Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται στις 26 Απριλίου 2006 από τη «σοβιετική Πομπηία», όταν ο κόσμος ξυπνούσε με την είδηση του πυρηνικού ατυχήματος στο Τσερνομπίλ.

Ο Σοτά Κικάντζε εργάστηκε ως εκκαθαριστής στο Τσερνομπίλ λίγους μήνες μετά την έκρηξη, με αντίτιμο μια τηλεφωνική σύνδεση και μια σύνταξη λίγων δολαρίων.

«Είχα πλήρη επίγνωση του τι μπορεί να μου συμβεί στο Τσερνομπίλ, ένα χρόνο μετά την καταστροφή», λέει ο 60χρονος σήμερα Σοτά, ο οποίος, ως έφεδρος αξιωματικός, επιστρατεύτηκε από το Μπορζόμι στο Τσερνομπίλ, ένα χρόνο μετά το δυστύχημα.

«Δεν μπορούσα να πω "δεν θέλω"», σημειώνει ο Σοτά, ο οποίος εργάζεται σήμερα στις οικοδομές της Θεσσαλονίκης.

Στην περιοχή του Τσερνομπίλ, ο Σοτά έμεινε το 1987 για έξι μήνες. «Είδα με τα μάτια μου τις πόλεις και χωριά-φαντάσματα, σαν να ήταν ένα σκηνικό θεάτρου χωρίς ηθοποιούς. Παράξενη ησυχία και πολύ έντονο φως», θυμάται και αποφεύγει τις επίμονες ερωτήσεις, επειδή, όπως λέει, έχει υπογράψει χαρτί ότι δεν θα μιλήσει πουθενά για ό,τι είδε. Επαναλαμβάνει διαρκώς: «Εδωσα λόγο, δεν γίνεται!».

Ανασύρει, ωστόσο, από το χρονοντούλαπο των αναμνήσεών του μια συγκλονιστική εμπειρία, την οποία βίωσε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Τσερνομπίλ. «Κάποιοι νεαροί από την ομάδα μου βρήκαν ένα καλό αυτοκίνητο, ένα "Βόλγκα", παρατημένο. Αποφάσισαν να το πάρουν και μόλις μπήκαν μέσα, έμειναν εκεί για πάντα. Σε δευτερόλεπτα έχασαν τις ζωές τους από τη ραδιενέργεια».

«Δεν χωρούσε στο μυαλό μας ότι παντού, όπου έπεφτε το βλέμμα του ανθρώπου υπήρχε θάνατος. Δεν βλέπαμε ανθρώπους. Μόνο σπίτια, κτίσματα με πάρα πολλή ραδιενέργεια. Σε ένα υπόγειο βρήκα μια γάτα, ξέφυγε από τα χέρια μου, πήγε να ανεβεί στη σκεπή του σπιτιού, αλλά δεν έφτασε ποτέ. Έπεσε ψόφια κάτω», προσθέτει ο Σοτά, ο οποίος μαζί με 37 άλλα άτομα έμειναν για έξι μήνες σε απόσταση 30 χλμ από το Τσερνομπίλ.

«Μας έφερναν ντυμένους με ειδικές στολές στην περιοχή, με ειδικά αυτοκίνητα. Ο καθένας μπορούσε να μείνει και να εργαστεί εκεί μόνο ένα με δύο λεπτά, αλλά όχι περισσότερο», εξηγεί και σημειώνει ότι τα αεροπλάνα έκαναν συνεχώς ρίψεις τσιμέντου στον αντιδραστήρα, όπου σημειώθηκε το ατύχημα.

«Σύμφωνα με αυτά που μας είχε υποσχεθεί το κράτος, μετά από την αποστολή στο Τσερνομπίλ, καθένας μας θα είχε δωρεάν ένα διαμέρισμα, ένα αυτοκίνητο, 50% έκπτωση στα ταξίδια με αεροπλάνο και με τρένο, τηλεφωνική γραμμή και μια σύνταξη. Αυτά μας υποσχέθηκαν, αλλά τελικά δεν έδωσαν τίποτα, μόνο μια τηλεφωνική γραμμή και μια σύνταξη που σήμερα είναι 45 λάρι (περίπου 24 δολάρια)», αναφέρει.

«Συνειδητοποίησα πρόσφατα, όταν άρχισα να έχω προβλήματα στην υγεία μου όλο και μεγαλύτερα, πως κανείς από εμάς δεν μπορούσε να αποφύγει τις συνέπειες της τραγωδίας του Τσερνομπίλ. Ηταν κάτι σαν τον πόλεμο, μια ιστορική στιγμή που αν συμβεί, δύσκολο είναι να κρυφτείς. Θα πάρεις όπλο και θα συνεργάζεσαι με τους άλλους για το καλό του κόσμου», καταλήγει ο Σοτά.

* Στη φωτογραφία με κόκκινο η έκταση του ραδιενεργού νέφους στις 27 Απριλίου 1986.

ΑΠΕ-ΜΠΕ