Εφυγε ο «Ηνίοχος» της «Ευδοκίας»

Πέμπτη, 04 Μαΐου 2006 19:13
UPD:19:15
A- A A+

Αυλαία για τον σκηνοθέτη, ηθοποιό και συγγραφέα Αλέξη Δαμιανό, που έφυγε σήμερα σε ηλικία 85 ετών. Ο Δαμιανός είναι ίσως η πιο ιδιότυπη περίπτωση του ελληνικού κινηματογράφου. Χρειάστηκε μόνο τρεις ταινίες για να καθιερωθεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς κινηματογραφιστές.

Πριν ασχοληθεί με τον κινηματογράφο διανύει μακρόχρονη ση­μαντική πορεία στο θέατρο, ως συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθο­ποιός και θιασάρχης. Ιδρυτής του «Πειραματικού Θεάτρου» και του Θεάτρου «Πορεία». Διόλου νέος στο ξεκίνημα της νέας του πο­ρείας, στρέφεται στον κινηματογράφο, όπως ο ίδιος δήλωσε, θε­ωρώντας τον ως την πλέον κατάλληλη μορφή τέχνης για εικονοποίηση του ελληνικού διηγήματος. Είχε την πρώτη του επαφή με τον κινηματογράφο ως ηθοποιός («Κλέφτης» του Βούλγαρη, «Φόβος» του Μανουσάκη).

Το τρίπτυχο του έργου του ξεκινά το 1966 με το «Μέχρι το Πλοίο». Σταθμός στο 1970 και στην «Ευδοκία», την καλύτερη για πολλούς ελληνική ταινία όλων των εποχών, που κέρδισε βραβείο α' γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και έγινε γνωστή για το μουσικό θέμα, ένα ζεϊμπέκικο που έγραψε ο Μάνος Λοΐζος. Επόμενος σταθμός στο 1995 και στον «Ηνίοχο».

Σκληρή ποίηση, κοινωνική διείσδυση, ιστορικός προβληματισμός με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο χαρακτηρίζει το έργο του Αλέξη Δαμιανού. Το ακατέργαστο της σκηνοθεσίας υποδεικνύει την πολιτιστική παράδοσή του. Αυτές οι πρωτογενείς και πρωτόγονες εικόνες του τόπου και των προσώπων -που λαξεύονται στο σελιλόιντ-, μοιάζουν να έρχονται από το μακρινό ιστορικό παρελθόν του ελληνικού τόπου. Διανύουν μια πορεία που ξεκινά από το φως και το ανάγλυφο της κλασσικής αρχαιότητας, την αυστηρότητα και εσωτερικότητα τον μορφών του Βυζαντίου και καταλήγουν στην σύγχρονη ιστορική πραγματικότητα.

«Είναι το ίδιο το πρόσωπο του Αλέξη Δαμιανού -όπως εξάλλου και οι εικόνες των ταινιών του- ένας τόπος στον οποίο συγκλίνουν όλες οι ιδιότητες που ορίζουν το ελληνικό τοπίο: τραχύ, ακατέργαστο, άγονο, φαινομενικά νηφάλιο (αλλά εσωτερικά ανήσυχο), αποκαλύπτει -πίσω από την επιφανειακή σκληρότητα-, την ηπιότητα και ηρεμία που προσδίδει στον άνθρωπο ο αγώνας για εσωτερική γαλήνη, για αξιοπρέπεια, για επιβίωση. Αυτή την εσωτερική γαλήνη αποζητούν και τα πρόσωπα των ταινιών του -πρόσωπα που βιώνουν, με τον πλέον δραματικό τρόπο, μια εξωτερική τραγωδία (την τραγωδία της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας) και μια εσωτερική πάλη: ανάμεσα στο ένστικτο και την λογική, ανάμεσα στην ελευθερία της επιθυμίας και τα δεσμά της κοινωνικής σύμβασης. Είναι η οδύνη και η ηδονή, ο πόθος και η αμαρτία, τα δίπολα που ορίζουν την εσωτερικό κόσμο των προσώπων».

Προτεινόμενα για εσάς