Της Ανθής Αγγελοπούλου
Αν και εσείς προτιμάτε να επιλέγετε στο επιδόρπιό σας κάτι υψηλής θερμιδικής αξίας, τότε η επιλογή σας για το κυρίως γεύμα πιθανότατα θα είναι ένα πιο υγιεινό γεύμα, εκτός και αν έχετε πολλά στο μυαλό σας, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία.
Οι ερευνητές τοποθετούσαν ένα υγιεινό ή λιγότερο υγιεινό επιδόρπιο (φρέσκα φρούτα σε σχέση με το cheesecake λεμονιού) στην αρχή ή στο τέλος μιας γραμμής σε καφετέριες πανεπιστημίου και διαπίστωσαν ότι οι επισκέπτες της καφετέριας πήραν πρώτα το cheesecake και, επέλεξαν έπειτα κυρίως γεύμα το οποίο ήταν πιάτα με χαμηλότερες θερμίδες από το επιδόρπιο και ως εκ έτσι τελικά κατανάλωσαν τελικά λιγότερες θερμίδες από ό, τι οι φίλοι τους που επέλεξαν πρώτα ως επιδόρπιο τα φρέσκα φρούτα. Ωστόσο, δεν είχαν τα ίδια αποτελέσματα όταν το επιδόρπιο ήταν τοποθετημένο στο τέλος της γραμμής των τροφών.
Ο Martin Reimann, PhD, βοηθός καθηγητή marketing στο πανεπιστήμιο της Αριζόνα και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης επεσήμανε, ότι οι επισκέπτες που επιλέγουν υψηλής θερμιδικής αξίας επιδόρπιο μετά επιλέγουν υγιεινότερα πιάτα στο κυρίως φαγητό για να μειώσουν τις θερμίδες που θα πάρουν από το επιδόρπιο.
Το πρώτο πείραμα διεξήχθη στην καφετέρια της Επιχειρηματικής Σχολής EGADE στο Tecnológico de Monterrey στο Μοντερέι του Μεξικού. Όμως ακολούθησαν ακόμα 3 πειράματα που στόχευσαν στο ίδιο θέμα και είχαν παρόμοια ευρήματα.
Στο πείραμα της καφετέριας, ο άλλος συγγραφέας της μελέτης και βοηθός ερευνητή David Flores, PhD, έκανε συνέντευξη με 134 άτομα για την υγιεινή διατροφή αφού πέρασαν από τη γραμμή καφετέριας. Ο ιδιοκτήτης της καφετέριας τοποθετούσε cheesecake λεμονιού ή φρέσκα φρούτα (αλλά όχι και τα δύο) πρώτα στη γραμμή ή στο τέλος της γραμμής για πάνω από 4 μέρες. Υπήρχαν επίσης υγιεινά και λιγότερο υγιεινά κυρίως πιάτα (π.χ. ψητά κοτόπουλα fajitas και μια μικρή σαλάτα ή τηγανητά ψάρια και τηγανητές πατάτες). Οι επιλογές τροφίμων του εστιατορίου καταγράφηκαν κρυφά κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων και η ποσότητα των τροφίμων που απομένουν στα πιάτα επίσης σημειώθηκε μετά τα γεύματα για να εκτιμηθούν οι συνολικές θερμίδες που καταναλώθηκαν. Η καφετέρια είχε ένα μενού σταθερής τιμής, ώστε η τιμή των επιδόρπια να μην ήταν παράγοντας, σύμφωνα με τη μελέτη.
Τα άτομα που επέλεξαν το επιδόρπιο υψηλής θερμιδικής αξίας κατανάλωναν κατά μέσο όρο 30% λιγότερες θερμίδες (συμπεριλαμβανομένου του επιδόρπιο) από τους φίλους που πήραν πρώτα το πιο υγιεινό επιδόρπιο. Μάλιστα όσοι επέλεξαν πρώτα το cheesecake ήταν επίσης 2 φορές πιο πιθανό να παραγγείλουν το ελαφρύτερο κυρίως πιάτο ακόμα και από όσους επέλεξαν το cheesecake στο τέλος της γραμμής.
Οι ερευνητές συμπεριέλαβαν στη μελέτη κι άλλες μεταβλητές που μπορεί να έχουν επηρεάσει τα ευρήματα, όπως η ηλικία, το φύλο, ο δείκτης μάζας σώματος, η δίαιτα, η άσκηση και οι των ατόμων αυτών απόψεις σχετικά με την υγιεινή διατροφή. Η μόνη μεταβλητή που είχε σημαντικά αποτελέσματα ήταν η ηλικία, με τη διαφορά στις θερμίδες που καταναλώνονταν να αυξάνεται με την ηλικία. Δεδομένου ότι πελάτες στην καφετέρια εκτός τους μαθητές ήταν και το προσωπικό της Σχολής οι ηλικίες των συμμετεχόντων κυμαίνονταν από 18-60 έτων με μέσο όρο 32 χρόνια.
Ωστόσο, δεδομένου ότι οι υπηρεσίες διανομής online τροφίμων έχουν γίνει πια δημοφιλείς, η μελέτη περιελάμβανε τρία online πειράματα που χρησιμοποιούν το ίδιο σχέδιο με το πείραμα της καφετέριας αλλά με έναν ψεύτικο ιστοτόπο παράδοσης τροφίμων. Οι επιλογές επιδόρπιου ήταν φρουτοσαλάτα ή κέικ σοκολάτας. Στο πρώτο πείραμα, 160 συμμετέχοντες ρωτήθηκαν πόσο πεινασμένοι ήταν και πόσο νόμιζαν ότι θα έτρωγαν από κάθε είδος τροφής που επέλεξαν, έτσι ώστε να μπορεί να εκτιμηθεί η συνολική κατανάλωση θερμίδων.
Τα ευρήματα ήταν παρόμοια με τη μελέτη της καφετέριας με σημαντικά λιγότερες θερμίδες που εκτιμήθηκαν για ολόκληρα γεύματα όταν οι συμμετέχοντες επέλεξαν το κέικ σοκολάτας πρώτα αντί για τη φρουτοσαλάτα.
Σε άλλη με απευθείας σύνδεση μελέτη, με 180 συμμετέχοντες, τα ευρήματα ήταν παρόμοια όταν ένα υγιεινό ή λιγότερο υγιεινό κυρίως πιάτο παρουσιάστηκε πρώτα στο μενού της διανομής τροφίμων αντί για ένα επιδόρπιο.
Ένα τελικό σε απευθείας σύνδεση πείραμα με 296 συμμετέχοντες διερεύνησε αν η νοοτροπία ενός καλεσμένου ή αν έχουν πολλά στο μυαλό τους, αυτό μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές των τροφίμων. Μία ομάδα έπρεπε να απομνημονεύσει έναν διψήφιο αριθμό προτού παραγγείλει από την ιστοσελίδα παράδοσης τροφίμων, ενώ η άλλη ομάδα έπρεπε να απομνημονεύσει έναν επταψήφιο αριθμό. Για την ομάδα με χαμηλό "γνωστικό φορτίο" που απομνημονεύει τον διψήφιο αριθμό, τα ευρήματα ήταν παρόμοια με τα προηγούμενα πειράματα.
Ωστόσο, οι συμμετέχοντες με υψηλό "γνωστικό φορτίο" που προσπάθησαν να θυμηθούν τον επταψήφιο αριθμό είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα. Ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν κύρια και πιάτα υψηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες, αφού πήραν ένα επιδόρπιο υψηλής θερμιδικής αξίας.
Σύμφωνα με το Reimann οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι οι αρχικές επιλογές τροφίμων και η νοοτροπία τους μπορεί να επηρεάσουν τη συνολική υγιεινή των γευμάτων τους.
Όπως είπε, τα εστιατόρια, οι καφετέριες και οι ιστοσελίδες διανομής τροφίμων θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν την υγιεινή διατροφή μέσω της τοποθέτησης υγιεινών ή λιγότερο υγιεινών τροφών, ενώ οι επισκέπτες θα μπορούσαν να τρώνε λιγότερο από τους μπουφέδες, εάν είχαν τοποθετηθεί τα επιδόρπια στο μπροστινό μέρος της γραμμής μπουφέ. Οι προμηθευτές τροφίμων μπορούν επίσης να αυξήσουν τα κέρδη τους τοποθετώντας τα επιδόματα πρώτης ανάγκης εάν τα πιο υγιεινά κυρίως πιάτα είναι ακριβότερα από τις λιγότερο υγιεινές επιλογές.
https://www.apa.org/news/press/releases/2019/02/high-calorie-desserts
Article: “If I Indulge First, I Will Eat Less Overall: The Unexpected Interaction Effect of Indulgence and Presentation Order on Consumption,” by David Flores, PhD, Tecnológico de Monterrey; Martin Reimann, PhD, University of Arizona; Raquel Castaño, PhD, and Alberto Lopez, PhD, Tecnológico de Monterrey; Journal of Experimental Psychology: Applied, published online Feb. 7, 2019.
