Στην αντεπίθεση περνά η Ρωσία, που δέχεται κατηγορίες τελευταία από τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι χρησιμοποιεί τους φυσικούς της πόρους ως ενεργειακό όπλο.
«Συνειδητοποιούν ότι η Ρωσία είναι ικανή να αλλάξει τα γεωπολιτικά δεδομένα στην Ευρώπη και την Ασία», έγραψε η εφημερίδα Ροσίσκαγια Γαζέτα.
Δεύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, και πρώτος εξαγωγέας φυσικού αερίου, η Ρωσία προκαλεί ανάλογη ανησυχία και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενώ η εταιρεία Gazprom προσπαθεί να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στην Ευρώπη (πρόσφατα εκδήλωσε ενδιαφέρον για τον βρετανικό όμιλο Centrica), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ασκεί πιέσεις για να αρθεί το μονοπώλιο στους ρωσικούς αγωγούς και να δοθεί πρόσβαση σε ανεξάρτητους παραγωγούς.
Κλειδί στην αμερικανική στρατηγική παράκαμψης της Ρωσίας στον τομέα των υδρογονανθράκων φαίνεται να είναι το Καζακστάν. Παρόλο που ο δεσπότης της χώρας αυτής, ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, «επανεξελέγη» πέρυσι με ποσοστό 91%, ο Τσέινι δεν δίστασε να τον συγχαρεί πρόσφατα για τις οικονομικές και πολιτικές επιτυχίες της χώρας του. Η πρώην σοβιετική δημοκρατία της κεντρικής Ασίας είναι μια τεράστια δεξαμενή πετρελαίου (24 δισεκατομμύρια βαρέλια) και ένας νευραλγικός σταθμός για τους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι Αμερικανοί θέλουν τώρα να πείσουν τον Ναζαρμπάγιεφ να εξάγει τους υδρογονάνθρακες της χώρας από τα δυτικά, μέσω του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας, και όχι από τα βόρεια, μέσω της Ρωσίας.
Οπως επισημαίνει ο Ντέιβιντ Βίκτορ, διευθυντής του προγράμματος για την ενέργεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, ο καλύτερος τρόπος να περιοριστεί η ζήτηση πετρελαίου, που αυξάνει τις τιμές, είναι να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που καταναλώνουν το ένα τέταρτο των παγκόσμιων ποσοτήτων πετρελαίου, δεν έχουν αλλάξει τις προδιαγραφές αποτελεσματικότητας των καυσίμων για τα καινούργια αυτοκίνητα εδώ και 16 χρόνια. Κάθε μεγάλη οικονομία, ακόμη και η Κίνα, έχει αυστηρότερους κανόνες για οικονομία καυσίμων από την Αμερική.
Η εξάρτηση από το φυσικό αέριο είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστεί γιατί το φυσικό αέριο έχει ανταγωνιστές στις βασικές του χρήσεις. Η πολιτική της Gazprom μπορεί να ικανοποιεί τον ρωσικό εθνικισμό, αλλά η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της εταιρείας στηρίζεται στις αγορές της δυτικής Ευρώπης. Η πρόσφατη απόφαση του Εβο Μοράλες να εθνικοποιήσει τους φυσικούς πόρους της Βολιβίας τού χαρίζει «πόντους» στο εσωτερικό, αλλά στρέφει τους πελάτες του στη Βραζιλία και την Αργεντινή προς άλλες κατευθύνσεις.
Ο «ενεργειακός εθνικισμός» είναι ξανά της μόδας, επισημαίνει ο Ντέιβιντ Βίκτορ. Για τους προμηθευτές φυσικού αερίου, όμως, η πολιτική αυτή έχει συχνά δυσάρεστα αποτελέσματα. Η Αλγερία διδάχθηκε αυτό το μάθημα το 1981, όταν «έκλεισε» έναν αγωγό για να τιμωρήσει την Ιταλία με την οποία είχε μια οικονομική διαμάχη. Προς στιγμήν, απέσπασε καλύτερη τιμή για το φυσικό της αέριο. Μακροπρόθεσμα, όμως, έχασε δισεκατομμύρια δολάρια επειδή έχασε τη φήμη της ως έγκυρου και αξιόπιστου προμηθευτή.
Πηγές: Liberation, Financial Times, AΠΕ-ΜΠΕ
