Από την έντυπη έκδοση
Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Ξαφνικά κάποιοι σιγοψιθυρίζουν και πάλι τη λέξη «ύφεση», μία δεκαετία μετά την πιστωτική κρίση. Κι ένα κύμα φόβου σαρώνει τις αγορές, με τα ομόλογα να εκπέμπουν σήμα κινδύνου ότι θα πρέπει να περιμένουμε παγκόσμια επιβράδυνση τους επόμενους μήνες. Οι κινήσεις των κεντρικών τραπεζών στις δύο πλευρές του Ατλαντικού φαίνεται να επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες. Η Φέντεραλ Ριζέρβ των ΗΠΑ έκλεισε απότομα τον κύκλο αύξησης επιτοκίων που είχε εγκαινιάσει τον Δεκέμβριο του 2015, ενώ άλλαξε τις κατευθυντήριες γραμμές για τα επόμενα βήματα νομισματικής πολιτικής, αφήνοντας να εννοηθεί ότι φέτος δεν προγραμματίζει κάποια κίνηση.
Στην Ευρώπη, η ΕΚΤ μόλις που πρόλαβε να γράψει τον επίλογο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης των 2,6 τρισ. ευρώ, τον Δεκέμβριο του 2018. Η οικονομική επιβράδυνση της Ευρωζώνης αναγκάζει την ΕΚΤ να αναβάλει τουλάχιστον για το 2020 μια αύξηση επιτοκίων. Ο πρόεδρος Ντράγκι, που έχει επανειλημμένως αποδείξει ότι τολμά να κάνει «whatever it takes», παραδέχτηκε την Τετάρτη ότι οι κίνδυνοι που απειλούν την ανάπτυξη είναι σοβαροί, διαμηνύοντας ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να αναβάλει γι’ ακόμη περισσότερο την πρώτη κίνηση ομαλοποίησης των επιτοκίων, εφόσον κάτι τέτοιο καταστεί αναγκαίο.
Στη Γερμανία, την ισχυρή και μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, η κυβέρνηση Μέρκελ φαίνεται πως σιωπηρά προετοιμάζεται για μια νέα φάση ύφεσης, αν και φοβάται να πει στους ψηφοφόρους ότι οι καλές εποχές έχουν παρέλθει, αναφέρει το Bloomberg σε δημοσίευμά του. Και η ΕΚΤ έχει ήδη υποβαθμίσει τις προβλέψεις για την ανάπτυξη, αναμένοντας ρυθμούς 1,1% φέτος, από 1,7% που προέβλεπε τον Δεκέμβριο.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Είναι υπαρκτός ο κίνδυνος ύφεσης ή απλώς πολιτικοί και κεντρικοί τραπεζίτες προετοιμάζονται για το χειρότερο σενάριο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα βγει αληθινό; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Το σίγουρο είναι ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται, όπως και ο παγκόσμιος οικονομικός κύκλος, με τις οικονομίες να ανεβάζουν ταχύτητα και στη συνέχεια να πατούν φρένο. Η μέση διάρκεια ενός οικονομικού κύκλου φαίνεται πως είναι μεταξύ επτά και δέκα χρόνων.
Εάν το 2009 θεωρηθεί σημείο εκκίνησης, με έξοδο από την πιστωτική κρίση και την τότε μεγάλη ύφεση, έχουν συμπληρωθεί δέκα χρόνια ευημερίας, οπότε είναι λογικό να αναμένει κανείς ότι η επόμενη φάση του κύκλου θα είναι η επιβράδυνση. Εάν σε αυτή την εξίσωση προστεθούν προκλήσεις όπως ο εμπορικός πόλεμος ή το Brexit, δεν χρειάζονται μαντικές ικανότητες ή βαθιές οικονομικές γνώσεις για το τελικό συμπέρασμα. Σύντομα θα ξέρουμε εάν το εγγύς μέλλον επιφυλάσσει ομαλή προσγείωση ή ελεύθερη πτώση χωρίς αλεξίπτωτο.
