεσταμένο φαγητό. Θέλει να μανιπουλάρει την εθνική υπερηφάνεια. Αλλά οι πολίτες το αντιλαμβάνονται αυτό».
Νομικά αδύνατη η αναδρομική ισχύ
Τι ισχύει όμως από καθαρά νομική άποψη; Σύμφωνα με τον συνταγματολόγο και μέλος του CHP Καμπόγλου, βασικός στόχος του Ερντογάν θα ήταν να εκτελέσει τους ενορχηστρωτές του πραξικοπήματος του 2016. Αυτό όμως θα προϋπέθετε αλλαγή του συντάγματος προκειμένου να μπορεί να επιβληθεί αναδρομικά η εσχάτη των ποινών. Γενική εκτίμηση είναι όμως ότι δεν δρομολογείται νέα συνταγματική αναθεώρηση.
Πέραν αυτού ο νομικός υπενθυμίζει ότι η Τουρκία έχει υπογράψει το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και ενδεχόμενη επαναφορά της θανατικής ποινής θα συνιστούσε παραβίασή της. «Με τον τρόπο αυτό η Τουρκία θα έκοβε κάθε γέφυρα με την ΕΕ. Και αυτό, πιστεύω, είναι αδιανόητο».
