Από την έντυπη έκδοση
Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Ο Μάρτιν Γουόλφ, πέρα από καλή γνωριμία, είναι και κορυφαίος αρθρογράφος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» με υψηλά ποσοστά αναγνωσιμότητας. Σε τελευταίο άρθρο του επισημαίνει ότι το φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ έγινε χωρίς μεγάλα… ονόματα και χαρακτηρίστηκε από έλλειψη προτάσεων μεταρρύθμισης στην πολιτική, το Bretix και την αδιαφορία… των τεχνολογικών κολοσσών. Με πιο απλά λόγια, για τον Γουόλφ, το φετινό φόρουμ δεν είχε… λάμψη.
«Η παγκόσμια ελίτ», έγραφε ο αρθρογράφος των «F.T.», «έχει στερέψει από ενθουσιασμό και ιδέες.Στους διαδρόμους του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) την πιο περασμένη εβδομάδα, ο Κένεθ Ρογκόφ, καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το συνόψισε ως εξής: “Αυτό είναι το πιο αδιάφορο Νταβός που θυμάμαι. Συνήθως, υπάρχει μια χώρα που τραβάει τα φώτα της δημοσιότητας ή μια νέα βιομηχανία για την οποία μιλούν όλοι. Αλλά φέτος δεν υπάρχει τίποτα από όλα αυτά”.
Αυτή η έλλειψη ενθουσιασμού έχει επιπτώσεις που φτάνουν πολύ πέρα από τον γκροτέσκο κόσμο του συνεδρίου του Νταβός. Τα τελευταία 30 χρόνια το Νταβός είναι το καλύτερο μέρος για να καταγράψει κανείς τις ιδέες και τις τάσεις που ενθουσιάζουν τους πλούσιους και ισχυρούς. Ήταν το μέρος όπου διαμορφωνόταν και προωθούνταν η ατζέντα της ελίτ.
Την περασμένη χρονιά, ήταν εύκολο να διακρίνει κανείς τα δύο αστέρια του Νταβός. Η “καυτή” τεχνολογία ήταν το blockchain και ο “καυτός” πολιτικός ήταν ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν. Αλλά έκτοτε, τα ποσοστά του κ. Μακρόν στις δημοσκοπήσεις έχουν υποχωρήσει τόσο γρήγορα όσο και η τιμή του bitcoin. Ο Γάλλος πρόεδρος έμεινε σπίτι του φέτος για να αντιμετωπίσει την εγχώρια δυσαρέσκεια. Ο κ. Μακρόν και το bitcoin μπορούν πλέον να ενταχθούν στο αυξανόμενο κλαμπ των αγαπημένων παιδιών του Νταβός που έχουν απαξιωθεί πλήρως.
Αποτελείται από χώρες πολιτικούς και βιομηχανίες οι οποίες παρουσιάστηκαν κάποτε ως ελπίδα για το μέλλον, αλλά στη συνέχεια η φήμη τους καταρρακώθηκε. Οι χώρες-αστέρια των προηγούμενων φόρουμ ήταν συνήθως ταχύτατα αναπτυσσόμενες αναδυόμενες οικονομίες οι οποίες ήταν κατά προτίμηση δημοκρατίες ή τουλάχιστον “κινούνταν στη σωστή κατεύθυνση”. Η Βραζιλία πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις. Το 2010, το WEF έδωσε το “Παγκόσμιο Βραβείο Πολιτικής Διακυβέρνησης” στον Λούις Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, τον πρόεδρο της Βραζιλίας, ο οποίος είχε επισκεφτεί αρκετές φορές το Νταβός στο παρελθόν. Ο Λούλα ήταν σχεδόν ειδικά σχεδιασμένος για να ενθουσιάσει το Νταβός. Ένας πρώην ριζοσπάστης πολιτικός, ο οποίος είχε αγκαλιάσει τον καπιταλισμό και την παγκοσμιοποίηση, διατηρώντας παράλληλα τα διαπιστευτήριά του ως κοινωνικός μεταρρυθμιστής. Η οικονομία της χώρας του αναπτυσσόταν με ταχείς ρυθμούς.
Αλλά η Βραζιλία του 2019 μόλις πέρασε μια βαθιά ύφεση και ένα σκάνδαλο διαφθοράς και ο Λούλα είναι στη φυλακή. Η Βραζιλία εκπροσωπείται τώρα από τον Ζαΐρ Μπολσονάρο, έναν πρόεδρο που φημίζεται για τις προσβολές κατά των ομοφυλόφιλων και τα εγκωμιαστικά σχόλια για βασανιστές. Ως υπέρμαχος των φιλελεύθερων οικονομικών μεταρρυθμίσεων, ο κ. Μπολσονάρο είχε μια ευκαιρία να παρουσιάσει ένα διαφορετικό πρόσωπο στο κοινό του Νταβός. Αλλά η παρουσία του στο φετινό φόρουμ ήταν σύντομη και σφιγμένη. Παρόμοια πορεία έχουν ακολουθήσει και άλλα αγαπημένα παιδιά του Νταβός. Η Τουρκία ήταν κάποτε μια χώρα αστέρι. Ο πρόεδρός της, ο Ταγίπ Ερντογάν, χαιρετιζόταν ως το μοντέλο του μετριοπαθή ισλαμιστή ηγέτη, ο οποίος ηγούνταν μιας χώρας δημοκρατικής και καπιταλιστικής. Αλλά ο κ. Ερντογάν αποχώρησε από το Νταβός το 2009 μετά από μια διαμάχη για το Ισραήλ και δεν επέστρεψε ποτέ. Σήμερα, ο κ. Ερντογάν είναι όλο και πιο αυταρχικός και η χώρα του βρίσκεται στα πρόθυρα μιας κρίσης χρέους.
Η μεταμόρφωση της ρωσικής ελίτ από απρόσωπους απαράτσικ σε επιθετικούς, αδίστακτους καπιταλιστές ήταν επίσης ένα από τα θαύματα του WEF. Αλλά μετά την εισβολή στην Κριμαία το 2014, η Ρωσία βρίσκεται στη μαύρη λίστα του Νταβός. Η Βρετανία απογοήτευσε το Νταβός ψηφίζοντας υπέρ του Βrexit και άφησε τους παρευρισκόμενους στο φετινό συνέδριο άναυδους όταν κρέμασε τεράστια μπάνερ στο ξενοδοχείο Belvedere τα οποία έγραφαν: “Το ελεύθερο εμπόριο είναι σπουδαίο”.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο άνθρωπος των δασμών, δεν είναι προφανώς κάποιος που θα ενστερνιζόταν αυτό το φιλικό προς τις αξίες του WEF σλόγκαν. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν επισκέφτηκε φέτος το φόρουμ για να αντιμετωπίσει το λουκέτο στην κυβέρνηση. Το σχέδιο της Κίνας να γίνει “χώρα αστέρι” έχει επίσης ματαιωθεί. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης, η αύξηση του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ και η όλο και πιο αυταρχική εγχώρια πολιτική καθιστά την κυβέρνηση του Σι Τζινπίνγκ λιγότερο δημοφιλή στο Νταβός...».
Αυτά και άλλα πολλά γράφει ο Μ. Γουόλφ και από μια πλευρά έχει δίκιο. Το φετινό Νταβός από πλευρά πολιτικής - θεάματος ήταν… πενιχρό. Ίσως όμως να είχε πολύ περισσότερη ουσία από ό,τι άλλες χρονιές. Διότι… αν πάει κανείς σε βάθος, από τις διάφορες εισηγήσεις από ειδικούς ανθρώπους της δράσης σε καθημερινό επίπεδο, ο ερευνητής ανακαλύπτει έναν θησαυρό γνώσεων και εμπειριών που κατατέθηκαν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και που πήγαιναν στα άδυτα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Μια επανάσταση πολυδιάστατη και πολυσήμαντη, η οποία… πέραν από τις υλικές πτυχές της έχει και τεράστιο ψυχολογικό περιεχόμενο. Διότι το πώς οι ψηφιακές τεχνολογίες, τα… iphones και τα κοινωνικά δίκτυα επηρεάζουν το πνεύμα, την ψυχή και τις συμπεριφορές είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση από τα γνωστά «σόου» επωνύμων ηγετών και άλλων θεατρίνων της πολιτικής και της οικονομίας. Κατά την ταπεινή μας δε γνώμη, αυτοί ήταν που… έδωσαν περιεχόμενο στο Νταβός και όχι κάποιοι «ήρωες» της δεκάρας.
