Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Τη μαύρη κωμωδία του Γερμανού Marius Von Mayenburg, «Ο Άσχημος», μεταφράζει και σκηνοθετεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Tempus Verum-Εν Αθήναις, Δημήτρης Λάλος.
Το έργο λειτουργεί παράλληλα σε δύο επίπεδα. Σε πρώτο πλάνο είναι μια ευφυής φάρσα με γρήγορους και αιχμηρούς διαλόγους, που εναλλάσσει το χιούμορ με την τραγικότητα. Μπορεί να ιδωθεί, όμως, και ως μια φιλοσοφική αλληγορία, όπου στο φόντο αναπτύσσεται η κοινωνική ένταση ανάμεσα στον καπιταλισμό και την ανθρώπινη μοναξιά.
Οι διάλογοι είναι γρήγοροι και αιχμηροί. Οι μεταβάσεις σε χώρο και χρόνο είναι ρευστές, οι ηθοποιοί παίζουν πολλαπλούς ρόλους και οι θεατές μεταφέρονται, σχεδόν χωρίς να το καταλάβουν, σ’ ένα τοπίο όπου τα σύνορα μεταξύ πραγματικότητας και εφιάλτη συμπίπτουν. Εξακολουθώ να είμαι εγώ, ακόμη και όταν μοιάζω με κάποιον άλλον; Πόση σημασία έχουν οι προσωπικές μου αξίες, όταν αυτές δεν επικυρώνονται από τους γύρω μου; Ο αγώνας για την ατομικότητα μπορεί ν’ αποδειχθεί τεράστιο εμπόδιο στο δρόμο προς την επιτυχία; Και τελικά, τι κάνει τον άνθρωπο, άνθρωπο; Αυτά και άλλα ερωτήματα ξεπηδούν μέσα από την παράσταση. Σε κάποια δικά μας, απάντησε ο Δημήτρης Λάλος.
Λίγα λόγια σας για την υπόθεση του έργου;
«Ο κεντρικός μας ήρωας είναι άσχημος. Είναι απερίγραπτα άσχημος, αλλά δεν το ξέρει. Όταν κάποια στιγμή το μάθει, θα αλλάξει, με την βοήθεια ενός γιατρού, το πρόσωπό του. Το αποτέλεσμα είναι να γίνει ακαταμάχητα όμορφος. Αυτό φέρνει, όμως, στην επιφάνεια προβλήματα που ούτε καν μπορεί να φανταστεί. Στο τέλος, ο γιατρός πουλάει το πρόσωπο αυτό και σε άλλους. Εκεί ακριβώς είναι που το όνειρο μετατρέπεται σε εφιάλτης».
Τι σας προσέλκυσε στο ανέβασμά του; «Χρόνια, τώρα, ψάχνω να βρω έργα και κάθε φορά που διαβάζω κάτι λέω: “καλό, αλλά δεν είναι σαν τον Άσχημο!”. Ήρθε επιτέλους η ώρα. Είναι ένα πανέξυπνο έργο, που βέβαια δεν είναι τυχαίο που έκανε πρεμιέρα στην Schaubühne του Βερολίνου με τον βασικό ηθοποιό του Τόμας Οστερμάιερ, Λαρς Έιντιγκερ στον ρόλο του Άσχημου. Συνδυάζει το κωμικό με το τραγικό με έναν πολύ σύγχρονο τρόπο, ενώ είναι επίκαιρο όσο ποτέ, σε μια κοινωνία του Facebook και του Instagram, που δίνει βάση στην εικόνα και όχι στην ουσία».
Που επικεντρώθηκε η σκηνοθετική σας ματιά; «Επικεντρώθηκα στο βασικό υλικό του έργου, που είναι η φάρσα. Ένα παρεξηγημένο είδος που θέλει πολύ λεπτούς χειρισμούς. Όμως, έχω πολύ έμπειρους ηθοποιούς και δεν το φοβήθηκα. Το αστείο εναλλάσσεται με το τραγικό, σε μια απολαυστική ισορροπία».
Μια περιγραφή του Λέττε –του κεντρικού ήρωα; «Εκτός του ότι είναι απερίγραπτα άσχημος, θα λέγαμε ότι είναι και υπερβολικά αγαθός. Τόσο, που αγνοεί ακόμα και το προφανές. Γι’ αυτό, όταν αλλάζει το πρόσωπό του χάνει κάτι από αυτή την αγαθή του φύση. Αυτή είναι και η κατάρα του σύγχρονου ανθρώπου. Έχει χάσει την αθωότητά του και κατ’ επέκταση τη μαγεία της ύπαρξης».
Και μια για την απόδοση του ρόλου από τον Θανάση Δόβρη; «Στο πρόσωπο του Θανάση Δόβρη βρήκα τον απόλυτο πρωταγωνιστή γι’ αυτή την παράσταση. Έχει την ευφυΐα να ερμηνεύσει όλες της πτυχές, σκοτεινές και φωτεινές , αυτού του χαρακτήρα. Είναι καταπληκτικός συνεργάτης και κατάλαβε το έργο από την πρώτη ανάγνωση. Από κει και πέρα όλα ήταν εύκολα για μένα».
Πείτε μας μια ατάκα από το έργο. Την πρώτη που σας έρχεται στο νου. «Λέει ο Λέττε όταν βλέπει τον εαυτό του, μετά την επέμβαση, στον καθρέφτη: “Μοιάζω με κάποιον που πάντα θα ζηλεύω”».
Ένα σχόλιό σας για την ομορφιά και την ασχήμια;
«Η ομορφιά είναι η καλοσύνη και η ασχήμια ο πόνος, σε αυτόν τον κόσμο».
Και ένα ακόμα σχόλιό σας, σχετικά με το κεντρικό ερώτημα του έργου - «Τελικά, τι κάνει τον άνθρωπο, άνθρωπο»; «Είναι ένα ερώτημα που θα μας τυραννά για μια, μπορεί και για δυο ζωές».
Ταυτότητα Παράστασης
Μετάφραση-σκηνοθεσία: Δημήτρης Λάλος, σκηνικά: Ιωάννα Πλέσσα, κοστούμια: Κρίστελ Καπερώνη, πρωτότυπη μουσική: Μίνως Μάτσας, φωτογραφίες: Γιώργος Καπλανίδης, make up artist: Γιάννα Μαρματάκη, φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλης, βοηθός σκηνοθέτη: Κρίστελ Καπερώνη.
Ερμηνεύουν: Θανάσης Δόβρης, Βάσω Καβαλιεράτου, Συμεών Τσακίρης, Μιχάλης Βρεττός. Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 / Tempus Verum-Εν Αθήναις: Ιάκχου 19, Γκάζι
