Από την έντυπη έκδοση
Tου Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Θα είναι η χρονιά που ήδη τρέχει -με ρυθμούς που επιβάλλει η προεκλογική λογική, όπως και να το κάνουμε, αλλά και ενδιάμεσα γεγονότα όπως η επίσκεψη Μέρκελ αυτή την εβδομάδα, η επάνοδος της μετα-τρόικας για την ενισχυμένη κ.λπ. μεταμνημονιακή εποπτεία την επόμενη- μια χρονιά ρυθμίσεων.
Δείτε πρώτα-πρώτα πώς ξεκίνησε η χρονιά: με άφιξη στο Εθνικό Τυπογραφείο, κυριολεκτικά στο γύρισμα του χρόνου, της ΠΝΠ για παράταση (2μηνη) του νόμου Κατσέλη. Όλοι γνωρίζουμε ότι δεν ήταν δυνατόν να «εξαχνωθεί» η προστασία της πρώτης κατοικίας χωρίς κάτι αντίστοιχο να λάβει τη θέση της: η επίσπευση των πλειστηριασμών-χωρίς-δίχτυ θα κινδύνευε να φέρει όχι απλώς πολιτική πίεση, αλλά κοινωνικό τσουνάμι. (Δεν αναφερόμαστε στη μιντιακά χορογραφημένη κόντρα τύπου Ζωής ή Παναγιώτη Λαφαζάνη. Ούτε στις επιθέσεις τύπου Ρουβίκωνα στα συμβολαιογραφεία. Αλλά σε πολύ βαρύτερου τύπου κινητοποιήσεις, όχι πλέον στα δικαστήρια, αλλά στις γειτονιές).
Το γεγονός ότι η νέα παράταση είναι βραχύτατη δεν αντικατοπτρίζει μόνο τις πιέσεις Βρυξελλών/Φραγκφούρτης, αλλά και τη συνειδητοποίηση από πλευράς των ίδιων των συστημικών τραπεζών ότι άμα δεν επιταχύνουν το «ξεκοκκίνισμα» των βιβλίων τους, άσχημα πράγματα βρίσκονται στην αμέσως επόμενη στροφή: η μόλις προεόρτια παρουσία στο Μέγαρο Μαξίμου του προεδρείου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών αυτό πήγε να δείξει - κι ας παραξένεψε η απουσία Τράπεζας της Ελλάδος.
Πάντως έχει γίνει φανερό ότι ανεξαρτήτως του ποια εργαλεία θα τεθούν σε ισχύ, αν δηλαδή θα υπάρξει κινητοποίηση των ίδιων των τραπεζών ώστε «να χτίσουν» την κεφαλαιακή τους βάση κατά το πρότυπο της Eurobank/Grivalia κι έτσι να αντέξουν τις επιταχυνόμενες ρυθμίσεις επιχειρηματικών κυρίως δανείων, αλλά και την ευρύτερη πώληση τμημάτων του χαρτοφυλακίου τους μπιρ παρά, αν θα προχωρήσουν σε κάτι πλησιέστερο προς τιτλοποίηση με εγγύηση του Δημοσίου (ή με χρήση του cash buffer προς την ίδια κατεύθυνση) κατά τη λογική του ΤΧΣ, ή αν θα προσεγγίσουν περισσότερο μια λογική δημιουργίας SPV για «κόκκινα» δάνεια με την εγγύηση του αναβαλλόμενου φόρου, αν η κυβέρνηση θα κατορθώσει να στήσει όρθιο κάποιο ενδιάμεσο σύστημα, με αποδοχή βέβαια SSM και DGComp για ό,τι κι αν επιλεγεί, «κάτι» πάντως θα κινηθεί. Πιο γρήγορα. Πιο ουσιαστικά.
Το να λέμε ότι από την αιχμή των 107 δισ. των NPEs του 2016 βρισκόμαστε στα 88,5 δισ. του 2018, άρα ο στόχος 33 δισ. ευρώ για το 2021 (SSM) είναι εύλογος, δεν αρκεί. Παράταση έλαβε -μέχρι τέλους του 2019, αυτός- ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών.
Ο οποίος ξεκίνησε αργά/διστακτικά/επιφυλακτικά με κάτι σαν 58.500 ενδιαφερόμενους να προσέρχονται το 2018 στη διαδικασία (σχεδόν 39.000 επιχειρήσεις, 18.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, λιγότεροι από 1.500 αγρότες), αλλά μόλις 21.000 πέρασαν τον σκόπελο της επιλεξιμότητας (οι μισοί, ελεύθεροι επαγγελματίες), ενώ συμπληρωμένη υποβολή αιτήσεων έγινε από 2.000 επιχειρήσεις, 3.000 ελεύθερους επαγγελματίες και 250 αγρότες.
Εν πολλοίς η επιφυλακτική στάση των τραπεζών στην πρώτη κατηγορία -παρά τις διαβεβαιώσεις βελτίωσης- επέτρεψε ελάχιστες ρυθμίσεις, ενώ κάπου 1.000 αιτήσεις ελεύθερων επαγγελματιών ολοκληρώθηκαν (μισές-μισές έναντι ΑΑΔΕ και ΚΕΑΟ), συν 120 αγροτών. Πάντα υπό την ιδιαίτερη διαχείριση του ειδικού γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτη Κουρμούση, αυτή η διάσταση του εξωδικαστικού -έπειτα και από βελτιώσεις που εν πολλοίς είχαν μείνει πίσω λόγω τρόικας, αλλά και λόγω κατατριβής με δική μας γραφειοκρατία- ελπίζεται να προχωρήσει τώρα καλύτερα.
Η αύξηση του ορίου οφειλών που υπάγεται σε αυτοματοποιημένη διαδικασία, η βελτίωση των προδιαγραφών απαρτίας σε περίπτωση πολλών πιστωτών, η αυτονόμηση από τις μη επιχειρηματικές οφειλές, όλα αυτά θα βοηθήσουν.
Παράλληλα, η κυρίως λογική των 120 δόσεων δείχνει να ανοίγεται - π.χ. με την ένταξη και των οφειλών του 2018 σ’ αυτήν. Αλλά και η βελτίωση της πάγιας ρύθμισης των 12 μηνιαίων δόσεων με γενικό στόχο τις 24 (αν μη τις 36) δείχνει ότι ο πυρήνας της έννοιας της διευκόλυνσης για πληρωμή/εξυπηρέτηση χρεών αρχίζει να εισχωρεί - πού;
Εκεί όπου η παλιά, κακή/κάκιστη προσέγγιση της φορομπηχτικής αυστηρότητας του Ελληνικού Δημοσίου είχε κουμπώσει με την τροϊκανή καχυποψία και δημιουργούσε αδιέξοδα.
Όλο αυτό το ξεκλείδωμα ρυθμίσεων υπόσχεται ένα σημαντικό πράγμα: εξορθολογισμό!
Αν κάποια στιγμή η «εκτός μνημονίων» διαχείριση επέτρεπε από τα σχεδόν 104 δισ. ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία -που συνεχίζουν να αυξάνονται με ρυθμό 750 εκατ. έως 1 δισ. τον μήνα- να σβηστούν οριστικά τα απολύτως ανεπίδεκτα είσπραξης, ύψους μεταξύ 20 και 35 δισ. ευρώ, ανάλογα με τους υπολογισμούς (από τα περίπου 32 δισ. οφειλών προς ΚΕΑΟ η είσπραξη δείχνει ευκολότερη), τότε θα είχαμε μια πειστικότερη εικόνα.
